ABDESTİN SÜNNETLERİ

1. Abdeste başlamadan önce elleri bileklere kadar eller temiz olsa bile yıkamak. Eğer eller temiz değilse, onu yıkamak farzdır. Çünkü eller temizleme âletidir. Başka uzuvları kirletmemesi bir de eğer abdest bir kab içindeki suya elleri daldırarak alınacaksa suyu kirletmemek için öncelikle ellerin yıkanması gerekir.
2. Abdeste “Euzü Besmele” ile başlamak. Peygamber Efendimiz abdeste başlarken besmele çekmiş ve buna devam etmiştir. Ebû Hüreyre (r.a.)’den yapılan rivayette, Resûlüllah (a.s.) Efendimiz’in şöyle buyurduğunu söylemiştir:
“Abdesti olmayanın namazı yoktur; üzerine Besmele çekmeyenin abdesti yoktur.”(Ebû Dâvud, Tah: 48, Tirmizî, Tah: 20, İbn Mâce, Tah: 41, Dâremî, Vudû: 25, Ahmed: 2/418, 3, 41, 90, 5, 382, 6, 382.)
Bu hadisi şerife göre; Besmelesiz abdest almak kâmil anlamda bir abdest sayılmaz
3. Niyet etmek. Kalp ile niyet etmek yeterlidir. Dile ile “Niyet ettim Allah rızası için abdest almaya” denilmesi de güzel görülmüştür. Niyetin vakti elleri yıkamaya başlama zamanıdır.
4. Abdestin başlangıcında misvak kullanmak, yani, dişleri temizlemek ve temiz tutmak.
Yüce dinimiz ağız ve diş sağlığına büyük bir önem vermektedir. Peygamber Efendimizde ağız ve diş sağlığına önem vermiş ve “ Eğer meşakkat olmayacağını bilseydim, her abdest almadan önce misvak kullanılmasını emrederdim” buyurmuşlardır. Bu bakımdan dişleri diş fırçası ve diş macunuyla, ve misvakla temizlemek sünnettir.Dişleri olmayan veya dişleri olup da diş etlerindeki rahatsızlık sebebiyle misvak veya fırça kullanmaktan eziyet duyan veya abdest aldığı anda yanında fırça veya misvakı bulunmaya bir kimse, dişlerini ve diş etlerini baş ve şahadet parmakları ile iyice ovalayarak yıkar.
Resûlüllah Efendimizin beyanına göre “Misvak kullanarak kılınan bir namaz, misvak kullanmadan kılınan bir namazdan yetmiş derece daha faziletlidir.” (İmâm Ahmed- Beyhaki)
5. Ağza üç kere su vermek. (Mazmaza)
6. Burna üç kere su vermek (İstinşak) ve her defasında sol el ile çevreyi rahatsız etmeden sümkürmek. Sağ el ile sümkürmek mekruhtur.
7. Mazmaza ve istinşakı aşırı derecede yapmak.
Yani mazmazada suyu boğaza kadar vardırmak ve istinşakda suyu burnun katı yerine kadar çekmektir. Oruçlu kimseye bu şekilde yapmak gerekmez. Çünkü boğaza su kaçıp orucu bozma tehlikesi vardır.
8. Abdest âzalarını ara vermeden yıkamak.
9. Abdest azalarını sıra ile yıkamak.
10. Yıkamaya sağdan başlamak…
Bilindiği gibi, sağ, sağdan başlama, sağ el ile verip alma, sağ ayağı atıp yürüme başarı ve bereketin, sembolüdür. Kur’ân’da birkaç yerde “ashab-yemin” diye söz edilmesi, bu durumu belirtmeye yöneliktir.
Hayırlı, feyizli ve faydalı işlere sağ el ile başlamak sünnettir. Resûlüllah (a.s.) Efendimiz hayatı boyunca bu sünnetini devam ettirmiştir. O bakımdan abdest gibi ibâdete kapı açan bir işe başlarken de sağdan başlamak sünnettir.
Hz. Aişe (r.a.)’den yapılan rivayette, demiştir ki:
“Resûlüllah (a.s.) Efendimiz’in ayakkabı giyinmesinde, taranmasında, temizlenmesinde ve her işinde sağdan başlamak çok hoşuna giderdi.” ( Buhari, Müslim, Taharet: 66, Tirmizî, Cumu’a: 75, İbn Mâce, Taharet: 42, Ahmed: 6/210.)
Ebû Hüreyre (r.a.)’den yapılan rivayette, Peygamber (a.s.) Efendimizin şöyle buyurduğunu haber vermiştir:
“Elbise giyindiğinizde, abdest aldığınızda sağ tarafınızdan başlayın!” (Ebû Dâvud, Libas: 41, Ahmed: 2/384.)