Edep; Ya Hu – 230 – BİR DE KALB-İ SELİM VARDIR…

Kur’an’da bize öğretilen kavramlardan birisi “kendilerine ilim verilenler”dir. “Kendisine ilim verilen” sınıfında olmak çok önemli… Kendilerine ilim verilenler kimlerdir? Ayetlerde çok geçen “İlim verilenler” kimlerdir? Kendisine ilim verilen olmak, Billahi anlamında imanını (müstakilen var ve muhtar olan ancak Allah’tır) açıklamış olmaktan başlar. Tüm paylaşımlarımızın hedefi ve ana konusu olan “Billahi anlamında iman”ını açıklamış birisi kendisine ilim verilenler sınıfına girer. Çünkü ona o ilim verilmemiş olsa o imanı açıklayamaz. Kişi zaten, o ilmi ve o ilme uygun ameli ilerlettiği kadar o yolda mesafe alabilir. Ama o yolda oldukça sınıfı kendilerine ilim verilenlerdir. Ayet diyor ki; hevasına tabi olanlar (yani inanmayanlar…) o meclisten çıktıkları zaman, Billahi anlamında iman etmiş olanlara (Amentü Billahi demiş olanlara) “az önce ne söyledi ki” derler. Onların kalplerini Allah tab’ etmiştir. Onlar hevalarına tabi olan kimselerdir. “Tab’ etme” Nisa-155, Araf-100, 101, Tevbe-87, 93, Yunus-74, Nahl-108, Rum-59, Mü’min-35, Münafikun-3. ayetlerde de geçmektedir.
Kalbin halleri vardır, bunlardan birisi de “kalplerde kilit” olmasıdır, kalplerde kilit olabilir.
Muhammed Suresi 24: “Kur’an’ı tedebbür etmiyorlar mı (derinlemesine düşünmüyorlar mı)? Yoksa kalpler üzerinde kilitleri mi var?”
“Ala kulubin akfalüha: Anlamalarını, bu işi yapmalarını engelleyecek kilit” mi var kalplerinde? Demek ki kalplerde böyle bir kilit olması mümkün ki, ayetlerde bu haber veriliyor.
Kalbin bir hali de kalbin perdeli olmasıdır; Allah kalplere perde de koyabilir.
En’am Sûresi 25: “Onlardan seni dinleyenler vardır. Fakat biz onu anlamalarına engel olarak kalplerinin üzerine perdeler, kulaklarının içine de ağırlık koyduk. Her ayeti görseler yine onlara iman etmezler. Hatta sana geldiklerinde seninle tartışırlar da kâfir olanlar şöyle derler; bu, öncekilerin masallarından başka bir şey değil.”
Perde ayette “ekinne” olarak geçiyor. Kalplerde ekinne (perdeler) olması İsra-46 ve Kehf-57. ayette de vardır. “Ve cealnâ alâ kulûbihim ekinneten.” Kalpteki perdeler “ekinne” ile bildirilir.
Haşr Sûresi 14. ayet kalbin bir başka özelliğini öğretiyor. Günlük yaşantıda dikkatimizi çekecek çok önemli bir özellik. İyi dikkat edilirse bunu birçok alanda görebiliriz: Billahi anlamında imanı olmayan kalpler cemaat olamaz. Kalplerin eğer Billahi anlamında Billahi gerçeğine dayalı bir imanı yoksa onlar cemaat olamaz. Bu özellik ayette “kulûbühüm şetta” diye geçmektedir.
Haşr-14: “Onlar size toplu halde ancak tahkim edilmiş karyelerde yahut duvarların arkasından savaşırlar. Onların kendi aralarındaki be’sleri şiddetlidir. Kalpleri ayrı ayrı olduğu halde toplu sanırsın. Bu onların akletmeyen bir kavim olmalarındandır.”
Onlar seninle savaşırlar, mücadele ederler. Onların bulunduğu şehirler çok iyi kalelerle veya donanımlarla çevrili olsa bile, yani seninle yüksek ve güçlü duvarlar arkasından savaşıyor olsalar bile onların be’sleri şiddetlidir. Sen onları toplu görürsün ama onların aralarındaki tanrısal çıkar kavgaları ve çekişmeleri çok kuvvetlidir. Bu yüzden, toplu görsen de aslında onlar kendi aralarında kavgadadır, onlar cemaat (bir bütün) olamazlar.
