Nöbetçi Eczaneler
Mimarı bilinemeyen medreseyi16, 1962 yılında ilk kez Prof. Dr. Oktay Aslanapa tarafından ilim âleminde tanıtılmış, ondan sonra Abdullah Kuran tarafından planı çıkarılarak yayınlanmıştır17.
Medrese, Osmanlının son zamanına kadar hizmet vermiş, Cumhuriyet döneminde bina olarak kullanılmamasından dolayı yıpranarak yıkılmış, 1978 yılında yerine I nolu Sağlık Ocağı yapılmıştır18.Alâaddin Medresesi halk arasında Hisarardı Medresesi diye meşhurdur.
Medresenin tespit etiğimiz yıllara göre, müderrisleri ve aldıkları günlük ücretleri şöyledir:
| Yıl | Müderrisleri | Müderris ücreti (Günlük) |
| XV. yüzyıl | İmad Dede (öl. 1453)19 | |
| Öl. (Karahisar) H. Safer 717/
M. Nisan 1317 |
Mevlâna Hattap Haydar20 | |
| H. 934/M. 1528 | Mevlânâ Abdülkerîm21 | 20 akçe22 |
| H. 1045/M. 1635 | Mevlânâ Abdürrahim23 | 40 akçe |
| H. 1078/M. 1667 | Hacı Esat bin Rıdvan24 | |
| 20 Şaban 1044/8 Şubat 1635
|
Mevlânâ Mehmet Efendi (Askerî)25(öl. H. 1101?, 1104?/ M.1690? , 1693?)26 | Dört aylığına günlük 25 akçe |
| 1 Şevval 1044/20 Mart 1635
|
Mevlânâ Mehmet Efendi (Askerî) 27 | 40 akçe |
| H. 1209-1227/M. 1795-1812 | Mehmet Fevzi28, |
2. Arslanlar/Kabaağaçlı-zâdeMedresesi
Afyonkarahisar’da Örenbağ (Gökçe) Mahallesi’nde Yörük Arslan Bey tarafından, 1800 yılı başlarında açılmıştır. Afyonkarahisarlı Sadrazam Ahmet Cevad Paşa’nın babası Mustafa Asım Bey (öl.1861, 40 yaşında), ilk ve orta öğrenimini bu medresede yapmıştır. Mustafa Asım, on yaşlarında okumuş olsa, medresenin 1830 yıllarında açık olduğuna tahmin edebiliriz. Arslan Bey de, Mustafa Asım’ın dedesinin babası29 olduğuna göre, medresenin 1800 yıllarında açıldığını söyleyebiliriz. Bir dershane ve sekiz odası bulunan medreseye, yaptıran kişinin aile lakabından dolayı Kabaağaçlı-zâde Medresesi de denilmektedir30.
Medresenin müderrisleri ve öğrenci sayısı şöyledir:31
| Yıl | Müderrisleri | Öğrenci sayısı |
| 1914 | Beratsız Halil Efendi | 10 |
| 1800’den sonra | Yörük Arslan Beyoğlu Halil | |
| 1800’den sonra | Yörük Arslan Beyoğlu Hacı Ahmet | |
| 1924 | Berber-zâde Halil Efendi(Son hocası). |
KAYNAK
16 Sözen, age., I, s. 126.
17 Abdullah Kuran, Anadolu Medreseleri, Ankara 1969, s.108-109, Afyon Müzesi Envanter Tescil Fişi.
18 Türkeli (Afyon), nr. 5607, (20 Şubat 1978).
19 E. A. Bakı, Mısırlıoğlu, s. 118; Y. İlgar, Kaybolan Eserlerimiz, s. 29.
20 Gönçer, age., I, s. 326.
21 Mevlânâ Abdülkerîm, üç buçuk yıl görev yapmıştır. (Gökçe, agm, s. 166).
22 Medrese, 1530 yılında da günlük 20 akçeli bir eğitim kurumudur. (438 Numaralı Muhasebe-i Vilâyet-i Anadolu Defteri (937/1530), I, Ankara 1993, s. 173).
23 AŞS, 497, s. 144/521, s. 154/544.
24 Edip Ali Bakı, “Gülaboğlu Askeri”, Taşpınar, nr. 87, (Şubat 1942), s. 51.
25 AŞS, 497, s. 176/612. Müderris Mevlânâ Mehmet Efendi’nin Gülapoğlu Muhammed Askeri adlı müderris olduğunu düşünüyoruz. Medresenin buk‘alık hizmetini yürüten, eşraftan Kadı Mevlânâ Hasan’ın vakfın parasını yemesinden ve yerli yersiz harcamasından dolayı görevinden alınmasıyla Müderris Mevlânâ Mehmet Efendi (Askerî), Şevval 1065/Ağustos 1655 tarihinde buk‘alık görevine atanmıştır.( AŞS, nr. 505, vr. 5b/7, 8, vr. 19b/43). Buk‘a, Farsça yer, toprak, ülke, büyük yapı anlamlarına gelmektedir. (Devellioğlu, s. 113).
26 Gönçer, age., Iı, s. 122-123; Mehmet Sarı, Askerî Muhammed Hayatı, Eserleri Edebi Kişiliği Dîvânının Tenkitli Metni, Ankara 2001, s.20..
27 AŞS, 497, s. 172/602.
BOA., Cevdet Maarif, nr. 1409. Müftülük görevine H. 1227/M. 1812 yılında geçerken bu görevinden ayrılmıştır. (Gönçer, age., II, s. 82; İlgar, Afyonkarahisar Müftüleri, s. 66).
28 Gönçer, age., II, s. 84, 301.
29 Atabek, age., s. 201.
30 AŞS, nr. 669, belge no:189; Yazıcı, agm, s. 46;
31 Gönçer, age., II, s. 84; Atabek, age., s. 201.
