Nöbetçi Eczaneler
3 Eylül 2015 Perşembe 03:00:00 Sözlüklerde şirk; Allah’a ortak koşma. Allah’tan başka varlıkların da bu âlemde yaratma, sevk ve idare etme… Gibi husularda tesir ve selâhiyet sahibi olduklarını kabul etme (Osmalıca Türkçe Lügat, 489, Türdav Yayını, Nisan 1994) anlamına gelir. Müşrik, Putperest, Allah’a ortak koşan, Allah’tan başkasına ibadet eden (Osmalıca Türkçe Lügat, 388, Türdav Yayını, Nisan 1994); Müşrik, “Şerike” fiilinden türemiş, Allah’a şirk ve ortak koşma, inkar, riya, nifak, bir şeyi uğursuz sayma gibi anlamlara gelir. (Bk. Ebû’1-Bekâ, Külliyat. s. 390: İbn-i Menzûr. age, XI/263-264; Râgıb, a.g.e. s. 259.)
Ez-Zebidi (ö.748/1347) şirki tarif ederken; insanı yaşatan Allah’a diğer yaratıkları denk tutarak, onlara tapmaları (ez-Zabîdî, Kitabu’l Kebâir. s.38.) şeklinde tanımlar. Kur’ân-ı Kerim’de ise; Hicaz çevresinde belirli bir dini olmayan, Allah’a yaklaşmak için putları aracı kabul eden Araplara, müşrik isminin verildiği anlaşılır. (Bk. Zümer: 39/3: Enam: 6/94: Rum: 30/13. Remzi Kaya, Kur’an’da Dostluk İlişkileri, Ayışığı Kitapları: 81.
Diyanet İşleri Başkanlığı sitesinde şirk ve müşrik hakkında şu bilgiler veriliyor:
“Bir şeyde ortak olmak anlamındaki şirk kökünden türeyen müşrik, sözlükte, ortak koşan, ortak yapan demektir. Istılahta ise; Allah’a, ilâh, rab, ma’bûd oluşunda, sıfat ve fiillerinde eşi ve ortağı bulunduğunu kabul eden kimseye denir. Başka bir deyişle müşrik, ulûhiyet özelliklerinden birini, bir başkasına veren kimsedir. Müşrik kâfirdir, ancak her kâfir müşrik değildir. Örneğin, mecûsîlikte olduğu gibi iki ilâhın varlığını kabul etmek hem şirktir, hem de küfürdür. Hâlbuki âhiret gününe inanmamak sadece küfürdür, şirk değildir. Nitekim Kur’ân’da da müşriklerle ehl-i kitap, kâfirlerin iki ayrı zümresi olarak açıklanmıştır; “Apaçık delil kendilerine gelinceye kadar, ehl-i kitaptan ve müşriklerden inkârcılar (küfürden) ayrılacak değillerdi.” (Beyyine, 98/1) Allah’a şirk koşmak en büyük günahlardandır. Hatta şirkin Allah tarafından bağışlanmayacağı ve onun en büyük bir zulüm ve haksızlık olduğu bildirilmiştir (Nisâ, 4/48; Lokman, 31/13).
Şirk beş kısma ayrılır; a- Şirk-i İstiklâl: birden fazla ilâhın varlığını kabul etmek. Mecûsîlerin ve Müşriklerin şirkleri ile Seneviyye (dualistler) buna örnek gösterilebilir. b- Şirk-i Teb’iz: Hristiyanların teslis inancında olduğu gibi, Allah’ın bir olduğunu söylemekle birlikte, O’nun ilâhlardan meydana geldiğine inanmak. c- Şirk-i Takrib: Allah’ı yaratıcı olarak kabul etmekle birlikte, O’na yaklaştırır veya şefaatçı olur ümidiyle başka varlıklara tapmak. Mekke müşriklerinin putlara tapmaları gibi. d- Şirk-i Taklid: Başka birini taklid ederek, Allah’tan başkasına, putlara ibadet etmek ve onları ilâh olarak tanımak. e- Şirk-i Esbâb: Eşyanın ve tabiatın hakikî müessir olduğuna inanmak, tabiatı yaratıcı olarak kabul etmek. Ancak meydana gelen şeylerin sebep sonuç ilişkisine bağlı olduğunu söylemekle birlikte, bunları yaratanın Allah olduğunu kabul etmek şirk değildir.” (F.K.) (Din işleri Yüksek Kurulu)
Müşrik Arapların bu inancına Kur’anı kerimde şöyle dikkat çekilir: “Ve mâ yu’minu ekseruhum billâhi illâ ve hum muşrikûn(muşrikûne).” (Yusuf 12: 106)
Bu ayete Elmalılı Hamdi yazır ve Ahmet Tekin şu şekilde meal vermişlerdir:
“Onların çoğu şirk koşmadan Allah’a iman etmezler (imanlarına az çok bir şirk karıştırırlar).” (Yusuf 12/ 106)
“İnsanların çoğu, ilâhlığında, otoritesinde, mülkünde, tasarruflarında Allah’a ortak koşarak gizli şirke düşüp başkalarını da otorite kabul ettikleri bir düzen içinde Allah’a sözde iman ediyorlar.” (Ahmed Tekin)