Diğer bir kalp özelliği, kalbin paslanmasıdır, kalp paslanır; “Allah yokmuş gibi” olan davranışlar kalbi paslandırır.
Mutaffifîn Sûresi 14: “Hayır. Bilakis kazanmakta oldukları, onların kalplerinin üzerini bir pas gibi örtmüştür.”
Bu ayet günlük yaşantımız için de bize bir uyarıdır. Ayette “râne alâ kulubihim” geçer. “Rane” kalbi paslandıran, kalbde pas yapan, üstünü kılıf gibi örten şeydir. Ayet onu nasıl tarif ediyor? Kazandıkları, yani yaşarken Allah yokmuş gibi yaptığı davranışlar kalpte pas üretiyor.
Efendimiz (SAV) buyuruyor ki: “Günah ilk defa yapıldığında kalpte bir siyah nokta (kara bir leke) olur. Eğer günah sahibi pişman olur, tövbe ve istiğfar ederse kalp yine parlar. Tövbe etmez de günah tekrarlanırsa o leke artar. Arta arta bir dereceye gelir ki bir kılıf gibi bütün kalbi kaplar. Mutaffifîn Sûresi’ndeki “râne” budur.”
Efendimiz (SAV) bir başka hadisinde buyurur: “Şeytan ağzını Âdemoğlunun kalbine koymuştur. O Allah’ı zikrettikçe şeytan çekilir. Gaflete düşüp zikri bırakırsa kalbini yutar.”
Allah’ı zikirden, zikrullahtan gaflete düşmek Allah yokmuş gibi yaşamaktır, özellikle budur. Allah yokmuş gibi yaşamak, Allah’ı zikirden, Allah’ı hatırlamaktan uzak kalmaktır. Allah yokmuş gibi yaşamak Allah zikrinden gaflete düşmektir. Sanki Allah Vahidül Ehadüs Samed değilmiş gibi inanıp yaşamak ise gafletin yükseğidir. Çeşitli şeyler söylense de bu durum gaflet kapsamına girer. Dolayısıyla Allah’ı anmak, Allah yokmuş gibi davranışlardan kaçınmaktır, özellikle budur.
Bir de Kalb-i Selîm vardır. Şura Sûresi’nin aşağıdaki ayetleri bize Kalb-i Selîm’i öğretiyor: Dünyada Allah’a kalb-i selîmle yönelmek, ahirette, ba’s sürecinde Kalb-i Selîm olmak; ba’s olurken Kalb-i Selîm ile gidebilmek. Dünyada Kalb-i Selîm ile yönelmek, Ba’s Günü’ne selîm kalp ile gitmek bizlere nasib olur inşaAllah.
Şura Sûresi 88, 89: “O süreçte zenginlik de fayda vermez, oğullar da. Sadece Allah’a Kalb-i Selîm ile gelmiş kimse müstesna.”
Kur’an kalb-i selîm dediğinde ne anlamalıyız, onu birkaç cümleyle ele alalım. Allah’a karşı asi olan, haddi aşan, Ben de Varım ve Muhtarım iddiasında ve yaşantısında olanın kalbi Kur’an’da hasta (marazlı) olarak tarif edilir. Ayetlerde bu “fiy kulubihim maradun” diye geçer. Bu tabirin geçtiği sure ve ayet numaralarından marazlı kalbe bakabilirsiniz: 2/10, 5/52, 8/49, 9/125, 22/53, 24/50, 33/12, 33/32, 34/23, 47/20, 47/29, 74/31. Bu ayetler Şura Sûresi 89. ayette geçen “selîm kalb”in zıddını, hastalıklı kalbi anlatır. Kalb-i selim hastalıklı kalbin karşıtıdır, sağlıklı kalbdir; marazı olmayan kalbdir, Kur’an ona Kalb-i Selîm der. Hastalıklı olmayan kalp kalb-i selimdir. Selîm oluş sağlam kalbin özelliğidir, kalbin şirkten temizlenmiş olmasıdır, şirkten temizlenmiş kalbtir.
Saffat Sûresi 84, Hazreti İbrahim aleyhisselam’dan “Rabbine Kalb-i Selîm ile yönelmişti” diye bahseder. Şura-89, ba’s sürecinde Kalb-i Selîm ile gelenin kazanacağını, Saffat-84 ise, dünyada da Kalb-i Selîm ile yönelebilmenin mümkün olduğunu ve aslında böyle olması gerektiğini öğretiyor.