Nöbetçi Eczaneler
Süleyman Demirel Fen Lisesi Biyoloji Öğretmeni Perihan Çağlar’ın öncülüğünde, Mustafa Can Kifteci ve Barış Akarca’nın birlikte hazırladıkları “Yumurtanın Raf Ömrünü Uzatan” isimli proje TÜBİTAK 47’nci Ortaöğretim Öğrencileri Araştırma Projeleri arasında finale kalarak üçüncü olmuştu. Çağlar, öğrencileriyle birlikte proje hazırlama ve yarışma süreçlerini anlattı. Aynı zamanda bu çalışma Milli Eğitim Bakanlığı müfredatında 5’nci sınıfların kitabına girdi.
Burcu Aydın: Süleyman Demirel Fen Lisesi Biyoloji Öğretmeni olarak siz ve iki öğrencinizle birlikte onlara öncülük eden öğretmenleri olarak yaşadıklarınızı anlatır mısınız?
Perihan Çağlar: Öğrencilerimizle yaptığımız proje ile TÜBİTAK Türkiye üçüncüsü olduk. Proje sayesinde öğrencilerimiz kendilerini geliştirme fırsatı buldular. Değişik ortamlarda değişik insanlarla tanıştılar. İhracatçılarından tutun ilkokul öğrencilerine kadar sunum yapmakta büyük bir beceri kaydettiler. Farklı insanlarla tanışmak, farklı kültürlerle bulunmak öğrencilerimizin bakış açılarını çok genişletti.
Burcu Aydın: Projenin kabul görmesi sonucu getirileri ne oldu?
Perihan Çağlar: Projenin sonunda öğrencilerimize LYS ve YGS’ ye eklenecek puanın yanı sıra bu projenin ülkemiz ekonomisine katkı sağlamak açısından patentini almayı bitirmek üzereyiz. Dünya da bu çalışmanın hiçbir örneği olmadığı Türk Patent Enstitüsü tarafından onaylandı. Bunun belgesini de aldık. Bununla A tipi ihracaat yapabilmek mümkün olacak.
Burcu Aydın: Yumurta ihracaatı için bu proje büyük önem taşıyor değil mi?
Perihan Çağlar: Biz şu anda C tipi ihracaat yapabiliyoruz. A tipini yapamıyoruz. Şu anda yumurtalara baktığınızda hep kaplanmıştır. Yumurta tavuktan çıkarken gözenekleri kaplayan madde yumurta yıkandığın da geçer. O yüzden kirli olanları maalesef yurt dışına hem depolama sıkıntısından dolayı hem de 20 günden fazla durmaması nedeniyle sıcak ülkelere yumurta gönderemiyoruz. Büyük bir maliyet gerektiriyor. On günde özel soğutucu tırlarla yumurta gönderilebiliyor. Üreticiler projemizi hayata geçirdiklerinde böylelikle hem A tipi ihracaat yapabilecekler hem temiz görünümlü hem de uzun süreç yakalamış olacaklar. Özellikle Arabistan gibi sıcak ülkelere yumurta gönderiminin maliyet düşüreceğine inanıyoruz. Bu yüzden patentini aldık. İnşallah bu durum ülkemize ve öğrencilerimize hayırlı olur.
Burcu Aydın: Çok gurur verici bir çalışma. Projeyi birlikte hazırlayan Mustafa Can Kifteci ile Barış Akarca kaçıncı sınıfta? Proje çalışması ile dersler birarada zor oldu mu?
Perihan Çağlar: Projenin fikir babası Mustafa Can Kifteci. Arkadaşı Barış Akarca ile birlikte projeyi hazırladılar. Bende Biyoloji Öğretmenleri olarak Proje Danışmanlığını üstlendim. Öğrencilerimiz 10’ncu sınıfta iken bu çalışmayı hazırladı. TÜBİTAK 47’nci Ortaöğretim Öğrencileri Araştırma Projeleri yarışmasına geçen yıl Nisan ayında katılmıştık. Epey yoğun bir çalışma süreci geçirdik. Ama müfredatla birlikte bu çalışmayı da götürebilmeleri ayrı bir başarıdır. Mustafa Can ve Barış ile bir hafta Eskişehir’de, bir hafta Ankara’da finaller döneminde kaldık. Dolayısıyla okuldan belli bir süre kopmuş oldular. Ancak bu durumun telafi edilmesi okul idarisi ve diğer derslere giren öğretmen arkadaşlarımızın yardımcı olmalarıyla telafi edildi. Bilindiği üzere Fen Lisesi’nde bir hafta derse girmemek büyük kayıptır. Ama gereken telafi yapıldı. Bu bir ekip işidir. Okulumuzun idaresi destek sağlamasa biz baştan bırakırdık.
Burcu Aydın: Proje çalışmaları nasıl gerçekleşti?
Perihan Çağlar: TÜBİTAK Projelerini okulumuzun Müdürü Ömer Yalınkılıç’ın destek vermesi ile uğraşı arttı. Biz her sene okul genelinde sayısı 30’un üzerinde proje veriyoruz. Yumurtanın kısa sürede bozulmaması, raf ömrünün uzatılabilmesi için yola çıktık. Toplumsal bir fayda ortaya çıktı. Doğal kaplama olarak keçiboynuzu çekirdeğinin özütü katı halde yapılmıştı. Biz sıvılaştırdık. Sonra yumurtayı kapladık. Biz bunu bir aylık bir çalışma yapmıştık. Eskişehir’de Mart ayında ki toplantıya katılabilmemiz için Ocak ayında bitmiş olması gerekiyordu. Bu çalışmaların bir kısmını okulda bir kısmını da üniversitenin Gıda Mühendisliği Bölümünde gerçekleştirdik.
Burcu Aydın: Çalışma süreci nasıl tamamlandı?
Perihan Çağlar: Proje anlatımında analizlerin ve çalışmaların nasıl yapıldığı tek tek ayrıntılarıyla soruluyor. Detaylı ve titiz bir çalışma ortaya konuldu. Yıkanmış kaplanmış yumurtanın oda sıcaklığında bozulmadan bir hafta sağlıklı olduğunu test ettik. Yumurtayı kırdığınızda akı ile sarısı arasında hiçbir dağılma yani bozulma yok. Gıdanın hijyen kuralına uygun biçimde korunmasına katkı sağlayan bir proje ortaya çıktı. Ülkemizde yumurta ihracaatı çok fazla. Patentini aldığımız bu projenin ülkemize yararlı olacağına inanıyoruz.
Burcu Aydın: Bu istikbal vaat eden başarılı çalışmanın farklı bir getirisi daha oldu. Onu da anlatır mısınız?
Perihan Çağlar: Milli Eğitim Bakanlığı’nca kitaplar okullara dağıtıldığında Mustafa Can’ın kardeşinin okul kitabını karıştıran annesinin bizim projemizin beşinci sınıf sosyal bilgiler ders kitabında yer aldığını görmesiyle çalışmanın müfredata girdiğini öğrenmiş olduk. Tabii bu durum gurur vericidir. Türkiye genelinde yayımlanan ders kitabında projenin başlığı “Afyonkarahisar Süleyman Demirel Fen Lisesi öğrencilerinin yaptığı proje” diye geçiyor. Bu gururu hep birlikte paylaştık. Hem okulumuzun hem öğrencilerimizin hem de Afyon’un isminin duyulması gerçekten çok güzel oldu. >> Burcu AYDIN’ın Özel Röportajı