Ana Sayfa Arama Galeri Video Yazarlar
Üyelik
Üye Girişi
Yayın/Gazete
Yayınlar
Kategoriler
Servisler
Nöbetçi Eczaneler Sayfası Nöbetçi Eczaneler Hava Durumu Namaz Vakitleri Gazeteler Puan Durumu
WhatsApp
Sosyal Medya
Uygulamamızı İndir
Hasan Tahsin Günek
e-posta: YAZARIN TÜM YAZILARI

DR. LUDWİG VON AMMON’UN AFYONKARAHİSAR KALESİ İLE CİRİT KAYALIĞI NUMUNELERİ HAKKINDAKİ DEĞERLENDİRMELERİ

Alman bilimadamları Roman Oberhummer ve Heinrich Zimmerer 1897 yılında çıktıkları Batı Anadolu seyahati sırasında gittikleri yerlerden özellikle kaya numuneleri toplayarak yanlarında götürürler. Götürdükleri bu numuneleri önde gelen diğer bilimadamlarına incelemeleri için gönderirler. Bu bilimadamlarından biriside Dr.Ludwig von Ammon (1850-1922)’dur. Dr.Ammon, Oberhummer ve Zimmerer tarafından kendisine teslim edilen numuneleri petrografik(*) açıdan inceleyerek sonuçları hakkında “Genel Jeolojik Açıklamaları İle Birlikte Gezinin Petrografik Sonuçları”1 başlıklı bir yazı yazar. Oberhummer ve Zimmerer’in yanlarında götürdükleri numuneler arasında Afyonkarahisar Kalesi ile Cirit Kayasından aldıkları numunelerde vardır. Dr.Ludwig von Ammon kendisine teslim edilen bu kaya numunelerini de inceleyerek rengi, yapısı, içeriği ve karşılaştırmalı sonuçları üzerine değerlendirmelerde bulunmuştur. Dr. Ammon Afyonkarahisar Kalesi ve Cirit Kayasından alınan kaya numuneleri üzerinde yaptığı çalışmalar hakkında özetle şunları söylüyor:
Bay Roman Oberhummer ve Profesör Doktor Zimerer Küçük Asya’ya yaptıkları seyahat sırasında topladıkları kaya örneklerini incelemem için bana verdiler. İncelenmesi için beraberlerinde getirilen bazı kaya örneklerinin daha ayrıntılı bir araştırmaya değdiğini ve bu yeni koleksiyonların Küçük Asya’nın kaya yapısına ilişkin bilgimizi hoş bir şekilde genişlettiğini bize gösterdi.
Aşağıdaki satırların amacı elde edilen sonuçlar hakkında birkaç kelimeyle de olsa birşeyler söylemektir. Aynı zamanda, diğer çevreler için daha kolay anlaşılması amacıyla, mevcut ve erişilebilir literatüre göre bunu yapabildiğim sürece, gezginlerin genellikle seyahat ettiği alanların jeolojik doğası hakkında birkaç kısa yorum da yapmak istiyorum. Ayrıca Profesör Eugen Oberhummer’den de, 1897 sonbaharında Anadolu yolculuğu sırasında topladığı bazı kaya örnekleri aldım. Bilimsel kullanım amacıyla kaya örneklerini sağladıkları için hem Sayın Roman Oberhummer hem de Profesör Eugen Oberhummer’e içten teşekkürlerimi sunuyorum. Aynı zamanda bu en samimi hislerimi ifade etmek istiyorum.2
Afyonkarahisar Kalesine dair kendisine verilen numuneleri inceleyen Dr.Ammon “Afyonkarahisar Trakiti” başlığı altında özetle şu tespitleri yapar:
Afyonkarahisar Trakiti
