Şark Ekspresi Nedir?
'Şark', kelimesi günümüzde daha çok sürgün yemek ya da 'zorunlu', 'mecbur' gibi algılar yaratır. Ama 'Şark' kelimesinin Türkçemizde ki anlamı 'Doğu' demektir. Şark Ekspresi'ne Doğu Ekspresi denilebilir.
Şark Ekspresi orijinal adı ile Orient Express, 1883 ile 1977 yıllarında Paris ve İstanbul seferi yapan trendir. Paris’ten İstanbul’a gelmesi sebebi ile Şark ismini alan tren tarihe bu ismiyle geçmiştir. Fransız kökenli Vagon-li Şirketine ait olan Şark Ekspresi, ilk seferini 1883 yılında gerçekleştirmiştir. İlk seferi gerçekleştireceğinde dünya gündemine oturmuş ve herkesin gözü üzerindeydi. İlk seferini attığı anda Fransız, Alman, Avustralyalı ve Osmanlı devlet erkanı ile özel görevli memurları trende bulunmaktaydı. Trende, gözler farklı bir simaya rastlamıştı. Bu sima The Times gazetesinin ünlü muhabiri aynı zamanda Roman yazarı ve Seyyah Edmond About idi. Edmond, trenin ilk seferini ve burada yaşadığı serüveni, betimleyici bir anlatım ile 1884 yılında bastırdığı “De Ponteise a” adlı kitabında yer vermiş ve övgülerle bahsetmiştir. Edmond, seferin sonunda, dönemin Osmanlı Padişah’ı Sultan 2’nci Abdulhamid ile görüşebilmek hayali ile İstanbul’da kalmıştır.
Şark Ekspresi, İstanbul’a gelip gitmeye başlaması ile o dönemde ki en büyük turist kafileleri gelip gitmeye başlamış ve iç ekonomiye aşırı derecede katkı sağlamıştır. Gelen turistlerin hepsinin farklı farklı otellerde kalıyor oluşu ve Turizm sektöründen Türkiye’nin para kazanmasını yediremeyen Vagon-Li şirketi zamanla Pera Palas isimli oteli satın almış ve kendi yolcularını direk otele yönlendiriyordu. Böylelikle şirket tek taşla çift kuş vurmuş oluyordu.
Ama 1’inci Dünya Savaşının başlaması ile savaş boyunca tren sefer atamamış ve istasyonda kalmıştır. Bu durum Şirketin büyük bir zarara girmesine sebep olsa da savaşın bitimi ile bunu fazlasıyla telafi edebilmiştir. Lakin 1’inci Dünya savaşının sonunda Almanya’nın teslim olma tutanağını Fransızlar bu trenin 2419 numaralı vagonunda imzalatmıştır. Büyük zaferin nişanesi olan vagon trenden ayrılmış ve bir müzeye yerleştirilmiştir. Bunun üzerine 2’nci Dünya savaşında Almanya’nın Fransızları teslim anlaşmasını imzalatmak için 2419 tarihli vagonu müzeden çıkartıp rayların üzerinde anlaşmayı gerçekleştirmiştir. Bunun üzerine savaş sırasında vagon Berlin’e çekilmiştir. Ama 2’nci Dünya savaşı kaybedilirken savaşı kaybettiklerini anlayan bir Nazi SS birliği tarafından bu vagon imha edilmiştir.
1’nci Dünya savaşından sonra seferlere başlayan Şark Ekspresi, 1905 yılında Simplon Tünelinin trenin güzergahına eklenmesi sebebi ile Simplon Orient Express adını alarak seferlerine devam etmiştir. Yaşanan olaylar ve tarihi tanıklığı ile artık trenin bir ruhu olduğuna inanılıyordu. Ruhu olduğuna inanan tüm edebiyatçılar ve sanatçılar trenden özellikle bilet alıp saatlerce hissettikleri ile kitaplar, müzikler yazıp besteleyebiliyordu. Hatta sinema ekranlarına uyarlanan Doğu Ekspresinde Cinayet adlı romanın yazarı, Agatha Christie kitabı trende yazmıştır.
