Sedad Hakkı Eldem, Kimdir Ve Nerelidir?

Sedad Hakkı Eldem, 31 Ağustos 1908 tarihinde İstanbul’da dünyaya geldi. Eldem, 7 Eylül 1988 tarihinde İstanbul’da hayata gözlerini kapadı. Eldem, mimar, akademisyen ve yazardır.

MİMARİ TASARIMLARDA GELENEKSEL MOTİF KULLANIMI ÖNCÜSÜDÜR

20. yüzyılın önde gelen Türk mimarlarından biri olan Sedad Hakkı Eldem, Osmanlı dönemi evleri ve 18. ve 19. yüzyıl saray ve köşkleri üzerinde yaptığı çalışmalar ve klasik Osmanlı mimarisi üzerine araştırmalar yaparak, mimari tasarımda geleneksel motiflerin yeniden kullanılmasına öncülük etmiştir. Sedad Hakkı Eldem, Osmanlı üst sınıfına mensup bir ailenin çocuğu olarak İstanbul’da doğdu. Babası diplomat İsmail Hakkı Bey, annesi Azize Galip Hanım’dır. Anne tarafından büyük dedesi, II. Abdülhamid devrinde Osmanlı sadrazamlığı yapmış Osmanlı devlet adamı İbrahim Edhem Paşa’dır. İbrahim Edhem Paşa’nın oğularından biri olan dedesi İsmail Galip Bey Türkiye’de nümismatiğin kurucusu olarak bilinir. Büyük dayılarından Osman Hamdi Bey Türk müzeciliğinin kurucusu olarak, Halil Ethem Bey ise jeoloji ilmine katkıları ile tanınan kişilerdir. Diplomat olan babasının görev yerleri nedeniyle Sedad Hakkı Bey’in çocukluğu Cenevre, Münih ve Zürih gibi Avrupa şehirlerinde geçti. İlköğretimi Fransızca, liseyi ise Almanca okuyan Sedad Hakkı Eldem bu iki dile de oldukça hâkim oldu. Münih’te lise öğrenimi gördüğü yıllarda devrin Avrupa mimarisi ve tanınmış mimarlarından etkilendi.

MONGERİ’NİN ÖĞRENCİSİ OLDU

Sedad Hakkı Eldem, 1924 yılında İstanbul’a döndü. Mimar Vedat Bey’in tavsiyesiyle, Sanâyi-i Nefîse Mektebinde mimarlık okudu ve bu kurumda Guilio Mongeri’nin öğrencisi oldu. Eldem, öğrencilik döneminde mimari desen çizim ile ilgilendi; Topkapı Sarayı’nın ayrıntılı krokileri ve Yeni Cami’nin cephe deseni üzerinde çalıştı. Öğrenciliği sırasında Mongeri’nin bürosunda yardımcı eleman olarak çalıştı. 1926-1927 yıllarında Ankara’da bulundu ve Mongeri’nin gerçekleştirdiği Ziraat Bankası Genel Müdürlük Binası inşaatında görev aldı. Bu dönemde Ankara Kalesi içindeki eski evleri fotoğrafladı, inceleyip desenlerini çizdi. İstanbul’da şehrin yangından kurtulmuş semtlerindeki eski ev ve konakların da rölövelerini çizdi. Sanâyi-i Nefîse Mektebindeki mimarlık eğitimini 1928’de tamamladı. Diploma projesi birincisi olduğu için staj yapmak üzere üç yıllık bir süre için Avrupa’ya gönderildi; Berlin ve Paris’teki mimarlık atölyelerinde staj görme imkânı buldu. 1930’da Sanâyi-i Nefîse Mektebinden gelen davet üzerine Türkiye’ye döndü. Sedad Hakkı Eldem, 1931 yılında Budapeşte Fuarı’nda Türk Pavyonu’nun inşa edilmesiyle mimarlık pratiği başladı.1932’de İstanbul’da kendi bürosunu açtı. Aynı yıl Akademi’ye atanmasıyla da akademik hayatı başladı. 1978’de emekli oluncaya kadar yapı, millî mimari, mimari proje, rölöve ve restorasyon dersleri verdi. Emekli olduktan sonra proje atölyelerindeki çalışmalarını sürdürdü. Tarihi yapıların korunmasıyla ilgili olarak 1941-1945 arasında Eski Eserleri Muhafaza Encümeninde, daha sonradan 1962-1978 arasında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulunda görev aldı. Eldem, II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan ve ilk genel kurul toplantısını 1948’de Lozan’da yapan Uluslararası Mimarlar Birliği’nde (UIA) Türkiye’yi temsil etti. 1986’da Uluslararası Ağa Han Mimarlık Ödülü kazandı. 7 Eylül 1988’de İstanbul’da öldü ve cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.