Çaldıran Savaşını Kim Yaptı?

Muharebe, Osmanlı imparatorluğu’nin kesin zaferiyle sonuçlanmıştır.

SAVAŞIN ANA NEDENİ SAFEVİ TARİKATININ KÖTÜ İLİŞKİLERİDİR

Savaşın nedeni, özellikle uzun süredir Osmanlı Devleti’nin ve Safevi Tarikatı’nın arasında bulunan kötü ilişkilerden kaynaklanmaktadır. Osmanlı padişahı II. Bayezid, Şah İsmail’in babası 1488 yılında Şeyh Haydar’ın ölüm haberini duyunca: “Haydar’ın ölümünü işitmiş olmak sevincimi kat kat artırdı.” demiştir. Şeyh Haydar’ın takipçileri olan Kızılbaşlar’a ise “Haydar’ın yolunu şaşırmış sürüsü, Allah onlara lânet etsin!” demiştir. Safevî şeyhlerinin Anadolu’da çok sayıda müritleri olduğu, bu müritlerin sıkça şeyhlerini ziyaret ettikleri, beraberinde hediyeler götürdükleri ve şeyhlerinden eğitim almak için İran’a gittikleri bilinmekteydi. Osmanlı Devleti Şah İsmail’in Kızılbaş inanışına sahip olmasını, Anadolu’da büyük bir taraftar kitlesine sahip olmasını ve üstelik komşu topraklarda yükselmesini büyük bir tehdit olarak görmüştür. Bu yüzden II. Bayezid, 1501 yılında Safevi Devleti’nin kurulmasıyla Kızılbaşlar’ın İran’a gitmesini engellemeye çalışmıştır ve İran’a gittiği tespit edilen bütün Kızılbaşlar’ın idam edilmesini emretmiştir. Safevi hükümdarı Şah İsmail’in Kızılbaş inanışına sahip olması ve Anadolu’da büyük bir taraftar kitlesine sahip olması, Osmanlı Devleti tarafından bir tehlike olarak görülmüştür. Şii meşrebini sapıklık olarak görmüştür. 1502 yılında II. Bayezid bu sebepten dolayı birçok Kızılbaşı Anadolu’dan Mora’ya (Yunanistan) sürmüştür. Şah İsmail, 1501 yılında Tebriz’i aldıktan sonra, bir ordu gönderip Erzincan’ı da ele geçirmiştir. Bu bölge Osmanlı topraklarına dâhil olmadığı halde Şah İsmail’in eline geçmesi o dönemde Trabzon sancakbeyi olan Şehzade Selim’i fena kızdırmıştır. Ardından Şehzade Selim 1503 ve 1507-8 yıllarında iki defa Erzincan’ı ele geçirmeye çalışarak Safevi topraklarına saldırmıştır. Şehzade Selim’in son saldırısında, Şah İsmail’in silahları ve hazineleri de ele geçirilmiştir. Bunun üzerine Şah, Selim’e bir elçi gönderir, ama Şehzade Selim ele geçirdiklerinin iade edilmesini reddeder. Şah İsmail bu sefer II. Bayezid’e elçi gönderir. Elçinin barış ve dostluk içeren ifadelerle, Selim’in düşmanca olan tutumunu şikâyet eder ve ele geçirilen silah ve hazinelerin iadesini talep eder. Osmanlı yönetimi, elçiye hürmetle davranır, ama şikâyetini görmezden gelir. Şehzade Selim sadece Safevi topraklarına saldırmakla değil, Şah İsmail’in Anadolu’daki müritleriyle olan ilişkilerini kısıtlamaya çalışmış ve karşılaştığı Safevi Tarikatı müritleri Kızılbaşlara eziyet edip katletmiştir.