YUNAN MEGOLA İDEASI VE ENOSİS

Bölgede Türkiye açısından en önemli tehditlerden birini de Yunanistan oluşturmaktadır. Yunanistan kuruluşundan günümüze kadar Büyük Megola İdeasını (Büyük kutsal davasını) devam ettirmektedir. Türkçeye “Büyük Ülkü” ya da “Büyük Fikir” olarak geçmiş olan “Megali İdea” doğrultusunda Helenler, öncelikle bağımsız Yunan Devleti’ni kurmayı amaçlamışlardır. Sonrasında Yedi Adaları almayı; Tesalya, Epir, Makedonya ve Trakya’yı ele geçirmeyi; Girit Adası, Oniki Adalar ve Kıbrıs Adası’nı, Anadolu’nun Sakarya’ya kadar olan kesimini (İstanbul dahil) elde etmeyi ve nihayet Karadeniz kıyılarını zapt ederek Pontus Rum Devleti’ni ihya etmeyi hedeflemişlerdir. Toprakları genişletmek ve “boyunduruk altındaki kardeşleri kurtarmak” Megali İdea’nın ideolojik ve retorik temellerini oluşturmuştur. Yunanistan Megali İdea doğrultusundaki hedeflerine kısmen ulaşmış, özellikle Balkan Savaşları’nda topraklarını ve nüfusunu yaklaşık iki katına çıkarmıştır. Balkan Savaşları döneminde Yunanistan’ın başbakanı, Helenler tarafından “Megali İdea rüyacısı” olarak tanınan Eleftherios Venizelos’tur. Venizelos 1918 yılı itibariyle Paris Barış Konferansı’ndan başlayarak müttefikler nezdindeki girişimlerini yoğunlaştırmış ve Batı Anadolu ile Trakya başta olmak üzere Osmanlı Devleti’nden yeni topraklar koparmayı hedeflemiştir. Neticede Venizelos liderliğindeki Yunanistan müttefiklerin desteğini almayı başarmış, 15 Mayıs 1919’da İzmir’e çıkmış ve devamında Anadolu’daki işgal alanını genişletmiştir. (Erdem,N. 2014, s.99,100) 30 Temmmuz 1922’de ise İzmir merkezli bir İyonya Cumhuriyeti kurmuşlar fakat bu devlet çok kısa süreli olmuş, Türk ordusunun bir ay 10 gün sonra 9 Eylül 1922’de İzmir’e girnesiyle yıkılmıştır. (Erdem,N. 2014, s.99,130)
Yunan kuvetleri 9 Eylül 1922’de İzmir’de denize dökülse de Megola ve Enosis ideaları yok olmamış ve devem etmektedir. Kelime anlamı ile “ilhak, birleşme” demek olan Enosis ilk Megali İdea haritasının çizildiği 1791 yılından beri gündemde olan bir konudur.”Enosis” terimi Balkan Savaşları’nda, Girit’in Yunanistan Krallığı’na ilhakı sırasında da kullanılmıştır. Genel anlamda terim, politika açısından “bir ülkenin sınırlarına dahil olma, birleşme” anlamına gelmektedir. Nitekim Güney Kıbrıs Rum kesiminin AB’ye girmesiyle bizzat Yunan Başbakanı “Enosis’ i gerçekleştirdik” deme cesaretini ve küstahlığını bizzat göstermiştir.Yunan gözünde Anadolu, hala daha “Anotolia” dır. Roma’dır, Bizans’tır ve tekrar Bizans olmalıdır. Fener Rum Patrikhanesi’nin “ekümenik” hale getirilmesi çalışmaları olanca hızıyla devam etmektedir.
Yunanistan ayrıca, 150’nin üzerinde Pontus cemiyeti, çok sayıda gazete, radyo ve internet sitesi ve şimdiye kadar çıkarttığı 700’ün üzerinde kitap ile Trabzon ve civarında bir Rum Pontus devleti kurma faaliyeti sürdürmektedir. Yunanistan’ın 1990 sonrası bölgeden 2003 yılı itibariyle 100’e yakın Türk gencini Yunanistan’a götürüp eğittiği de işin çabasıdır. Yunanistan ve ilave olarak Güney Kıbrıs Rum kesimi AB üyesi olarak her zaman veto silahlarını Türkiye’ye karşı kullanacaklar, ya Türkiye’nin AB üyeliğine engel olacaklar ya da Doğu Akdeniz, Kıbrıs, Ege, Rum Pontus sorunları başta olmak üzere bütün isteklerini Türkiye’ye kabul ettirdikten sonra Türkiye’nin AB’ye üyeliğine yeşil ışık yakacaklardır (Günay, 2004, s.170).