RASULULLAH (SAV)’IN EĞ̆İTİM METODLARI -3

Efendimiz (sav) Taif Muhasarası’ndan Cirane’ye döndüğü esnada salât vakti gelince müezzin Ezanımız’ı okumaya başlar. Civardaki bazı gençler ve çocuklar alaylı şekilde müezzini taklit eder. Efendimiz (sav) onları yanına çağırır ve Ezanımız’la kimin dalga geçtiğini sorar. Çocuklar Ebu Mahzüre’yi gösterirler. Efendimiz (sav) ona döner ve sesini çok beğendiğini ifade eder, ardından da ondan Ezanımız’ı okumasını ister.
Ezanımız’ı okumayı bilmeyen Ebu Mahzüre mahcup olur, utanır. Efendimiz (sav) ona tebessüm eder ve kendisi okumaya başlar, Ebu Mahzüre ‘ye dönerek tekrar etmesini ister. Ebu Mahzüre duyduğu kadarıyla Ezanımız’ı okur. Okuması bitince Efendimiz (sav) ona bir miktar altın verir. Yaptığı yanlış hareketten sonra kendisinin cezalandırılacağını düşünen Ebu Mahzüre yaşadığı şoku atlatamadan Efendimiz (sav) mübarek elini alnına koyar, saçlarını okşar, sonra da elini göğsüne koyup “Allahım, onu mübarek kıl, Allahım, ona bereket yağdır” diye dua eder.
Ebu Mahzüre daha önce ürküp korktuğu Efendimiz (sav)’e karşı yükselen, bitmeyecek bir sevgi duymaya başlar. Safi duygularla Efendimiz (sav)’e “Ya Rasulallah, beni Mekke’de Ezanımızı okumam için müezzin olarak tayin eder misin?” der. Efendimiz (sav) tebessüm eder ve Ebu Mahzüre’nin isteğini geri çevirmez.
Bu olayda Efendimiz (sav) bize neleri öğretiyor acaba? Çünkü Efendimiz (sav)’in her hali bize, günümüze de ışık tutmaktadır. Bir kere bu olayla da, hatalı bir davranışı karşısında (buradaki örnek bir çocuk olduğu için) çocuklara karşı nasıl davranmamız gerektiği bize öğretiliyor. Bizim için çok aziz ve mukaddes olan Ezanımız’a karşı yapılan bir davranış karşısında Efendimiz (sav)’den öğrendiğimiz bu metot aslında günümüz pedagojisinin temellerini oluşturmaktadır.
Öncelikle Efendimiz (sav)’in Ezanımızı hafife alan Ebu Mahzüre’ye gösterdiği sabır… Onu yanına çağırıp sesini çok beğendiğini söylemesi ve Ezanımız’ı okumasını istemesi… Bunlar bize yol gösterici yöntemlerdir. Diyelim ki çocuğumuz bu minvalde bir hata yaptı, acaba bu durumda bizler aynı sabrı gösterebilir miyiz? Yoksa “Bir daha böyle bir davranış görmeyeceğim” diye başlayan tehdit cümlelerinin sonuna çocuğumuzun o an korkacağı tavır ve durumlar mı ekleriz?
Ebu Mahzüre’nin yanlış davranışına karşı Efendimiz’den gördüğü “Sesin çok güzel, ey Ebu Mahzüre” iltifatı çok muhteşem, çok mübarek bir eğitim metodudur. Günümüzde pedagojik bir yöntemdir; olumsuz bir davranışa karşı olumlu tutum, çocuğu olumluya sevk etmek için kullanılmaktadır. Pedagoji bunu “Pozitif Çocuk Terbiyesi” diye tanımlar. Hatasından dolayı aşağılanan, azarlanan çocuk veya birey ya kendini korumak adına yaptığı hataya daha çok sahip çıkacak veya maruz kaldığı muamele onun duygu durumunda derin ve kalıcı yaralar açacaktır. Efendimiz (sav), öğrettiği bu metotla bize onun zatıyla ilgili olumsuz konuşmamayı, Allah’ın bahşettiği güzelliklere (burada güzel sese) dikkat çekmeyi, ayrıca aşağılama ve azarlama gibi hallerden de uzak durmamızı öğütlüyor, öneriyor.
Henüz Ezanımız’ı okumayı bilmeyen Ebu Mahzüne’nin mahcup olup utanması üzerine Efendimiz (sav)’in Ezanımız’ı bizzat okuyup onun da tekrar etmesini istemesi, okuması bitince de Ebu Mahzüne’ye bir miktar altın hediye etmesi, mükâfatlandırması dikkatinizi çekmiştir. Bu davranış yine olumlu olanı teşvik etmek içindir, onun o güzel sesiyle Ezanımızı okumasını pekiştirmek ve sürdürmek içindir.
Lütfen dikkat buyurun: Efendimiz (sav)’den öğrendiğimiz her metotta, Efendimiz (sav)’in ayrıca dua da ettiğini görüyoruz. Burada da Ebu Mahzüne’nin alnına o mübarek ellerini koyup saçını okşuyor, sonra da elini göğsüne getirip “Allahım onu mübarek kıl, Allahım ona bereket yağdır” diye dua ediyor. Bu duayı alan Ebu Mahzüne, az önce Ezanımız’ı alaycı bir üslupla taklit eden bu çocuk, şimdi Ezanımız’ı yükselten bir müezzin olma aşkıyla Efendimiz (sav)’den izin istiyor, Mekke’de Ezanımız’ı yükseltmeye, müezzinlik yapmaya başlıyor. Onun, Efendimiz (sav)’in mübarek elleriyle dokunduğu saçlarını hiç kesmediği de rivayet ediliyor.
Hadisten aldığımız dersler ışığında; bizler çocuklarımızla, çocuklarla yaşadığımız olumsuz durumlar karşısında onlara sabırla yaklaşmamız gerektiğini anlıyoruz. Sert müdahaleler içeren tutum ve davranışların çocuklarda olumlu bir davranış değişikliği oluşturmayacağını hatta olumsuz davranışları daha da pekişeceğini öğreniyoruz. Böyle olduğunu günümüzde pedagoji ilmi de söylemektedir. Bu yüzden, çocuklarımızla iletişimimizde onları sabırla dinlemeli, yaşanan olumsuz durumu olumluya hicret ettirecek Rabbimizin razı olduğu bir hal ile onlara yol gösterebilmeli ve Allah’a sığınmalıyız:
“Allah’ım, bizlere, ehlimize, neslimize ve ceddimize merhamet eyleyiver. Allah’ım, merhametinle razı ve hoşnut olduğun şekilde amel edebilmeyi, razı olduğun davranış biçimlerini ve güzel ahlak sahibi olabilmeyi bize öğretiver, hayırlı eyle. Öğrettiğin gibi amel edebilmeyi kolay, güzel ve mübarek eyleyiver Allah’ım (Âmin).”