AFGANİSTAN’DA ASKERİMİZ OLMALIDIR

Atatürk’le, Afgan Kralı Emanullah Han kol-kola

“Türk askerinin Libya’da ne işi var?” yiyenlere, neden orada olmamız gerektiğini yazdım… Şimdi de “Afganistan’da ne işimiz var?” yiyenler var ise, onların lütfen bu yazımı okumaları gerekiyor…
Tarih içerisinde Afganistan’ı, Türkler yönettiler ve 18. Yüzyıla kadar bu ülkenin yönetiminde söz sahibi oldular. Sakalar, Yueçiler, Kaşaniler, Khunlar, Göktürkler, Türgişler (Türkeşler), Gazneliler, Oğuzlar, Harezmşahlar, Özbekler, Babür İmparatorluğu, Afşarlar Afganistan’a egemen olan Türk boylarıdır… Türk tarihinin onur duyduğumuz birçok önemli şahsiyeti Afganistan topraklarında doğmuşlardır.
Bugün Afganistan’da yaşayan milyonlarca Türk kökenli insanlara baktığımızda şu saptamayı yapıyoruz.
Türkmenler
Türkiye Cumhuriyeti’nde, Balkanlar’da, Kafkasya’da, Irak’ta, İran’da ve başka ülkelerde yaşamakta olan Türkmenler’in boy gardaşları, Afganistan’da da bulunmaktadır. Cevzcan, Herat, Badğiş, Kunduz, Devletabad, Hamyab, Taşkurgan-Keldar, Talikan, Bağlan, Harin, Andarabad Türkmen kentlerinde Çavdır, Tavmut, Göklen, Teke, Sarık, Salur, Ersarı, Abdal ve Lakay Türkmen boyları yaşamaktadır. Afganistan Türkmenleri’nin nüfusu 2 milyondan fazladır.
Kırgızlar
Afganistan’ın Badahşan vilayetine bağlı Vahan ve Pamir bölgelerinde 200 bin civarında Kırgız Türkü vardır. Onlar da Türkmenler gibi konar-göçar hayatı benimserler, ama son zamanlarda Pamir etrafında yerleşik hayata geçenler de görülmektedir. Yaşadıkları ortam gereği, ekonomileri hayvancılığa dayanmaktadır. At besleyip, kımız üretirler. Kımız, Orta Asya Türkleri için keyif verici değil, besleyici ve kuvvetlendirici özellikleri olan bir içkidir.
Kazaklar
Afganistan’da yaşayan Kazak Türkleri, 100 binden fazladır. Bunların bir kısmı, SSCB zulmünden kaçarak buraya gelmişler ve daha özgür yaşayabildikleri dağlık kesimlere yerleşmişlerdir. Daha çok Badahşan, Kunduz, Bağlan, Belh, Samangan, Mezar-ı Şerif, Taşkurgan kentlerinde mesken tutmuşlardır.
Karakalpaklar
Afgan Türkistanı’nın bazı bölgelerinde Karakalpak Türkleri de bulunmaktadır. Bunlarla ilgili kesin bir rakam saptanmamıştır. Ancak, bilindiği kadarı ile Celalabad kentinde 10 binden fazla Karakalpak Türkü yaşamaktadır. Mezar-ı Şerif, Belh, Çarşamba ve Keysar kentlerinde de Karakalpaklar vardır.
Karluklar
Afganistan’da yaşayan en eski Türk boyu Karluklar’dır. Daha çok Tahar vilayetinin Talikan bölgesinde yaşan bu Türk boyu, Kunduz, Faryab ve Samangan kentlerinde de görülmektedir. Kaşkarlı Mahmut, Karluklar’ı Türkmen saymakta, günümüz tarihçileri de bu Türk boyu hakkında değişik değerlendirmeler yapmaktadır. Esasen Afganistanlı Karluklar, Özbek’leşmişlerdir ama, kendilerini Karluk olarak tanımlayanlar, Afganistan’dan başka Rusya’da da vardır.
Kıpçaklar
Afganistan’ın Belh, Çarşamba ve Keysâr kentlerinde Kıpçak Türkleri yaşamaktadır. Tabii Türkiye’de de Kıpçaklar vardır. Ama ben Avrupa’nın birçok ülkesinde de Kıpçaklar’la karşılaştım ve kimi ünlü kişilerin Kıpçak kökenli olduğunu öğrendim. Örneğin Macaristan’da çok sayıda Kıpçak tanıdım; ki bunlardan birisi, Türkoloji dünyasının çok iyi bildiği İstvan, Mandoki Kongur’dur. Genç denilecek yaşta kaybettiğimiz Kongur, “Ben Kıpçak’ım!” dediği için, akademik kariyerinde aşama yapamamıştır!…
Afşarlar
Gerçi Afşarlar da bir Türkmen boyudur ama, İran’da olduğu gibi Afganistan’da da Afşar boyunun özel bir yeri vardır. Bu insanları Afganistan’a Nadir Şah getirmiştir. Daha sonra Afşarlar çeşitli ülkelere dağılmışlardır ama, bugün de Afganistan’da Afşarlar vardır. Daha çok Başkent Kâbil çevresinde yaşamakta olan Afşarlar’ın sayıları 100 binden fazladır.
