TOKALAŞMAK VE MUSAFAHA YAPMAK – Kocatepe Gazetesi

Yüce dinimiz insanlar arasındaki sosyal ilişkilere, kardeşliği, sevgi ve samimiyeti geliştiren davranışların toplumda yerleşmesine büyük bir önem vermiştir. Bu güzel davranışlardan birisi de musâfaha etmek ve tokalaşmaktır.
Musâfaha, el sıkışma, tokalaşma ve kucaklaşma demektir. Terim olarak musâfaha, iki Müslüman’ın karşılaştıklarında, selâm verdikten sonra, erkek erkekle ve kadın kadınla, birbirlerine güler yüzle ve sevgiyle göğüsleri birbirine dokunacak şekilde kucaklaşmaları ve gönülden selâmlaşmalarına denir.  Musâfaha, hoşgörülü olma ve bağışlama anlamına gelen ‘safh’ ile aynı kökten türemiştir. Kur’an-ı Kerim’de sekiz ayette bu kökten türeyen fiiller yer almıştır.
Musâfahanın şekli, bir kimsenin elinin içini başkasının elinin içiyle birleştirmesi, birbirlerinin ellerini bu vaziyette tutmaları tarzında olur. İlk karşılaşma sırasında musâfaha yapmak sünnet, her karşılaşmada musâfaha ise müstehaptır. Karşılaşma esnasında önce selâmlaşılır, sonra el tutuşulur. Musâfaha için elini uzatandan yüz çevirmek ve mukabelede bulunmamak doğru bir davranış tarzı kabul edilmez ve edebe aykırıdır.
Musâfaha kelimesiyle adlandırılan bu fiili selamlaşma, insanlar arasında karşılıklı olarak bağışlayıcı ve hoşgörülü davranışın geçerli olduğunu gösteren bir hareket olarak nitelendirilmiş olmaktadır. El sıkışan ve birbirini kucaklayan insanlar, bu sıcak davranışla, kardeşçe bir ilişki içinde olduklarını ve aralarında içtenlikli bir yakınlık bulunduğunu ortaya koymuş olurlar.
Ata el-Horasani anlatıyor: “Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: “Musafaha edin ki, kalplerdeki kin gitsin, hediyeleşin ki birbirinize sevgi doğsun ve aradaki düşmanlık bitsin.” Muvatta, Hüsnü’l-hulk 16, (2, 908).
Musâfaha esnasında helâl ve harama riâyet edilmesi temel prensiptir. Birbirlerine bakmaları haram olanların, dokunmaları da haramdır. Bu sebeple erkeklerin kadınlarla musâfahaları câiz değildir. Hatta dokunmak bakmaktan daha öncelikli haramlardandır. Meselâ birbirleriyle evlenmek isteyen yabancı  bir erkekle yabancı bir kadının birbirlerine bakmaları câiz olmasına rağmen, el sıkışmaları haramdır. Birbirlerine nikâhları düşmeyenlerin de bu konuda hassas olmaları ve fitneye sebep olacak davranışlardan uzak durmaları tavsiye olunmuştur.
 Kaynaklarda yer alan rivayetler Rasûlullah (s.)’ın kadınlarla el sıkışmadığını, musâfaha yapmadığını göstermektedir. (Nesai, Bey’a, 18, İbnu Mace, Cihad, 43.)
Hz. Aişe (r.a.)’dan rivayet edilir ki:
‘Hz. Peygamber (s.) kadınlarla biat ettiği zaman sözle biat ederdi. Onların hiçbirinin elinden tutmazdı. Vallahi biat zamanında Peygamber (s.)’in eli hiçbir kadının eline dokunmamıştır. Onlardan birisi ile biat etmesi, ‘bunun üzerine seninle biat ettim’ sözü ile olmuştur.’ dedi.
Musâfaha yapmak sünnettir ve Rasûlullah  (s.) tarafından büyük önem verilen iyi bir davranış örneğidir. Sevgi, barış ve dostluk belirtisi olduğu için özellikle teşvik ve tavsiye edilmiştir. İyi niyetin, sevgi ve nezaketin Müslüman toplumda yaygınlık kazanmasını sağlayan gönüllü ve sembolik bir harekettir ve sosyal hayata kalite getiren bir davranıştır.