Gizli şirk, Allah’tan başkasından yardım beklerken Allah’ın yegâne yardımcı olduğunu, bütün kuvvet ve kudretin O’nun elinde bulunduğunu unutmaktır.
Açık şirk, açıktan açığa rızkı başkasından beklemek, Allah’ın yegâne Rezzak olduğuna inanmamaktır.
— Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki:
“Gizli şirk: Kişinin başkasının görmesi için yaptığı ibadettir. (Farkına varmadan, amellerde Allah’a ortak koşmak anlamına gelir.)”
Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki:
“Gizli şirk, düz kaygan taş üzerinde yürüyen karıncanın bırakacağı izden daha da gizlidir… Sana, öyle bir şey göstereceğim ki, bunu yaptığın takdirde senden şirkin büyüğü de gider. Üç defa şöyle de: “Allah’ım ben bilerek sana ortak koşmaktan sana sığınırım. Bilmeyerek yaptıklarımdan da sana istiğfar ederim.” (İmâm Suyuti, Camiu’s-Sağir ve Tercümesi, Aydın Yayınevi: 1/8.)
Hadiste şirkin, tıpkı bir mikroba benzetildiğini görmekteyiz. Bir mikrobun sağlam vücudu hasta hale getireceği gibi, şirkin de sağlam bir akideyi ifsat edeceği beyan edilmiştir. (İmâm Suyuti, Camiu’s-Sağir ve Tercümesi, Aydın Yayınevi: 1/8)
Rasulullah (s.a.v.) buyuruyor ki:
“Gizli şirk, ümmetimde karanlık gecede kaygan taş üzerinde yürüyen karıncanın izinden daha gizlidir. Bu şirkin en küçüğü ise; Toplumun herhangi bir ferdine yapılan bir haksızlığı hoş görmek veya hakkaniyete uygun adaletli bir hükme (herhangi bir saikle) buğz etmektedir. Din Allah için sevmek ve Allah için buğz etmekten başka bir şey midir? Yüce Mevla: “De ki, ey habibim. Siz Allah’ı seviyorsanız bana tabi olunuz ki, Allah da sizi sevsin, buyurmuştur.” (İmâm Suyuti, Camiu’s-Sağir ve Tercümesi, Aydın Yayınevi: 1/8)
Hâlis ameller, riya ve gösteriş arzusu ile yapıldığında kirlenir ve önemini kaybederler. Cömert desinler diye infak edenin infâkının; Âlim desinler diye ilim tahsil eden âlimin ilminin; Kahraman desinler diye çarpışan kişinin çabasının Allah katında hiçbir değeri yoktur. Hatta bu kimseler, sahte niyetlerle işlemiş olduğu sahte amelleri yüzünden ahrette hüsrana uğrayacaklardır.
Sevgili Peygamberimiz (s.a.s) bir hadislerinde şöyle buyuruyor.
“Kıyamet gününde aleyhinde ilk hükmedilen insanlar şunlardır: Birincisi şehit edilen kimsedir. O Allah’ın huzuruna getirilir. Allah kendisine olan nimetlerini anlatır. O’da bunları itiraf eder. Yüce Allah; “-Öyleyse bu nimetlerime karşın ne yaptın?” diye sorar.
Adam: “-Ya Rabbi! Senin uğrunda şehit oldum” der.
Allah şöyle buyurur: “-Yalan söyledin! Sen yalnızca cesur denilsin diye savaştın. Sana da (cesur) denildi.”
Onun hakkında emir verilir ve ateşe atılıncaya kadar yüzüstü sürüklenir.
İkincisi ilim öğrenen, başkalarına öğreten, ayrıca Kur’an-ı Kerim okuyan adamdır.
O Allah’ın huzuruna getirilir. Allah kendisine olan nimetlerini anlatır. O’da bunları itiraf eder. Yüce Allah; “-Öyleyse bu nimetlerime karşın ne yaptın?” diye sorar.
Adam: “-İlim tahsil ettim. İlmi başkalarına öğrettim ve senin uğrunda Kur’an okudum” der.
Allah şöyle buyurur: “-Yalan söyledin! Sen yalnızca âlim denilmesi için ilim elde ettin, kâri denilmesi için Kur’an okudun. Sana da bunlar denildi.”
Onun hakkında emir verilir ve ateşe atılıncaya kadar yüzüstü sürüklenir.
Üçüncüsü Cenâb-ı Hakkın kendisine mal verdiği adamdır. O da getirilir. Allah kendisine olan nimetlerini anlatır. O’da bunları itiraf eder. Yüce Allah; “-Öyleyse bu nimetlerime karşın ne yaptın?” diye sorar.
Adam: “-Malımın tamamını yalnızca Senin yolunda harcadım” der.
Allah şöyle buyurur: “-Yalan söyledin! Sen yalnızca cömert denilmesi için malını infak ettin. Sana da bu denildi.”
Onun hakkında emir verilir ve ateşe atılıncaya kadar yüzüstü sürüklenir. (Müslim, İmare 152, Tirmizî, Zühd, 48 )