Özbekler
Özbekistan’da nüfus sayımı yapılamamaktadır. Bu yüzden yayımlanan rakamlar gerçekçi değildir. Benim bu yazıda verdiğim rakamlar, ilgili kişilerden bizzat aldığım rakamlardır. Afganistan nüfusu 40 milyon dolayındadır. Özbek nüfusu, genel nüfusun %25’i kadar olduğuna göre, bu ülkede 10 milyona yakın Özbek vardır.
Özbekler arasından bir kahraman çıkmıştır. Bu kişi, General Abdürreşid Raşid Dostum’dur.
Dostum, 1954 yılında Afganistan‘ın kuzeyinde, Cüzcan Vilayeti’nin bir şehri olan Şibirgan’da doğdu. 26 yaşındayken Rusya‘nın Afganistan‘da açtığı bir doğalgaz tesisinde işçi olarak çalışmaya başladı. Kısa sürede tesis içinde örgütlü bulunan işçi sendikasının başkanı oldu. Bu dönemde Afganistan içinde Sovyet yanlısı bir rejim vardı ve muhalifler bu yönetime karşı savaşıyordu. Bu savaşta kendilerine mücahit denilen Suudi etkisindeki gruplar, ülke kuzeyindeki Türkmen, Özbek ve Taciklere karşı tavır alınca, Dostum kuzeyden topladığı milislerle çatışmalar içine girdi.
Rusya’nın Afganistan’dan çekilmesinden sonra iktidarda bulunan Necibullah hükümetiyle işbirliğini sürdürdü. Mezar-ı Şerif başta olmak üzere Kuzey Afganistan’daki yedi eyaletin yönetimini ele aldı. O arada Cünbüş-i İslami Afganistan adıyla siyasi örgütlenmesini de yaptı.
Raşid Dostum, 1992 yılında iktidardaki Muhammed Necibullah‘tan desteğini çekince başkent Kabil, Taliban denilen mücahit grupların eline geçti. Afganistan’ın kuzeyine çekilen Raşid Dostum, Mezar-ı Şerif’te devlet otoritesini pekiştirdi. Mezar-ı Şerif kısa zamanda her alanda gelişti.
Daha sonra Taliban, Mezar-ı Şerif’i ele geçirince, Raşid Dostum 1998 yılında, kaçarak Türkiye’ye gelip bir süre sonra da Afganistan’a dönerek, 2001’de Taliban’ı mağlup etti.
9 Ekim 2004‘teki cumhurbaşkanlığı seçiminde aday oldu ve oyların yüzde 10’unu alabildi. O seçimi kazanan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai onu Afgan Ordusunun Genelkurmay Başkanlığına tayin etti. 2014 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçiminde Eşref Gani Ahmedzai‘yi destekledi ve onun Başkan seçilmesinden sonra 29 Eylül 2014 tarihinden itibaren Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani Ahmedzai’nin birinci Yardımcısı oldu.
***
Afganistan, önce Rusya, sonra ABD tarafından işgal edilmiş, fakat bu iki süper güç bu ülkede egemenlik kuramamışlardır. Rusya gibi, ABD de, Afganistan’da umduklarını bulamadılar.
Rusya ve ABD’nin yola getiremedikleri Taliban’ın, Afganistan halkına daha fazla zarar vermesini önleme görevini ise ülkemize tevdi ettiler. Gerçi Kâbil hava alanının korunması için denildi ama, bu kardeş ülkenin derlenip toparlanması, dünya coğrafyasında lâyık olduğu yere oturtulması görevini en iyi yapabilecek olan ülkenin Türkiye Cumhuriyeti olduğu anlaşıldı.
T.C.Hükümeti ve TSK kendisine tevdi edilen görevi en iyi yapabilecek maddi ve manevi güce sahiptir. Afganistan Türkiye ve Türk Dünyası için çok önemlidir. Bu önemi müdrik olan devletimize bu konuda herkesin destekte bulunması ve hele hele, “Türk askerinin orada ne işi var” gibi, cahilane konuşmalar yapılmaması gerekir. Kısa kısa verdiğim bilgileri okuyacak olan her Türk’ü, konuya Türkçü gözlükle bakması ve değerlendirmesi gerekir. Ayrıca bilinmelidir ki, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhurbaşkanı olarak ülkemizde ağırladığı ilk Devlet Başkanı Emanullah Han’dır. Yani Atatürk de Pakistan’a çok büyük önem veriyordu.