PARMAK HESABIYLA ZİKİR VE TESBÎH ETMEK

25 Temmuz 2015 Cumartesi 03:00:00
  Tesbîh’in kısaca mânası Allah’ı noksan sıfatlardan, uluhiyyete aykırı şeylerden tenzih ve takdistir. Bu anlamda tenzih ve takdis yapılırken ve benzeri zikirlerde bulunulurken sayıda yanıllmamak için parmak uçlarından ve boğumlarından yararlanıldığını bilmekteyiz. Sonraları çeşitli ağaç ve çekirdeklerden yapılan ve belli sayıda iplere dizilen boncuk ve benzeri şeyler de bu maksatla kullanıldığı için TESBÎH ismini almıştır.
Ancak tesbîh denilen âletin ne zaman, kim tarafından bu maksatla kullanıldığını kesin olarak bilmiyoruz. Resûlüllah (A.S.) Efendimizin belli sayıda yaptığı zikir ve tesbihleri parmak uçları veya boğumlarıyla hesapladığı sahih rivayetlerle sabit olmuştur. Bundan anlıyoruz ki tesbîh denilen âlet sonradan bir bid’ad olarak ortaya çıkarılmış ve zamanla yaygınlaşarak benimsenmiştir,
Abdullah bin Ömer (R.A.) diyor ki : «Resûlüllah (A.S.) Efendimizi parmaklarıyla tesbîh yaparken gördüm.» (Eshab-ı Sünen rivayet etmiştir.)
Sahabiyeden Büseyre (R.A.) adındaki hanım diyor ki, Resûlüllah (A.S.) Efendimiz biz kadınlara şöyle buyurdu
«Tesbîh, tehlîl ve takdise gerekli olun? Bundan gaflet etmeyin, sonra rahmeti unutursunuz. Tesbîh yaparken parmaklarınızla bağlantı yapıp (sayıyı noksansız sağlamaya çalışın). Çünkü parmaklarına da hem sorumlu tutulacak, hem sorguya çekileceklerdir.» (Eshab-ı Sünen – EI-Hâkim: Sened-i sahihle rivayet etmişlerdir.)
İstemeyen Birine
Tesbih Atmayınız
Zikir ve tesbîh konusunda parmak uçlarına ve parmak sayısına ayrı bir özellik tanındığına ve sünnetin bu yolda, icra edildiğine göre, Arapların Sebha, bizim Tesbîh dediğimiz âletle zikir ve tesbihte bulunmak, parmak uçları ve boğumları hesaplanarak yapılan tesbîh kadar faziletli değildir. Cami’ ve mescitlerde ön safta bulunan cemaatin tesbihi olmayanlara cami’a vakfedilen tesbihleri dağıtmaları sünnete uygun değildir. İsteyen parmak hesabıyla tesbihini yerine getirsin, buna engel olmak doğru bir hareket sayılmaz. (Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, Uysal Kitabevi: 2/262-263.)
Camilerimizde cematimizin tesbihata geçildiği sırada iyi niyetleri dolayısıyla tesbihi olmayan cemaate tesbih uzattıkları veya önüne attıkları görülmektedir. Bu hareket iyi niyetle yapılmış olsa da sünnete uygun değildir. Bu bakımdan birisi bizden tesbih istemedikçe kimsenin önüne tesbih atmayalım.