NASIL BİR SALÂT VE NASIL BİR FATİHA?

– 11-
Salih amel, salât ve Fatiha ilişkisine şöyle de bakılabilir:
“Âmentü Billâhi ve RasûliHİ” idrakı ile Hakk Yol’a giren kulu bu yolda ilerletecek şey sâlih ameldir, sebep salih ameldir. Bir kulu bu yolda sâlih amelleri ayakta tutacaktır. İmanı sâlih amel ayakta tutar, sâlih amelleri ise salât ayakta tutar, onu ayakta tutan şey ise namazdır/salâttır. Sâlih ameli hayata hâkim kılmanın olmazsa olmaz şartı salât ikamesidir. Çok önemli, lütfen dikkat edelim: “Âmentü Billâhi ve RasûliHİ” diyerek Hakk Yol’a giren müslümanın bu yolda ilerlemesine sebep olan sâlih amelleridir, onu bu yolda sâlih amel ayakta tutar ve ilerletir. Bu işin olmazsa olmaz şartı ise salât ikamesidir. Salât ikamesinin olmazsa olmazı da Fatiha Sûresi’dir.
“Muhakkak ki salât, mü’minlerin üzerine vakitlenmiş bir yazıdır.” (Nisa-103)
Salât mü’min için belirli vakitlerde ikame edilmek üzere farz olunmuştur. Ayetten, salâtın “vakitli bir farz” olduğunu ve bütün insanlara değil “yalnızca mü’minlere” farz olduğunu öğreniyoruz. Mü’minlere ve vakitle ilgili bir farz!
Kiri ancak salât temizler
Salâtın bir boyutu da şudur: Salât yıkayıcıdır; mü’minin esfele safiliyn yapısından kaynaklanan kirlerini temizler, devamlı… Dünya yaşantısı esfele safiliyn havuzunda durmaktır, o kirli havuzda yaşamaktır. İnsanı bu kirden hiçbir şey kurtaramaz, iyi insan olmak bile! İyi insan olsanız bile temizlenemezsiniz. Çünkü salâtsız iyi insan bile Hakk Yol için “kir”dir; salâtsız temizlik mümkün değildir. Dünyada olmak esfele safiliyn havuzunda durmaktır; yüzmesen bile bu kirli havuzdasın, fark et! Kıpırdamasan bile üstünde havuzun kiri var; bu kiri ancak salât temizler.
“Gündüzün iki tarafında ve geceden zülfelerde salâtı ikame et. Muhakkak ki, hasenat seyyiatı giderir. Bu, Allah’ı zikredenler için bir hatırlatmadır.” (Hud-114)
Müjdeliyor: Şirk içermeyen amellerden oluşan sevab, şirk içeren davranışlardan oluşan günahı giderir. Salât ikame ederken oluşan sevab seni temizliyor; fahşa’yı ve münker’i men ediyor:  
“Kitaptan sana vahyolunanı tilavet et ve salâtı ikame et. Muhakkak ki, salât fahşadan ve münkerden men eder. Elbette ki Allah Zikr-i Ekber’dir. Allah ne iş ettiğinizi bilir.” (Ankebut-45)
Efendimiz (SAV) bir gün sordu: “Birinizin evinin avlusunda bir nehir aksa da, o kişi onun içinde günde beş sefer yıkansa, acaba bedeninde hiç kir kalır mı?” Sahabe; “hiçbir şey kalmaz ya Rasûlallah” deyince, buyurdular: “Salât ikamesi de böyledir. Suyun kiri pası gidermesi gibi o da günahları giderir.”
“Muhakkak ki, insan çok hırslı, aceleci, cimri ve sabırsız yaratılmıştır. Ona bir şer dokunduğunda sabırsız davranıp feryat edip bağırandır. Ona hayr dokunduğunda ise hayrın yerini bulmasına ziyadesiyle mani olandır. Ancak salât ikame edenler böyle değildir ki, onlar salâtlarında dâimdirler.” (Me’aric;19-23)
Salât ehlini gördünüz mü, onların nasıl açıklandığını gördünüz mü?
