Akletmek, düşünmek, araştırmak, sorgulamak insanın en önemli vasıfları arasında olmalıdır. Kur’an-ı Kerim’de de Yüce Allah bir çok ayette akletmez misiniz, düşünmez misiniz diye.. bizlere hitapta bulunuyor. Bu özellikler fıtraten olduğu gibi eğitim öğretim sonucunda da kazanılabilecek aynı zamanda insanın refleks olarak da geliştirebileceği önemli hususiyetlerdir.
Sürü değil birey olacağız, her söylenilene veya her okuduğumuza, izlediğimize bu kesin doğrudur diye kanaat getirmeyeceğiz. Akla mantığa uygun mu, evrensel normlara ne kadar uygun, haberse kurgu mu gibi.. acabalar kafamızda dolaşmalı. Çok fazla şüphecilik, devamlı komplo teorileri ile yatıp kalkma da doğru değildir. Her şey ölçüsünde iyidir. Bir kesin bilgi vardır bir de ihtilaflı bilgiler. Dijital çağda ve iletişim çağındayız, değişebilir bilgiler neredeyse 10 saniyeyi bulmadan değişebiliyor bu hıza ayak uydurmakta zorlanıyoruz. Kesin bilgileri sorgulamak da ayrı bir klinik vaka durumdur. Örneğin Einstein’ın formülü; E=mc2 gibi..
Orta yolu bulmak adına günümüzde 5N1K açılımını sağlamalıyız:
5N; Bu sorular, “nasıl”, “ne”, “nerede” “neden “ne zaman” ile ilgili soruları kapsar. 1K; bu soruların “kim” hakkında olduğunun sorgusudur;
Ne oldu?
Nasıl oldu?
Neden oldu?
Nerede gerçekleşti?
Ne zaman gerçekleşti?
Kim hakkında?
Tabii bunu magazin malzemesi yapmadan, sulandırmadan ciddi anlamda, bilgiler ışığında uygulamak gerekir. Bu yöntem doğruyu öğrenme adına güzel bir hamledir. Bundan sonra diğer safhalara geçilir.Tek başına bu yöntem başta belirttiğimiz hususiyetler için geçerli değildir sadece bir adımdır.
Sorgulama adına belki şimdiki yetişmiş kuşaklar adına ekseriyetle tren kaçtı gibi gözükebilir, muhakeme özelliğini kaybetmemiş olanlar üzerlerine alınmasın. Şimdi yeni nesil adına ne yapılabilir. Yeni nesili; araştıran, düşünen, akleden, sorgulayan, muhakeme eden bireyler olarak yetiştirmek ve onları yönlendirmek durumundayız. Bu anlamda örnek olabilecek şahsiyetler de tutum ve davranışları ile örnek olmalıdır. Okullarımızda da bu tarz eğitime ağırlık vermeliyiz. Ezcümle; sorgulamak soru sormaktır, her şeyi olduğu gibi kabul etmemektir, merak etmektir. Sürü değil birey olmaktır. Aksi halde düşünürlerin, aydınların, bilim adamlarının aydınlatamadığı toplumu şarlatanlar aldatır..