Mermerin Başkentinden Sektöre Mesaj: Ortak Akıl Şart
Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) ev sahipliğinde ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Maden Mühendisleri Odası iş birliğiyle düzenlenen 12. Uluslararası Mermer ve Doğaltaş Kongresi'nin (MERSEM'25) sonuç bildirgesi açıklandı.
AKÜ Sosyal Tesisleri Toplantı Salonunda düzenlenen toplantıya; Afyonkarahisar Belediye Başkan Yardımcısı Ömer Yıldız, MERSEM 2025 Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. İ. Sedat Büyüksağiş, Ege Maden İhracatçıları Birliği (EMİB) Başkanı İbrahim Alimoğlu, Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü Serteser ile MERSEM 2025 üyeleri katıldı.
1995 yılından bu yana düzenli olarak sürdürülen MERSEM’25, doğal hammadde kaynaklarının aranması ve geliştirilmesi, yeni ve verimli kesme ile işleme teknolojilerinin tanıtılması, mermer madenciliğinin dijitalleşmesi ve yapay zekâ destekli karar süreçleri, kalite standartlarının yükseltilmesi, çevreyle uyumlu ve sürdürülebilir mermer madenciliği ile doğaltaşların mimari, restorasyon, iç tasarım ve arkeoloji alanlarında kullanımı gibi konularda uzmanları bir araya getiren uluslararası bir bilim-teknoloji-sanat buluşması olarak gerçekleştirildi.
Toplantı sonrası sonuç bildirgesini açıklayan MERSEM’25 Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. İ. Sedat Büyüksağiş, 21 farklı ülkeden 670 delegenin 12. Uluslararası Mermer ve Doğaltaş Kongresi’ne katıldığını ifade etti. Kongreye, çok sayıda üniversite ve kamu kurumundan uzmanların bilimsel ve teknik katkı sunduğunu belirten Büyüksağiş, “Kongrede 63 bildiri tam metin olarak kabul edildi. Ayrıca dünya çapında tanınmış uzmanlardan seçilen 7 davetli sunumuyla, doğaltaş sektörünün geleceğinin tartışıldığı bir panel gerçekleştirilmiştir. Etkinlik kapsamında düzenlenen sergiye 8 destekleyici kuruluş ve firma katılım sağladı. Kongreye, 16 ayrı kuruluş ve firma da sponsorluk desteği verdi” dedi.
Dünyadaki mermer ve doğaltaş tüketici ülkelerdeki talepler daha proje aşamasındayken, projelerde kullanılacak malzemelerin Türkiye’deki hammaddelerinden seçilmesini sağlamak için “Turkish Stone” kavramının bilinirliğinin ve aranırlığının artırılması gerektiğini kaydeden Büyüksağiş, konuşmasına şöyle devam etti:
“Bu kapsamda, MERSEM’25’te ‘Turkish Stones’ projesi ile iş birliği yapılarak, kongrenin ilk günü öğleden sonra yaklaşık 350 kişilik bir grup için üç oturum düzenlendi. İsveç Doğaltaş Araştırma Enstitüsünden (RISE) Dr. Björn Schouenborg, yapılarda doğaltaşların kullanımına göre seçilmesi ve uygulamada karşılaşılan sorunlarla ilgili bir sunum ve kısa kurs gerçekleştirdi. Ayrıca, bu oturumlarda mermer ve doğaltaşların mimaride, tasarımlarda, arkeoloji ve restorasyon alanlarında kullanımına ilişkin bildiriler ilgili uzmanlar tarafından sunularak, katılımcıların farkındalığı artırıldı. Benzer şekilde, mermer ve mimar buluşmalarının artırılması, uzmanlar tarafından verilen seminer, konferans ve çalıştayların sayısının çoğaltılması ve ihracatçı birliklerinin bu etkinlikleri sürekli olarak desteklemesi de gerekmektedir.”
Kongrenin insanı, emeği, doğayı, ekonomiyi ve toplumsal yaşamı bir bütün olarak değerlendirdiğini Türkiye mermer ve doğaltaş sektörüne yönelik tespit ve önerileri belirlediğini ifade eden Büyüksağiş, “Ülkemiz mermer ve doğaltaş sektörü; zengin hammadde varlığına rağmen, değişken politikalar, kısmen yetersiz teknoloji kullanımı ve yer bilimleri alanında çalışacak nitelikli eleman bulmadaki zorluklar nedeniyle üretim ve sürdürülebilirlik aşamalarında sorunlar yaşamaktadır” dedi.
Uzun vadeli planlamalar ve projeler gerektiren madencilik sektöründe ulusal madencilik politikasının olmaması, Maden Kanunu’ndaki sürekli değişikliklerin ve mermer-doğaltaş ticaretinde gerekli düzenlemelerin yapılmaması, sektörün önemli sorunlar yaşamasına yol açtığı konusunun sonuç bildirgesinde yer aldığını söyleyen Büyüksağiş, “Bu nedenle, tüm süreç üniversiteler, TMMOB ve bağlı odaları, sendikalar ve sektör temsilcileriyle birlikte ortak akılla çözülecek politikalarla yönetilmelidir. Türkiye’nin mermer ve doğaltaş kaynakları, ülkenin kalkınması ve toplumsal refahın artırılması amacıyla bilimsel, planlı ve denetimli bir şekilde değerlendirilmelidir” ifadelerini kullandı.