Salât ikamesi sırasında bizi temizleyen birçok süreç çalışır. Allahu ‘alem, bu hallerden birisi Tahıyyat’tadır. Et-Tahıyyatü okurken “es Selâmü aleyna ve ala ıbadillâhi’s sâlihıyn” derken hiç farkında olmadığımız çok önemli bir infak yapıyoruz, dünya ve ahiret hayatımızda çok değerli bir rızk olan Allah’ın Selamı’ndan infak yapıyoruz. Belki de farkında olmamanın lütfunu yaşıyoruz. Farkında olsak belki de vermeyeceğiz! Biz Selâm’ın nasıl bir ikram, nasıl bir dünya ve ahiret rızkı olduğunu bilmiyoruz, ne olduğunu bilmeden Selâm’ı söyleyip geçiyoruz. Biz sadece dünya mallarına, onların saklanmasına veya infakına alışığız, bu yüzden Selâm nimetini ve onu infâk etmenin mânâsını fark edemiyor olabiliriz. “Selâm” nedir, “Allah’ın Selâmı” ne demektir bir düşünün lütfen. Ve şu anı da düşünün: Mirac’ta Rabbi O’nu selamlayınca Efendimiz (SAV); “Es selâmü aleyna ve ala ıbadillahi’s salihıyn” diyor. O noktada, o anda infak! O hali yaşarken Rabbinden gelen Selâm’ı hemen infak ediyor: Biz de tahıyyatta o infakı yapıyoruz. Bu, salâtta temizlenmemize vesile olan bir infaktır, Allahu ‘alem.

Öleceğinizi düşünerek secdeye gidin
Allahu ‘alem, salâttaki bir diğer temizlenme de tahıyyatta Kelime-i Şehadet okurken gerçekleşir, o anda da temizleniyoruz. Tahıyyat’ta okuduğumuz Kelime-i Şehadet en değerli şehadetlerdendir. Bazı meşrepler oraya bazı hareketler getirmiştir, “şu hareketi yapacaktım” desin de o farkındalığa bürünsün diye! Tahıyyat’taki Kelime-i Şehadet’e çok dikkat edelim, bizim için en değerli Kelime-i Şehadet odur, Allahu ‘alem. Tahıyyat’taki Selam’ın infakına ve Kelime-i Şehadet’e dikkat etmekle çok faydalar yakalarız inşaAllah…
Ölüm hepimiz için o kadar gerçek ki, bu nedenle salât kapsamında bir de şu duayı paylaşalım: Salât ikamesini tamamlayıp kalkacağınızda secdeye gidin. Secdeye gitmenin tehlikeli olduğu (güneşin henüz doğduğu, henüz battığı veya tam tepede olduğu) anlar değilse lütfen secdeye gidin ve af dileyin, tövbe edin, Allah’tan merhamet isteyin… Sonra deyin ki; Allahım, eğer Emr geldiyse canımı vermeye hazırım. Bunu her salâtın sonunda yapın. Dolayısıyla, salât için seccadeye giderken sonrası için bir plan yapmazsınız. Çünkü ölmek için gittiniz!
