Akarsularda “su akmaz” olmuş

Zafer Kalkınma Ajansı ile Olta Balıkçılığı Federasyonu’nun işbirliğiyle hazırlanan bir rapora göre, Afyonkarahisar’daki 17 akarsudan 16’sı balık üretimine uygun değil. Akarsuların bir kısmı kurumuş, bir kısmı ise “çevresel” unsurların etkisi altında

Zafer Kalkınma Ajansı ile Olta Balıkçılığı Federasyonu’nun işbirliğinde “Uşak-Afyonkarahisar Su Ürünleri Kapasitesi Belirlenmesi Projesi” hazırlandı. Proje çerçevesinde oluşturulan rapora göre Afyonkarahisar’ın akarsuları su debisi ve temizliği bakımından tehdit altında. Rapora göre Afyonkarahisar’daki 17 akarsuyun 16’sında kuruma ve kirlenme tehlikesi var.
Raporda Afyonkarahisar’ın akarsularına ilişkin değerlendirmeler şöyle:
-Adıyan Suyu: Suyu yok
-Akarçay Çobanlar Mevkii: Atıksular döküldüğü için Çobanlar’a kadar balık üretimi mümkün değil
-Araplı Deresi/ Aksu Çay: Suyu az
-Avşarlı Deresi: Su yok
-Çay Deresi: Suyu az
-Değirmen Deresi: Yazın kuruduğu belirtiliyor.
-Engilli Deresi: Suyu çok az
-Gömü Deresi: Kurumak üzere
-Hamam Deresi: Yazın kuruma tehlikesi var.
-Kali Çayı: Kurumak üzere
-Karadirek Çayı: Kurumak üzere
-Kestel Çayı: Yaz döneminde kuruduğu belirtiliyor.
-Kumalar Çayı: Suyu çok az.
-Nacak Deresi-Akdeğirmen: Yerleşim merkezlerinden atık riski var.
-Nacak Deresi-Balmahmut: Yerleşim merkezlerinden atık riski var.
-Taşkesik Deresi: Su yok.
Rapora göre Afyonkarahisar’daki akarsular içinde sadece Dinar’da Büyük Menderes’in anakaynağı olarak bilinen Suçıkan, balık üretimine uygun debi ve temizlikte. Raporun konuyla ilgili bölümünde de bu olguya dikkat çekiliyor. Raporda, “Afyonkarahisar ili sınırlarında bulunan 17 akarsuyun yapılan değerlendirmeleri sonucunda, 16 akarsuyun yetersiz debi, kuruma, uygun olmayan coğrafi yapı, ulaşım problemleri veya kirlilik nedeniyle su ürünleri yetiştiriciliğinde kullanılmasının uygun olmadığı tespit edilmiştir. Dinar İlçesinde bulunan ve halen üzerinde 400 ton/yıl üretim kapasiteli ve 3milyon yavru kapasiteli faal bir tesis bulunan ve 600 lt/sn debiye sahip Büyük Menderes nehrinin ana kaynaklarından biri olan Suçıkan kaynağı üzerinde uygun arazi bulunması halinde yeni tesis kurulabileceği düşünülmektedir. Ayrıca yine Dinar İlçesi Yapağlı Köyünde bulunan ve üzerinde 400 ton/yıl üretim kapasiteli ve 4 milyon yavru/yıl kapasiteli faal bir üretim tesisi bulunan Pınarbaşı kaynağının üzerinde yasal mesafelerin korunması kaydı ile yeni üretim tesisi kurulabileceği değerlendirilmiştir” deniliyor.
