KRİZ NEDEN ÇIKTI? (1)

Ekonomide uzun zamandan beri devam durgunluk, enflasyondaki ve işsizlik rakamlarında süreklilik gösteren yükseliş, Kurban Bayramı öncesinde Türk Lirasında ciddi değer kaybıyla birlikte krize dönüştü. İyi yönetilmeyen ekonominin geldiği bu korkunç nokta birlileri tarafından “dış mihrakların oyunu” olarak sunulmaya, ekonomideki beceriksizlikler gizlenmeye çalışılırken, bankaların Türk Telekom’a el koyması gündeme oturdu. Lübnanlı Hariri ailesine ait Oger Telekom 13 yılın ardından milyarlarca dolar batık kredi bırakarak Türkiye’yi terk etti. Bu olay şu anda yaşanan krizin aslında yapılan yanlışlıkların sonucu olduğunu da gösterdi.
Ülkemizde neoliberal dönüşümün kurucu babası Özal’la başlayan, AKP hükümetleriyle devam eden “dizginsiz özelleştirme” sürecinde topluma ait dev sanayi kuruluşları Tüpraş, Erdemir, Petkim, SEKA, TEDAŞ, TÜPRAŞ, Şeker Fabrikaları, Sümerbank, Demir-Çelik-Bakır Fabrikaları, Et Balık Kurumu, Süt Endüstrisi Kurumu Eti Krom-Alüminyum,  Borçelik, barajlar Tekel, limanlar, enerji dağıtım şirketleri vs  yağmaya varacak derecede hesapsız bir şekilde elden çıkarıldı. Kimileri peşkeş çekildi, kimilerinin kıymetli arsaları satıldı. Sonuç olarak özelleştirilen fabrikaların pek çoğu artık çalışmıyor. İlimizin en büyük değerlerinden birisi olan SEKA’nın hesapsız özelleştirilmesi sonrası bugün gazete, kitap  basacak kağıdı dahi ithal etmek zorundayız. Gazetelerimiz çıkmıyor ya da sayfa eksiltiyor.
Özelleştirme sürecinin en önemli ayaklarından birisi olarak lanse edilen PTT’nin “T” si yani Telekom, 13 yıl önce kasasında 2 milyar dolarla birlikte 6.5 milyar dolara özelleştirildi. Özel izinle taşınmaz mallarını ipotek ederek krediler aldı, devlete olan borcunun bir kısmını aldığı kredilerle erken kapattı. Ancak 10 yıl üst üste kâr ettiği halde kredileri ödemedi. Telekom satışına ilişkin yoğun eleştiriler, davalar yaşandı. “Örnek bir özelleştirme olarak lanse edilen şey, Türkiye’nin finans tarihinin en büyük çöküşlerinden biri olabilir” diye raporlar hazırlandı. Öyle de oldu. 13 yıl önce Türkiye’nin en büyük özelleştirmesi olarak lanse edilen Telekom özelleştirmesi; bugün tarihi bir başarısızlık olarak, son dönemlerin en büyük yağması olarak literatüre geçti. Yani Oger, Telekom’un çoğunluk hissesini satın aldı, satın alma parasının tamamını ödemedi, üstelik hem şirketin içini boşalttı, hem de boğazına kadar borçlandırdı. Bütün bunlar olurken Telekom’un ikinci büyük ortağı Türkiye Hazinesi bu soyguna ses çıkarmadı.
10 yılda 15 milyar doları cebine indiren, şirketin içini boşaltanlar, bugün bankalara “alın sizin olsun” deyip kaçtılar. Borçları takıp gittiler. Tıpkı dolar yükseldikçe “Benim dolarım yok ki, yükselse ne olur” diyenler gibi. “Bize ne. Bu borçları kim ödeyecekse o düşünsün” diyenleri duyar gibiyim.  Biz ödeyeceğiz. Biz. İşçi, köylü, emekli, esnaf ödeyecek. Tıpkı Suriye’li mültecilere milyar dolarlar ödediğimiz gibi Lübnan’lı Hariri Ailesinin borçlarını da devlet hazinesi ödeyecek yani biz ödeyeceğiz. Yetimin, işçinin, emeklinin hakkından ödeyeceğiz.
***
Özelleştirme fiyaskosunun bir diğer yanı ise özelleştirilen bu yapının nasıl yönetildiği. Borç batağından kurtulamayan Türk Telekom’da yönetim kurulundaki isimler ve bu isimlerin hükümete olan yakınlıkları da bir diğer tartışma konusu. Şirketin şu an yönetim kurulu başkan yardımcısı Fahri Kasırga 2014’ten itibaren Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, bir diğeri Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanlığı görevini yürüten Yiğit Bulut, Namı diğer “Jöleli”. Suat Hayri Aka Ulaştırma Bakanlığı Müsteşarı, İbrahim Eren, TRT Genel müdürü. Yönetim kurulu üyesi Abdullah Tivnikli  Albaraka Türk’ün kurucusu ve Kuveyt Türk Katılım Bankası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olan bir kişi. Yönetim Kurulu AKP kadrosu. Bu kadro şirketin ülkeyi dolandırmasına nasıl izin veriyor.
Diğer yandan, bankalara borcunu ödeyemeyecek duruma getirilen, borç batağındaki Telekom 30 Ağustos Zafer Bayramı nedeniyle gazetelerin birinci sayfalarına, en pahalı alanlara ilanlar verdi. Reklam verdiği gazetelerin sadece yandaş medya olduğunu tahmin etmişsinizdir herhalde.
Tüm itirazlara rağmen kasası dolu olarak satılan, vergi indirimleri ve bedelsiz kullanım hakları ile karları katlanan, kiraladığı şirketin taşınmazlarının satılmasına izin verilen Telekom’un ülkemizi soymasına kimler göz yumdu? Kim bu devasa şirketleri, yandaşlarını doldurarak hem onlara, hem kendisine çıkar sağladı? Kim bu şirketlerin havuz medyasında kendi propagandasının yapılması için beslemesine göz yumdu?
Telekom özelleştirmesi ve sonuçları, bugün yaşadığımız krizde, ekonominin bu hale nasıl geldiğini anlamamıza yardımcı oluyor. Sahi yaşadığımız kriz neden çıktı?
Son Söz; “İktisaden zayıf bir ulus, fakirlik ve sefaletten kurtulamaz.” M. Kemal Atatürk