Bu öneriyi normal tanrısal hayattakilere anlatsak psikolog ve psikiyatrlar “bunlar motoru sıyırmış” der. Tabi o onların dünyasının motoru, bizle ilgili değil! Bırakın onlar ölümden tanrısal olarak korksunlar, korkmakta haklılar da! İnananlar ölümle ilgili tanrısal korkularını yenmek için ölümle yüzleşirler. Nihayet geldiğinde, ölüm onlar için “kavuşmak ve bayram” olur. Bu yüzden, her salâtın peşine secdeye gidin, o an emr gelmişse öleceğinizi düşünerek secdeye gidin. Eğer ölüm emri gelmişse ne geri ne ileri gidebilir. “Secdede dua çok makbul, şimdi ölürsem…” gibi düşünüp korkmayın. Nisa-78; “Ölüm emri gelmişse sağlam burçlarda olsanız da sizi bulur” diyor. O yüzden, “ölümü çağırmış olmayayım” gibi bir endişeye girmeyin, Emr gelmişse ölürsünüz. Ama siz o anda gelecekmiş gibi ölüme hazır olun, öyle davranın. Secdeye gidip af dileyin, tövbe edin. Ölüm anında ne söylemek istersiniz? Kelime-i Şehadet! Söyleyin. “Allahım, hazırım” deyip Kelime-i Şehadet’te bulunun ve emri bekleyin. Gelmişse hayrlı olur inşaAllah. Biraz beklediniz, baktınız ki ölüm emri o an gelmemiş, o zaman şöyle deyin: “Alâ hazihiş şahâdeti nahyâ ve aleyhâ nemûtu ve aleyhâ nüb’asü inşaAllah: Allahım ben hazırdım, Kelime-i Şehadet’ini de lutfettin getirdim ama ölüm emrin gelmemiş. “Biiznillah hayat” emrin gereği yaşamaya devam ediyorum. Beni, az önce Biiznillah şehadette bulunduğum hal ile yaşat. Ve beni o şehadet üzere öldür ve o şehadet üzere yeniden dirilt” deyin. Emr gelmemişse bu duayı yapıp kalkın, hayata, yani tercihe Rabbinize yönelerek devam edin.
Bu bir fiili duadır. Demek istiyorsun ki; Allahım ne olursun emrin gelince beni secdede alıver. Rabbin kabul buyurur, olur inşaAllah; tertemiz ölürsün. Salâtı tamamlamışken, secdedeyken, tövbeni yapmışken, Kelime-i Şehadet’li, abdestli… Böyle ölmenin sayfalarca müjdesi var… Bu dua salâtını da olumlu etkiler, dosdoğru ikame etmene yardımcı olur. Buna alışırsan ölüm için hazırlık da yapmış olursun. Çünkü senin için her salât yeni bir ölüm antrenmanı olur. Salâta gelirken geride bir iş bırakmamaya, ölüme hazır gelmeye çalışırsın. İnan bu davranış seni çok güzelleştirir. Tanrısal ölüm korkusundan kurtulursun. Ayrıca bir hadisi de hayatına katmış olursun. Efendimiz (SAV) buyuruyor: “Ölümü çok hatırlayınız…”
Tane tane okunmalı
Salâtlarda Fatiha okurken “Fatiha’nın okunuşuna dikkat etmek” ilk iş olmalıdır. Bu kural Mushaf’a bakarak yüzünden okurken de geçerlidir; harfleri tane tane okumaya çok özen göstermeliyiz. Fatiha Sûresi ayetleri her harfine özen gösterilerek tane tane okunmalıdır. Okurken acele etmeyin. Şunu lütfen fark edin: Doğrunun çabuk yapılması ile acele yapılması başka şeylerdir. Birisi senin için para sayarken acele etse yüreğin daralır; “acele etme, yanlış sayacaksın” dersin. Haklısın. Ama bu titizlik daha fazlasıyla salât için olmalıdır. İşlere gösterdiğin titizliği düşündüğünde son sırada salât gelmesin. Rabbimiz uyarıyor: Siz salâtın ne muhteşem bir şey olduğunu bilmiyor musunuz? Salât’ın en üst sırada olmasına, en titiz yaptığımız şey olmasına gayret edin. Biz salâtı işlerin arasına sıkıştırıyoruz. Oysa işleri salâtlarımızın arasına sıkıştırmalıyız.
Talib kardeşim, salât ikamesindeki titizliğin dünyaya ait hiç bir titizlikten geri olmasın.
Önceliğimiz Fatiha’yı tane tane ve bilincinde olarak okumayı zorlanmadan başarmaktır! Salâtta “âmin” deyince Fatiha’nın bittiğini fark eden halden kurtulmalıyız. Bizim için salat/namaz o kadar rutin olmuş ki, beden namazda zihin normal hayatta… Olmaz!
Buraya kadar Fatiha’nın “es Salât” ismiyle ilgili tefsiri kapsamındaki bilgileri paylaştık. Sûre’nin diğer isimlerine de kısaca değinelim:
Sûret’ül Hamd,
Ümmü’l Kur’an, Ümmü’l Kitab
Sûre-i Dua
Sûre-i Şükür
El-Vâfiye, El-Kâfiye:  Bu iki isim de “tam” ve “tam olan” mânâsınadır.
