Ana Sayfa Arama Galeri Video Yazarlar
Üyelik
Üye Girişi
Yayın/Gazete
Yayınlar
Kategoriler
Servisler
Nöbetçi Eczaneler Sayfası Nöbetçi Eczaneler Hava Durumu Namaz Vakitleri Gazeteler Puan Durumu
WhatsApp
Sosyal Medya
Uygulamamızı İndir
Yusuf İLGAR
e-posta: YAZARIN TÜM YAZILARI

AFYONKARAHİSAR’DA EĞİTİMİN TARİHİ-14

41. Şeyh Abdürrahim Efendi-Mısrî Mektebi
MısırlıoğlıŞeyh Abdürrahim Karahisârî Hazretleri tarafından muhtemelen XV. yüzyılda yaptırılmıştır. Abdürrahim Karahisârî’nin kurduğu vakıfla ilgili vakfiyesinde bu mektepten söz etmez96. Geleneğe göre, sıbyan mektepleri, genelde câmi ve mescitlere bitişik bulunmaktadır. Bu husus göz önüne alınırsa Abdürrahim Efendi Mektebi de câmisinin yanında olmalıdır. Onun câmisi ise “eskiden saraçlar arkasına düşen ve uzun çarşuyakapusu açılan”97 yerdedir. Şeyh Abdürrahim hazretlerinin kabrinin Kasım Paşanın yaptırdığı cami içerisinde olması, ayrıca buranın da Mısrî Camii diye meşhur olması mektebin yeri hususunda ihtilafa sebebiyet vermektedir. Nitekim Atabek, mektebin Mısrî Mahallesi’nde, Çeşmeüstü mevkiinde olduğunu ve zamanla yıkıldığından bahseder98.
Mektebin 12 Safer 1084/ 29 Mayıs 1673 tarihinde muhtelif kişilerde 84 kuruş 1 sümün parası vardır99. Muallimlerine günlük bir akçe ücret verilmiştir. Muallim-i sıbyânAbdurrahim’in vefat etmesiyle H.1160/3 Mart 1747 tarihinde muallimlik görevi oğulları İsmail ve Ahmet’e verilmiştir100. Son hocası ise Mustafa Efendidir101.
42. Turunçzâde Mustafa Ağa Mektebi
Turunçzâde Mustafa Ağa tarafından Fakih Paşa Mahallesi’ndeki konağı’nın önüne yapılan bir yapıda 1747 yılında açılmıştır102. Mustafa Ağa, 2 Şaban 1163/7 Temmuz 1750 tarihli vakfiyesinde, Kâhil Mahallesi’nde yaptırdığı mektebi, Sinan Halife Mahallesi’ndeki evini, Tuz Pazarı yanındaki Kadı Hamamı’nı, Hamamın camekân denilen kısmını, Uzun Çarşı’daki Müfti Hanı, Tahıl Pazarı yanındaki hanı vakfemiştir. Mekteple ilgili olarak mauallimlik yapacak kişinin âlim ve fâzıl olmasını şart koşarak günlük yedi akçe verilmesini istemiştir. Mustafa Ağa ayrıca mektepte muallim olan kişilerin senede iki hatim yaparak Kadir gecesinde duasını yapmalarını ve sevabının Hazreti peygamberin, dört halifenin ve annelerinin ruhlarına hediye etmelerini belirterek bu görev için de muallimlere günlük iki akçe ücret vermelerini istemiştir. Ayrıca mektep halifesi olarak okulda görev yapacak olanlar senede bir hatim daha okuyarak Kadir gecesinde duasını edecek olup bu görev karşılığında da muallime günlük bir akçe verilecektir. Mektebin muallimi ve halifesi olan kişi aynı zamanda okulun damcı ve ferraşçısı olarak da görev yapacak olup bu işi yapanlara ayrıca günlük bir akçe ödenmesini istemiştir103.
13 Rebü’l-evvel 1240/16 Kasım 1824 tarihinde de Tersane-i Âmire Emini Mehmet Atâullâh Efendi, Müftü Abdullah Efendi’yi vekil tayin ederek Yemişçiler içindeki bir dükkânıvakfederek, dükkânın kira geliri olan günlük dokuz akçeyi Turunç-zâde Mustafa Ağa’nın sıbyan mektebi hocalarına verilmesini şart koşmuştur. Buna karşılık sıbyan muallimleri hayır duası ile birlikte üçer ihlâs ve birer fâtiha okuyarak tüm Müslümanların ruhuna hediye etmeleri istenmiştir104.
Turunç Konağına Ali Bey Konağı da denilmesinden dolayı mektebe de Ali Beyler Mektebi de denilmektedir. Kırkalı Hacı Mehmed de son hocasıdır105.
37. Ulu Cami- Divânî Mehmet Efendi Mektebi
Divânî Mehmet Efendi tarafından Ulu Cami’nın kuzey kapısının karşısında H.1061/M.1650 yılından önce yaptırılmıştır106. Süleyman Gönçer, belirtilen tarihte Divânî Mehmet Efendi’nin mektepte muallimlik ettiğini ve Şevval 1197/M.Ağustos 1783’de vefat ettiğini bildirmektedir107.
Ulu Cami karşısında olan Cami-i kebir (Ulu Cami) Medresesi bitişiğindeki mektebin Son hocası, Mehmet Emin Efendi olup okulun resmîleşmesinden sonra Denizli-zâde Rüştî, Kemal-zâde Mustafa Efendiler muallimlik etmişlerdir108.
Ulu Cami karşısında Mehmet Efendi’ye atfedilen bir türbe bulunmaktadır. Türbenin batısında halen arsa halinde bir yer mevcuttur. Burası muhtemel mektebin yeridir. Bundan sonra ise Cami-i kebir (Ulu Cami) Medresesi binası bulunmaktadır.

KAYNAK
96 VGMA., Vakfiye Defteri, nr. 1768/91, nr. 487/128; AŞS,:504/41; Edip Âli Bakı, Mısırlıoğlu…, s.96.
97 Edip Ali Bakı, Mısırlıoğlu AbdurrahimKarahisari, Afyon 1953, s. 113.
98 Atabek, age., s. 181.
99 Mustafa Karazeybek, XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Afyonkarahisar Şehri: Fiziki, Sosyal ve Ekonomik Yapı İncelemesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyonkarahisar 2011, s. 181.
100 BOA, Cevdet Maârif, nr. 7346.
101 Atabek, age., 181.
102 Gönçer, age., II, s. 79.
103 VGMA, Defter, nr. 616, s. 188/91; AŞS,nr. 547, vr. 39b/121; Güneş, 2003: 135; Vakıfları hususunda geniş bilgi için bk. Vakıf Eserleri, s. 270-271.
104 VGMA, Vakfiye Defteri, nr. 631, s. 134/100;AŞS, nr. 563, vr. 22a/91.
105 Atabek, age., s. 182.
106 BOA., CevdetMaarif, nr. 1666.
107 Gönçer, age., II, s. 77.
108 Atabek, age., s. 183.

YAZARLAR

TÜMÜ

SON HABERLER