Nöbetçi Eczaneler
37. Sert Mahmut Paşa-Çukur-Medresesi
Vezir Sert Mahmut Paşa tarafından 1816-1817 yılında Gedik Ahmet Paşa Camisi havlusuna ahşap olarak yaptırılmıştır205 Beş odalı ve bir dershaneli olan medrese 1921 yılında Yunan işgali sırasında yıkılmıştır206.
Medreseyi yaptıran Sert Mahmut Paşa, medresenin ve burada görevli olanların masraflarının karşılanması için Gurre Şaban 1232/16 Haziran 1817 tarihinde 3250 kuruş vakfetmiştir. Paranın bir yılsonundaki gelirinden medreseye müderris tayin edilen Seyyid Ali oğlu Süleyman Efendi’ye günlük 100 akçe ödenecektir. Diğer taraftan müderris olanlar vakfın nâzırlık hizmetini de yürüterek onun karşılığında da günlük 1 akçe alacaklardır. Ayrıca Medresede yedi öğrenci odasının aydınlatılması için günlük dörder akçe, Gedik Ahmet Paşa Vakfı’na medresenin arsa kirası için günlük bir akçe verilecektir. Diğer taraftan medresede kapıcı vs. hizmet edenlere günlük dörder akçe, kandillere yağ parası olarak günlük dört akçe ayrılacak olup medresenin çatısına çorak parası olarak günlük altışar akçe, her yıl vakfın gelir-giderini kontrol eden hâkime yarım akçe, bakım ve onarım için biriken paradan otuz kuruş verilecektir207.
Ömer-zâde kerîmesi Fâtıma Hâtun, 25 Recep1261/30 Temmuz 1845 tarihinde yaptığı vasiyetle vakfettiği 9500 kuruştan bin kuruşun geliri ile İmâret Câmii yanındaki Sert Mahmud Paşa’nın yaptırdığı medresede müderris bulunan efendilere, müderrislik görevi için verilmesini istemiştir208.
Medresesi’nin 1906-1907 yıllarında açık olduğunu söyleyebiliriz. Belirtilen tarihlerde medresede misafir olarak Tuzcu -zâde Derviş Ömer Efendi ibn-i Hacı Hüseyin ile Hacı Ali adlı kişiler bulunmaktadır209.
Medresenin müderrisleri ve öğrenci sayısı şöyledir:210
Yıl Müderrisleri Öğr. sa.
H.1231/M.1816 Yalvaçlı Ali Efendi oğlu Müderris
Süleyman Efendi (Günlük 100 akçe) ?
H. 1293/M.
1876’dan önce Hafız Ahmet oğlu Abdullah (Öl. 1876)
(1/2 müderrislik hisesi için
günlük elli akçe) ?
H. 1293/M. 1876 Oğlu İbrahim’in vekili olarak
amcası Mehmet Efendi ?
H.1317/M.1899 Müderris Fahreddin Efendi 85
H.1318/M.1900 Müderris Osman Efendi 5
H.1321/M.1903 Müderris Fahreddin Efendi. 59
1914 Müderris Yanbolî-zâde Fahreddin
Efendi (öl. 26 Nisan 1331/
9 Mayıs 1915-Pazar) 10
1924 Yalvaçlı-zâde Mahmud
Efendi (son hocası) ?
38. Seyid Abdullah Vehbi -Dağ- Medresesi
Müderris Seyid Hüseyin Efendi tarafından Sinan Halife Mahallesi’nde mescide bitişik olarak yapılmış, muhtemelen H. 1199-M. 1785 yılında açılmıştır. Medrese, Hıdırlık eteğinde olduğu için Dağ Medresesi diye meşhur olmuştur211. Medrese, 15 odalı ve 1 dershaneli idi. XX. Yüzyıl başlarında harap olan medresenin Son hocası, Mehmed Vâhid Efendidir212. Medrese hakkında arşiv kayıtlarında bir bilgiye rastlanılmamıştır. H. 1317/M. 1899-1900 yılı Maarif salnamesinde de ismi anılmadığına göre, ya böyle bir medrese yoktur213, yahut bu tarihten önceki zamanda eğitime kapanmıştır. Yaptığımız incelemede Hüseyin Efendi oğlu Müderris Seyid Abdullah Efendi’nin Çay-Sultan Alaaddin Medresesi’nde, Alaca Medrese’de ve Turunç-zâde Ali oğlu Süleyman Ağa Medresesi’nde müderrislik yaptığı bilinmektedir214. Buna karşı kendi medresesinde görev yaptığına dair herhangi bir kayıt bulunamamıştır.
Alaca Medresesi Vakfından karşılanmak üzere yarı hisseli müderrislik görevinde olan İbrahim oğlu Salih Efendi’nin vefatıyla yerine Akşehirli Müderris Hüseyin Efendi-zâde Seyyid Abdullah Halife 6 Muharrem 1222/16 Mart 1807 tarihinde tayin olmuştur215.
Hüseyin Efendi oğlu Müderris Seyid Abdullah, Çay-Sultan Alaaddin Medresesi Vakfı’nın yarım hisse müderrislik ve mütevellilik görevini yürütmekteyken vefat etmesiyle yerine oğlu Mehmet Vahit 17 Cemaziye’l-evvel 1268/9 Mart 1852 tarihinde atanmıştır216. (Devamı Yarın)
KAYNAK
205 AŞS, nr. 560, vr. 40a/136; nr. 606, vr. 3a/6; Gönçer, age., II, s. 84; 289. Medresenin cami hamam arasında olduğu söylenir.
206 Atabek, age., s. 205.
207 VGMA, Vakfiye Defteri, nr. 631, s. 44/26; AŞS, nr. 560, vr. 40a/136.
208 AŞS, nr. 569, 63b/376.
209 AŞS, nr. 637, s. 155/181; nr. 638, s. 215/289.
210 AŞS, nr. 560, vr. 40a/136; nr. 606, vr. 3a/6; nr. 647, vr. 9a/40; nr. 669, belge no: 28, 189; SNMU., 1317, s. 1162-1163; Gönçer, age., II, s. 84; 289.
211 İlgar, Afyonkarahisar Müftîleri, s. 55-56.
212 Atabek, age., s. 202.
213 SNMU., 1317, s. 1162.
214 Abdullah Vehbi Efendi, müderrislik görevinden başka şehrin müftülüğünü yapmış ve Evkaf Müdürlüğü görevinde de (H. 1261/M. 1845) bulunmuştur. (Bk. AŞS, 568, vr. 19b/47,48; 20a/49; İlgar, Afyonkarahisar Müftîleri, s. 55-56).
215 AŞS, nr. 558, vr. 15b/34.
216 AŞS, nr. 580, vr. 44b/178.