El-Esas: Fatiha’nın bir ismi de Esas’tır.
Kenz: Fatiha Sûresi Kenz’dir, yani Hazine’dir. İçinde çok önemli, çok değerli bilgiler bulunduran bir sûre olduğu için bir adı da Kenz’dir.
Es-Seb’ul Mesânî: “Andolsun, biz sana Seb’i Mesani’yi, Senâ edilen Yedi’yi ve Kur’an-ı Azim’i verdik.” (Hicr-87) Efendimiz (SAV) buyurur: “Senâ edilen yedi, salâtların her rekâtında tekrar edilen Fatiha’dır.”  
Tâlimul Mes’ele: Tâlimul Mes’ele demek, neyi nasıl isteyeceğini öğrenmek demektir. Neyi nasıl isteyeceğimizi bize Fatiha öğretir. Mesela, “Seyyie’yi Hasene ile yok etme” yöntemini Esfele Safiliyn format bilemez. Bunun için yeni bir bilgi gerekmektedir ki onu bize Fatiha öğretir.
Sûre-i Şifa: Fatiha şifa sûresidir, Şâfiye’dir. Fiziksel hastalıklar ve kalb dokusu hastalıkları için şifa niyetiyle tavsiye edilir. Özellikle ve önemle, psikolojik hastalıklar diye bilinen “A” Takdim Formu”nun oluşturduğu kaoslardan kurtulmada, kalbten marazın giderilmesinde ilaçtır, Kalb-i Selim’e kavuşmak isteyene bir reçetedir.
Fatiha ile ilgili öneriler
Lütfen, Fatiha Sûresi’ni çocuklarınıza sevdirin, öğretin, okutun, onları Fatiha’ya alıştırın, teşvik edin.
Farz salâtların üç ve dördüncü rekâtlarında zammi sûre yok diye oraları “sadece Fatiha okunuyor” gibi bir psikoloji ile hızlı geçiyor olabiliriz, geçmeyin. Sırf Fatiha olan o rekâtları Fatiha ile konsantre olarak değerlendirin.
“El-Fatiha” diyen Fatiha okuma davetlerini önemseyin, o anlar çok önemli fırsatlardır.
Yaşarken kırk bin adet Fatiha okumak bilenler tarafından önemsenmiş ve önerilmiştir.
Sabah salâtlarından önce kırk bir Fatiha okumak, faydalarını görmen ve içindeki bilgilerin sende açılması açısından tavsiye edilir.
Efendimiz (SAV)’in Hz. Ali radıyallahu anh’e bir önerisi ile tamamlayalım:  
“Ya Ali, şu beş şeyi yapmadan yatma. Kur’an-ı Kerim’in hepsini okumadan, dört bin dirhem sadaka vermeden, Kâbe’yi ziyaret etmeden, cennette yerini hazırlamadan, küs olduğun biriyle barışmadan yatma!” Hz. Ali radıyallahu anh: Ya Rasûlallah, bu nasıl mümkün olabilir diye merakla sorunca Efendimiz (SAV) devam etti: “Üç kez İhlâs Sûresi’ni okursan Kur’an-ı Kerim’i hatmetmiş gibi olursun. Dört kez Fatiha Sûresi’ni okumakla dört bin dirhem sadakaya eşit bir iş yapmış olursun. On kez “La ilahe illallahu vahdehu la şerike leh, lehül mülkü ve lehül hamdü yuhyi ve yümit ve Hüve Hayyün la yemut, ebeden biyedihil hayr ve Hüve ala külli şeyin kadiyr” demen Kâbe’yi ziyaret gibidir. On kez “Ve La havle ve La kuvvete illa Billâhil aliyyil aziym” demen cennette yerini hazırlamana vesile olur. On kez “Estağfirullah el-Aziym elleziy La ilahe illa HU, el-Hayyu’l Kayyûm ve etûbu ileyh” deyince de dargın olduğun bir kimseyle barışma mükâfatını elde edersin.”