KAPASİTENİN ALTINDA ÜRETİM
Uşak-Afyonkarahisar Su Ürünleri Kapasitesi Belirlenmesi Projesi raporunda su ürünleri ile ilgili şu bilgiler yer alıyor:
“2011 yılı verilerine göre ise Afyonkarahisar İlinde 5.338 yıl/ton, Uşak’ta 853 yıl/ton üretim kapasitesine sahip toplam 23 işletme bulunmaktadır. Ülkemiz AB’nin en büyük balık tedarikçisi olmasına rağmen ne yazık ki su kaynaklarımız verimli olarak kullanılamamakta ve ekonomimize tam anlamı ile katkı sağlayamamaktadır. Ülkemizde balıkçılık sektörü 47 bin kişiye doğrudan istihdam olanağı sağlamakta ancak sektörün GSYH sağladığı katkı binde 4 oranında kalmaktadır. Uşak ve Afyonkarahisar illeri mevcut su kaynakları kapasitelerinin çok altında üretim değerlerine sahiptir. 2009 yılı TUIK verilerine göre Uşak İlinde 63 ton, Afyonkarahisar’da ise 238 ton su ürünleri üretimi gerçekleştirilebilmiştir. Her iki ilimizin, akarsu, göl, baraj gölü ve göletlere sahip olduğu göz önüne alındığında, mevcut su kaynaklarının verimli şekilde su ürünleri üretiminde kullanılamadıkları anlaşılmaktadır. Bu kaynakların üretim potansiyellerinin üretime dönüştürülebilmesi için, su kalitesi, üretim kapasitesi ve halihazırdaki kullanım şekillerine yönelik olarak bilimsel yöntemlere dayalı bir etüt çalışmasının yapılarak kapasite raporlarının hazırlanması gerekmektedir. Dünya su ürünleri üretimi içerisindeki yetiştiricilik yoluyla elde edilen su ürünleri miktarı hızlı bir şekilde artmaktadır. Ülkemizdeki su kaynaklarının toplam su ürünleri üretim kapasitesi bilinmemektedir. Bunun nedeni gerçek verilere dayanan bilimsel kapasite raporlarının oluşturulmamasıdır. Çağdaş yönetim sistemlerinde hangi sektörde olursa olsun kapasite ve fizibilite çalışmaları yatırım planlaması açısından son derece önemli faktörlerdir. Yukarıdaki verilerden anlaşılacağı üzere, su ürünleri üretim sektörü için mevcut kaynaklarını en az kullanabilen TR33 bölgesi illeri Uşak ve Afyonkarahisar’dır.”
AFYON’UN YÜKÜNÜ GÖLETLER ÇEKECEK
Raporun sonuç bölümünde ise Afyonkarahisar’ın, özellikle gölet bakımından avantajlı olduğu, bu avantajını kullanması hâlinde önemli bir balık üretim merkezi hâline geleceği belirtildi. Uşak-Afyonkarahisar Su Ürünleri Kapasitesi Belirlenmesi Projesi raporunda “Afyonkarahisar ilinin, derinlik, yüzey alanı ve su kalitesi yönünden su ürünleri üretimine uygun çok miktarda gölet ve baraja sahip olduğu görülmüştür. Arazide elde edilen verilerin Gıda,Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden elde edilen veriler ile karşılaştırılması sonucunda toplam 44 gölet veya baraj gölünden sadece 9 gölet/baraj gölünde toplam 725 ton/yıl üretim kapasitesine sahip boş alan bulunduğu diğer gölet/barajların uygun alanlarının tamamının faal, proje aşamasında veya ön izin aşamasında su ürünleri üretim tesisleri ile dolu olduğu tespit edilmiştir. Bu alanlara yapılan tüm başvuruların faaliyet geçmesi halinde toplam üretim kapasitesi 12 bin 525 ton/yıl’a yükselecek olup bu rakam Afyonkarahisar İlinin iç su su ürünleri üretimi bakımından Türkiye genelinde ilk 3 içerisine girmesine yetecek kadar büyük bir rakamdır. Proje sürecinde elde edilen veriler, fiziki gözlemler, resmi kurum/kuruluşlardan elde edilen kayıtlar ve istatistiki veriler değerlendirildiğinde; Afyonkarahisar İlinin su ürünleri üretimine uygun su kaynakları yönünden oldukça zengin olduğu ve bu kaynakların neredeyse tamamının önümüzdeki süreçte kullanılmaya başlayacağı anlaşılmıştır. Afyon kısa sürede TR33’ün en büyük Alabalık üretimine sahip olacaktır” ifadelerine yer veriliyor. (Kocatepe)