DSİ'nin Yazısı Ne Anlama Geliyor? Sulama Kooperatifleri Kapanacak mı?
Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Başkanı Halis Uysal'dan Dünya Kooperatifçilik Günü açıklaması
Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği (TÜS-KOOP) Genel Başkanı Halis Uysal, Dünya Kooperatifçilik Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, kooperatifçilik hareketinin tarihsel gelişiminden sulama kooperatiflerinin günümüzde karşı karşıya olduğu risklere kadar birçok başlıkta değerlendirmelerde bulundu.
Kooperatifçilik hareketinin Türkiye’de ve dünyadaki tarihine değinen TÜS-KOOP Genel Başkanı Halis Uysal, “Türkiye’de ve dünyada kooperatifçilik hareketi, 1844 yılında İngiltere’de başlamıştır. Türkiye’de ise bu hareket, 1863 yılında Mithat Paşa’nın kooperatifçiliğe benzeyen ve ‘Memalik Sandığı’ adı altında tarım kredi organizasyonuna benzeyen sandıkları oluşturmasıyla ortaya çıkmıştır. 1911 yılında Aydın’da 45 incir üreticisi tarafından Aydın İncir Müstahsilleri Anonim Şirketi kurulmuştur. 1913 yılında ise TARİŞ’in temelleri atılmıştır.” ifadelerini kullandı.
Cumhuriyet döneminde tarımsal örgütlenmeye verilen öneme dikkati çeken Uysal, “Cumhuriyet döneminde tarımsal örgütlenmeye verilen önem sonucunda, 1935 yılında 2834 sayılı yasa ile Tarım Satış Kooperatifleri Birliği kurulmuştur. 1969 yılında ise 1163 sayılı yasa ile bugün de üyesi olduğumuz sulama kooperatifleri ve üst birlikleri kurulmuştur. Bu yapı, bugün hâlâ ayakta durabilen önemli bir kooperatif modelidir.” diye konuştu.
Türkiye’de ilk sulama kooperatifinin kuruluşuna da değinen Uysal, “Türkiye’de ilk sulama kooperatifi 1970 yılında Manisa’nın Akhisar ilçesine bağlı Beyoba Köyü’nde kurulmuştur. Kurucusu Ali Halis Uysal’dır.” dedi.
Türkiye’nin bir tarım ülkesi olduğunu kaydeden Uysal, gelişen dünya pazarlarında yer alabilmenin yeni teknolojilerin benimsenmesiyle mümkün olacağını belirterek, “Ancak bu sürecin, sulama kooperatifleri aracılığıyla yürütülmesi gerektiğine inanıyorum.” ifadesini kullandı.
Merkez Birliği olarak kırsal kesime yönelik hedeflerini sıralayan Uysal, şu görüşleri dile getirdi:
“Merkez Birliği olarak kırsal kesim için; dağınık kaynakların birleştirilmesi, teknolojinin uygulanarak verimliliğin artırılması, minimum maliyetle maksimum verim sağlanması, ürünün değerlendirilmesi ve katma değerin üreticiye geri döndürülmesi, sağlanacak artı değerlerle iş gücünün sanayi üretimi için örgütlenmesi, kırsal kesimde kent olanaklarının yaratılması, gerekirse kente göçün sağlıklı bir şekilde yönetilmesi önemli hedeflerimiz arasındadır.”
Tarımın vazgeçilmez unsurlarından biri olan suyun daha verimli kullanılabilmesi için sulama kooperatiflerine gereken önemin verilmesi gerektiğini dile getiren Uysal, “Tarımın vazgeçilmez unsurlarından biri olan suyun, daha rantabl ve istenilen nitelikte kullanılabilmesi için sulama kooperatiflerine gerekli önem verilmelidir. Yasal sorunlar giderilmeli, özel hukuksal yapısı korunarak devam ettirilmelidir. Ulusal ve uluslararası düzeyde dayanışmanın sağlanması için tarım kooperatiflerine önem verilmesi gerektiğine inanıyoruz.” şeklinde konuştu.
Son dönemde sulama kooperatiflerine ilişkin bazı uygulamaların kaygı oluşturduğunu ifade eden Uysal, “Böylesine önemli bir günde, kooperatiflerin kapatılmasına yönelik kaygı oluşturan uygulamalar bizleri endişelendirmektedir.” diye konuştu.
Devlet Su İşleri (DSİ) ve Tarım Reformu Genel Müdürlüğü yazılarına da değinen Uysal, “DSİ’nin 02.10.2025 tarihli yazısı, sulama kooperatiflerinin kapatılacağına dair bir algı oluşturmuş ve ülke genelinde kooperatif camiasında ciddi bir tedirginlik yaratmıştır. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü’nün 09.10.2025 tarihli yazısında, sulama tesislerinin yönetim süreçlerinin sulama kooparatiflerden alınmasına yönelik ifadeler yer almakta; bu durum kooperatiflerin yetkisini işlevsiz hâle getirme ve kooperatif modelini ortadan kaldırma riski taşımaktadır. Bu nedenle söz konusu düzenlemeler, kaldırılma riski taşıdığı için kabul edilemez bulunmuştur.” ifadelerini kullandı.
Sulama kooperatiflerinin stratejik önemine dikkati çeken Uysal, “Sulama kooperatifleri; üreticilerimizin ortak emeğiyle kurulmuş, binlerce köy ve beldede tarımsal üretimin devamlılığını sağlayan stratejik su kullanıcı örgütleridir. Yönetim yapısını ortadan kaldırmaya yönelik her türlü uygulama, ülkemizin gıda güvenliğine zarar verecektir.” dedi.
Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği olarak taleplerini de dile getiren Uysal, “Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği (TÜS-KOOP) olarak bu yaklaşımın derhâl gözden geçirilmesini ve durdurulmasını talep ediyoruz.” dedi.
Açıklamasının sonunda genel bir değerlendirme yapan Uysal, “Sonuç olarak şunu söylemek istiyorum: Ekonomik sorunlar çözülebilir. Siyasi istikrarsızlıklar giderilebilir. Hatta savaşlar bile sona erebilir. Ancak duyarsız kalınan çevre, zamanla hepimizin sonunu hazırlayacaktır.” ifadelerini kullandı.
Uysal, Dünya Kooperatifçilik Günü’nü kutlayarak, “Dünya Kooperatifçilik Günü’nün ülkemize ve dünyaya hayırlı olmasını diliyorum.” diyerek tamamladı ve Mevlâna’nın sözünü hatırlatarak, “Sözlerimi Mevlâna’nın sözüyle bitirmek isterim: Su gibi düğümsüz olun.” dedi.
Bakmadan Geçme
