Ana Sayfa Arama Galeri Video Yazarlar
Üyelik
Üye Girişi
Yayın/Gazete
Yayınlar
Kategoriler
Servisler
Nöbetçi Eczaneler Sayfası Nöbetçi Eczaneler Hava Durumu Namaz Vakitleri Gazeteler Puan Durumu
WhatsApp
Sosyal Medya
Uygulamamızı İndir
İrfan Ünver NASRATTINOĞLU
e-posta: YAZARIN TÜM YAZILARI

HOCALARIN HOCASI AFYONKARAHİSARLI ORD. PROF. DR. HASAN MAZHAR PAŞA

Tarihen bilinen gerçek odur ki, Afyonkarahisar çok sayıda büyük insan yetiştirmiştir. Büyük Yunus Emre’yi, Mevlâna’dan sonra Mevleviliği yayan ve böylelikle Dünyaya tanıtan Sultan Divani’yi ve çok sayıda ulemayı, şuarayı, askeri vb. tanımayan benim genç hemşehrilerime bu büyük hemşehrilerini tanıtmak ve Afyonkarahisar’ı yöneten zevata da hatırlatmak amacıyla, dört aydır Kocatepe Gazetesi’nde, yazılar yayımlıyorum.
Bugünkü yazımda da pek çok Afyonkarahisarlı’nın bilmediği bir hemşehrimden söz edeceğim.
***
Yıllar önce Milliyet Gazetesinde yayımladığı bir yazısında, Mazhar Paşa’nın öğrencisi olan Ord.Prof.Dr.Zeki Zeren şöyle yazmıştı:
“…Türk tıbbının meşhur hekimi ve hocalarından büyük anatomist Ord.Prof.Dr.Hasan Mazhar Paşa’nın yazdığı anatomi kitapları, klasik eserler olarak yıllardır tıp fakültelerinde okutuldu. Kendisi erdem ve fazilet sahibi hocalık karakterini vefatına kadar sürdürmüş ve hocaların hocası olmuştur…”
Keza yine onun öğrencisi olan Tıp Tarihi konusunda çok değerli eserleri olan Prof.Dr.Feridun Nafiz Uzluk, Kocatepe Gazetesi’nde yayımlanan makalesinde şöyle yazdı:
“…Türk tebabeti için bir matem günü olan 30 Aralık 1920 tarihinde büyük bir tazim ile talebe evlâtlarının hürmetli parmakları üzerinde çok sevdiğin, hiç terk etmediğin fakülteden Karacahmet’in koyu selvileri altında gömülen anatomi üstadı, senin mezarın bütün hekimlerin, tıp müntesiplerinin kalplerinde, ruhlarındadır…”
Başta adlarını zikrettiğim iki dâhi profesör olmak üzere, daha pek çok, ünlü ya da ünsüz bilim insanı yetiştirmiş olan Hasan Mazhar Paşa kimdir…
***
Afyonkarahisarlı Binbaşı Süleyman Efendi’nin oğlu olan Hasan Mazhar, 1845 yılında Afyonkarahisar’da dünyaya geldi. Asıl adı Süleyman Mazhar’dır. 1869’da Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’den tabip yüzbaşı olarak mezun oldu 1869-1871 arasında Haydarpaşa Seririyat Hastanesi’ndeki iki yıllık staj eğitimini tamamladı.1871-1874 arasında Paris’e gitti, anatomi ve cerrahi ihtisasları yaptı. 1874’de yurda döndü. Binbaşı oldu. Haydarpaşa Askeri Hastanesi’nde görev yaparken, Askeri Tıbbiye Anatomi Öğretmenliğine atandı. 1875-1877 arasında Karadağ ve Sırbistan savaşlarına Operatör Binbaşı rütbesiyle katılarak, birçok askerin sağlığına kavuşmalarını sağladı. Savaşlardaki başarıları nedeniyle, 1883’de Kaymakam, 1887’de Miralay, 1896’da Mirliva, 1903 yılında da Ferik rütbesini kazanarak, askerlik alanında en yüksek rütbeye ulaştı.
Öte yandan ilmi kariyerinde de hızla yükselerek, 1878’de Doçentliğe, 1879’da da Profesörlüğe terfi etti.
1904’de Cemiyet-i Tıbbiye-i Mülkiye reisliğine, 1908’de Meşrutiyetin ilanından sonra Askeri Tıbbiye Nazırlığı (Bakanlığı) görevine atandı. 1909’da emekli oldu ama, öğretmenlik görevini fahri olarak sürdürdü.
İlmi çevreler ona Profesörlük ötesindeki Ordinaryüs Profesör ünvanını da verdiler ama 75 yıl yaşadıktan sonra, 30 Aralık 1920’de, vefat etti.
***
Hasan Mazhar Paşa’nın mezun olduğu yıllarda ülkemizde tıp eğitimi Fransızca yapılmaktaydı. Mazhar Paşa, bir grup arkadaşı ile birlikte eğitimin Türkçe olması için çalışmalar başlattı. Özellikle başta anatomi terimleri olmak üzere birçok tıbbi terimin Türkçelerini buldu ve kullanılmasını sağladı. Bu terimler uzun yıllar kullanıldı. İlk Türkçe tıp sözlüğü “Lûgat-ı Tıbbiye” nin hazırlanmasında da görev aldı.
Dostlarına göre Mazhar Paşa iyi huylu, güler yüzlü, eğlenceli, çevresinde sevilen, muhterem birisi idi. Güzel kanun çalardı. Dersleri zevkle dinlenir, gereksiz ayrıntılarla öğrencisini yormazdı. Çalışmalarını yorulmaz bir faaliyetle sürdürür, işini zevkle yapardı. Kadavra üzerinde çalışırken şarkı mırıldandığı olurdu.
Mazhar Paşa bazı kitapların tercümesini yaparak ayrıca birçok kitabı da bizzat yazarak anatomi bilimine kazandırmıştır. Yazdığı kitaplar şunlardır.
*İlm-i Teşrih-i Tavsifi, 1.Cilt Kemiklar
*İlm-i Teşrih-i Tavsifi, 2.Cilt Mafsallar
*İlm-i Teşrih-i Tavsifi, 3.Cilt Etler
*İlm-i Teşrih-i Tavsifi, 4.Cilt Damarlar
*İlm-i Teşrih-i Tavsifi, 5.Cilt Sinirler
*Renkli Teşrih Atlası.
*İlm-i Teşrih-i Topografi (2 cilt).
*Mebâhisu’u Asab (Sinir ilmi)
*Usul-ü teşrih. (Diseksiyon usulleri) Basılmamıştır.
Mazhar Paşa’nın, yazdığı bu kitaplardan birisinin basılmasını sağlamak için bir evini satmak ya da rehine etmek sureti ile para sağladığı söylenmektedir. Yani hem ilmen, hem de parasal olarak bir özveride bulunmuş, ancak bundan dolayı maalesef son günlerini sıkıntı içerisinde geçirmiştir.
Evet, hemşehrimiz Merhum Hasan Mazhar Paşa budur…Birilerinin, Bakanlık makamında bulunmuş, Ordumuzun en yüksek rütbesine yükselmiş, Türk Anatomi ilminin kurucusu, hocaların hocası bir hemşehrimiz için, bir şeyler yapmaları gerekmez mi?…

YAZARLAR

TÜMÜ

SON HABERLER