Dünyada önde gelen mermer ve doğaltaş üretici ülkelerin, Endüstri 4,0 kapsamında ocaklarında otomasyon sistemlerini kullanmaya başladığını ve üretim, tüketim, verimlilik, maliyet ve performans analizlerini anlık takip edebilecek altyapılar kurduğunu ifade eden Büyüksağiş, “Ülkemizin dünya doğaltaş pazarındaki öncü konumunu sürdürmesi için, zaman kaybetmeden ocak 4,0 kapsamında makine ve otomasyon altyapısını geliştirmesi ve yetkin personelin eğitimini sanal ve artırılmış gerçeklik (VR/AR) teknolojileriyle vermeye başlaması gerekmektedir” dedi.
Türkiye’deki karbonat kökenli doğaltaş ocaklarındaki verimliliğin hâlâ düşük olup, blok verimliliklerin yüzde 3-5 arasında değiştiğini söyleyen Büyüksağiş, “Bunun temel nedeni, yüzey madenciliği yapılması ve kırıklı-çatlaklı zonlarda üretimin devam etmesidir. Bu durum gereksiz zaman, enerji, iş gücü, amortisman ve işletme giderlerine yol açmakta, ortaya çıkan atıklar çevresel anlamda görüntü kirliliğine ve çevrecilerin tepkilerine neden olmaktadır” diye konuştu.
Büyüksağiş, kongre sonuç bildirgesinde yer alan diğer unsurlara değinerek şunları kaydetti:
“Tüm olumsuzlukların giderilmesi için, jeolojik olarak uygun ortamlarda, verimsiz örtü tabakaları ve aşırı kırıklı-zonlar dokunulmadan, yüksek blok verimliliğine sahip ve ekonomik değeri yüksek alt tabakaların işletilebilmesi amacıyla yeraltı (kapalı) mermer ve doğaltaş ocakçılığına geçilmelidir. Bu kapsamda, ocak üreticilerine bilgilendirici eğitimler verilmeli ve gerekirse devlet eliyle teknolojik makine, donanım, otomasyon sistemleri ve personel eğitimleri için teşvikler sağlanarak kapalı mermer ocakları teşvik edilmelidir. Ülkemiz mermer ve doğaltaş sektöründe dijital dönüşüme öncelik verilmeli, 5G teknolojilerinin sektörün tüm bileşenleri tarafından hızla içselleştirilmesi sağlanmalıdır. Böylece, dünyadaki rakip ülkelerle teknolojik olarak daha eşit şartlarda rekabet edilebilir; aksi takdirde düşük verimlilik nedeniyle hammaddelerimizi değerinin altında satmak zorunda kalınacaktır.”
Son yıllarda mermer ve doğaltaş sektöründe hem düz işçi hem yetkin ara eleman bulmakta sorunlar yaşandığı ocak ve fabrikalardaki üretimin kaliteli ve sürdürülebilir olması için mutlaka insan gücünü geliştirecek tedbirlerin alınması gerektiği de kongre sonuç bildirgesinde yer aldığını ifade eden Büyüksağiş, konuşmasına şöyle devam etti:
“Sektör ağır işler için çalışacak personel teminini yurtdışından göçmen işçi getirerek çözme yönünde girişimlerde bulunmaktadır. Bu kısa vadede sektörün acil işçi düzeyindeki eleman talebine çözüm gibi görünse de uzun vadede ülkemiz iş gücünün iş bulma ve hayatını idame ettirecek yeterli düzeyde maaş almasında büyük sorunlara neden olabilecektir. Emeğin karşılığının sektör tarafından uluslararası düzeyde, ülkemiz koşulları da dikkate alınarak verilmesi, sosyal haklarının güvence altına alınması ve geliştirilmesi de gerekmektedir. Ancak bu yolla ülkemizdeki çalışanların bu ağır işkoluna yönelimi artırılarak, sürdürülebilir sosyal denge sağlanabilecektir.”
Mermer ve doğaltaş sektörünün yalnızca hammadde ihracatçısı olması, uzun vadede birim satış fiyatını artırmada sürdürülebilir olmadığını dile getiren Büyüksağiş, “Bu nedenle, binalarda kullanıma hazır bitmiş ürünlerin ve mimari tasarım, dekorasyon, sanatsal objeler, heykel, peyzaj ve kent mobilyalarına yönelik ürünlerin üretimi ve pazarlamasına ağırlık verilmelidir. Kongrede üretilen bilgi, görüş ve önerilerin, ülkemizin mermer ve doğaltaş madenciliği alanındaki politikalarına yön vermesi hedeflenmektedir. MERSEM 2025’te ortaya konulan bu tespitlerin hayata geçirilmesinin takipçisi olacağımızı kamuoyuna saygıyla duyururuz” dedi.
Sonuç bildirgesinin açıklanmasının ardından MERSEM25’e katkı verenlere teşekkür belgesi takdim edildi.