Frig kenti Afyonkarahisar garip ve harika bir manzara arzetmektedir. E. Naumann tarafından da ifade edildiği gibi, yeryüzünden çıkıntı yapan güçlü bir trakit sütun yerden 200 m yükselir. Şehrin evleri, üstünde eski bir kale olan sütuna yaslanmış görünmektedir. Ammon, Afyonkarahisar Kalesinden alınan numeleri incelerken, kalenin üzerinde bulunan kimi kırık ve yarıklarda çeşitli gri tonları görülürken, hava koşullarına maruz kalan yüzey kısımlarından alınan numunelerde ise yapının daha koyu ve siyahımsı bir renge sahip olduğunu tespit eder. Dr. Ammon’a göre bu durum şehre Schwarzburg (Karahisar) adının verilmesinin nedeniniaçıklamaktadır. Bölgede önemli miktarda afyon (Afiun) üretimi yapılmakta ve bu nedenle buraya ayrıca Afyonkarahisar denilmektedir. Von Ammon, Tchihatcheff’in haritasında trakit alanların, şehrin hem güneyinde hem de kuzeydoğusunda geniş bir alana sahip olduğunun göründüğünü belirtir. Dr. Ammon, sevgili arkadaşım Profesör Dr. Oberhummer’ın önceki gezisinde topladığı ve kendisine inceleyip karar vermesi için teslim ettiği bazı örneklerden anlaşıldığı kadarıyla, bu Trakitik ve Andezit bölgesinde birkaç kaya oluşumu görüldüğünü belirtir.3
Dr. Ammon, görünüş açısından bile, birkaç çeşit jeolojik kaya bloğu olduğu sonucuna varılabileceğini, üzerinde kalenin bulunduğu yüksek kayanın, Bay Dr.Naumann’ın kendisine sözlü olarak söylediği gibi bitişik Raionik ovadan bir duvar gibi yükselen ve şehrin yanındaki iki büyük kayalık tepeyle birlikte güçlü bir koridorun (dayk) parçası olduğunu söyler. Dr. Ammon Afyonkarahisar Kalesinden alınan numuneleri yakın çevreden alınan diğer kaya bloklarına ait numunelerle karşılaştırarak Afyonkarahisar’ın batısındaki bu kayanın, şehirden 12 km uzakta bulunan Akören’in kuzeyindeki kayalardan farklı yapıda olduğunun tespitini yapar.
Yazısının ilerleyen bölümlerinde Afyonkarahisar Kalesinin petrografik incelemesi ve bu inceleme sonucunda ulaştığı sonuçlar hakkında bilgiler verir.4
Afyonkarahisar Kalesinin kaya yapısına ilişkin elde ettiği sonuçlardan sonra, istasyon yakınlarında temel olarak aynı özelliklere sahip ikinci bir kaya (Cirit Kayası) daha bulunduğunu belirtir. Dr Ammon, buradaki kaya kütlesinin büyük Sanidin kristalleri de burada gömülü, ancak renk biraz daha koyu, yapının kalenin trakitinden biraz daha yoğun olduğunu tespit eder.5
Dr. Ludwig von Ammon 1897 yılında toplanan kaya örnekleri üzerindeki tüm incelemelerini tamamladıktan sonra nihayetinde Afyonkarahisartrakidinin, andezitik bir trakit yapısında olduğunun söylenebileceği, sonucuna varır. Böylece Afyonkarahisar Kalesi ve Cirit Kayalığının bilimsel açıdan laboratuar ortamında ilk incelemesi Dr. Ludwig von Ammon tarafından en ince ayrıntısına kadar yapılmış olur.
Dip Notlar:
1“Kapitel XX, Petrographische Ergebnisse der Reise, nebst allgemeinen geologischen Bemerkungen, von Dr. Ludwig von Ammon, königlichem Oberbergamtsassessor.” Oberhummer Roman, Zimmerer Heinrich; Durch Syrien und Kleinasien Reiseschilderungen und Studien, Berlin 1899.
2a.g.m., von Ammon, sayfa: 322
3a.g.m., von Ammon, sayfa 344
4a.g.m., von Ammon, sayfa 345
5a.g.m., von Ammon, sayfa 346
(*)Petrografi: Kayaçları inceleyen bilim dalıdır. Petrografi, doğada varolan kayaçların, minerallerini kimyasal bileşimlerini, yapı ve dokularını ve doğada bulunuş şekillerini ortaya koyarak, kayaçları tanımayı, sınıflamayı hedefleyen bir bilim dalıdır.
(**) Trakit: Magmatik bir kayaç türüdür.

YAZARLAR

TÜMÜ

SON HABERLER