Biz her ne kadar “eleği eledik duvara astık” desek de bazı konular, olaylar karşısında kayıtsız kalamıyorsunuz. Şu bizim Afyon’da olup da başka yerlerde rastlayamadığımız dinsel kurallar değil de dinsel gelenekler var ya, işte onlardan bir tanesi beni yazmaya mecbur eden.
Öncelikle eski bir yazımdan söz edeceğim. Cenazenin defninden sonraki ilk sabah namazı sonrası yapılan kabir ziyareti ardından gerçekleştirilen “çorbalaar” faslını eleştiren bir yazımız olmuştu. İnsanların acısını yaşamasına izin vermeyen, özellikle de bazılarını ekonomik yönden üzen, zorlayan çorbalar, lüks otellerdeki şaşaalı ölü gecelerini eleştirmiştik. Rahmetli Şükrü Abi bizim yazımızı destekleyici telefonlar geldiğini söylemişti.
Nitekim yazımızdan sonra çorbalar ve tantanalı ölü geceleri az da olsa yavaşlamıştı.
Geçende bir dostum anlattı. Bir yakınının cenaze törenine katılmış. “Sana şaşıracağın bir şey anlatacağım” diyerek, defin sonrası “ziyaret imaret’ten” denmemiş. Kendi kendime böyle bir şeyin mümkün olmadığına, ancak arkadaşımın da benimkiler gibi antenlerinin iyi çalışmadığı için duymadığına hükmettim.
Bu ara katıldığım bir cenaze defin töreni sonrası, sabah ziyareti anonsu yapılmadı. Benim antenler de fazla çekmediği için, birkaç kişiye “ziyaret hangi camiden” diye sorduğumda “söylenmedi” dediler.
Şimdi olaya sosyolojik açıdan bakalım. Toplumdaki bazı olay, davranış ve alışkanlıklar zaman içinde uygulana uygulana yerleşir. Bu alışkanlıklar 20-30 yıl uygulanırsa görenek haline gelir. Yıllarca süren görenek yerini geleneğe bırakır. Bu alışkanlık, davranış topluma tamamen yerleşerek gelenek halini alır.
İsterseniz defin sonrası sabah namazında yapılan kabir ziyaretini inceleyelim. Kabir ziyareti farz olan, sünnet olan dini bir görev değildir. Sadece ilimizde yıllardır uygulanan çok güzel bir gelenektir. Hiç kimseye zararı olmayan, aksine insanlar arasındaki sıcaklığı, dostluğu, tesanüdü artıran, insanlara manevi doygunluk sağlayan, dostluğu, kardeşliği pekiştiren, perçinleyen güzel bir gelenektir.
Gün içinde defnedilen cenaze sabah namazı sonrası camiden topluca kabristana gidilerek yapılan bir ziyarettir. Hoca efendi dua eder, topluca dua edilir. Dua sonrası cenaze sahipleri sıraya dizilerek ziyaretçileri uğurlarlar. Ziyaretçiler “El hükmülillah” der cenaze sahipleri “sağ olun selâmet olun” diyerek ziyaretçileri uğurlarlar.
Bu dinsel törenin, okumanın hiçbir kimseye bir zararı yoktur. Kışın -15-20 derecede ziyarete gelen ziyaretçiler şikayet yerine bir görevi yerine getiren insanların huzuru ile ayrılırlar.
Belki de ilimize has olan bu güzel geleneğin sürdürülmesi ilgililerin müdahalesi ile sağlanacaktır.
Yaptığımız araştırmada defin ertesi sabah ziyareti konusunda görevlilerin bir kusuru olmadığı, olayın cenaze sahiplerinin istediği doğrultusunda gerçekleştiği anlaşıldı.
Türkiye’de Afyon’dan başka belki de hiçbir yerde yapılmayan bu geleneğin yaşatılması, aramızdan ayrılan sevdiklerimize olan vefa ve şükran borcumuzun bir nebze de olsa ödenmesidir.
Bu güzel geleneği yaşatmak insanlık borcudur.