Afyonkarahisar ismi ne zaman verildi?

Afyonkarahisar ilinini isme yıllarca “Afyon” olarak telaffuz edildi. Şehrin yerlilerinin Afyonkarahisar ağzı ile konuşurken “Garehisar” diye andıkları Afyonkarahisar’ın ismi 2005 yılında resmen değiştirildi.

Binlerce yıldır bölgede ekimi yapılan Afyon bitkisi nedeniyle Afyon diye anılan şehir antik çağlarda Akrones, Akronium ve Afium, Afion gibi isimlerle anılırken, hakimiyet Türklerin eline geçtikten sonra Karahisar diye anılmaya başlandı.

Şehrin simgelerinden birisi olan ve Anadolu’nun en müstahkem kalelerinden birisi olarak bilinen Karahisar Kalesi nedeniyle Türkler bölgeyi Karahisar diye anmaya başladılar. Selçuklular zamanında Devlet hazinelerinin bu kalede saklanması nedeniyle “Karahisar-ı Devle” diye anılan şehir, beylikler döneminde Sahipataoğullarının hakimiyetinde kaldığı için Beylikler dönemi ve Osmanlı döneminde “Karahisar-ı Sahip” olarak anılmaya başlandı.

Sâhib adı Anadolu Selçukluları’nın son devirlerinde yaşayan ve Moğol istilası sırasında buraya gelip yerleşen Sâhib Ata Fahreddin Ali’nin unvanından gelmektedir. Günümüzde kullanılan Afyon adı da bölgede eskiden beri büyük alanda yapılan haşhaş ekimine dayanmaktadır

Afyonkarahisar ismi ne zaman verildi?
Afyonkarahisar’ın tarihi MÖ 5000 yılına kadar uzanmaktadır. Son yapılan antik kazılarla birlikte şehrin geçmişinin 8 bin yıllkı bir geçmişi olduğu bilimsel olarak ortaya konulmuştur.

MÖ 2000 ilk dönemlerinde Hititlerin “Hapanuva” yani “yaksek kale” ismini verdikleri şehir Hitit yani Hattilerin egemenliğinden sonra Friglerin egemenliği altına girdi. Frigler döneminde kale içine “Akronium” ismi verilmiş daha sonra bu isim şehir içinde kullanılmaya başlanmıştır. MÖ 6. yüzyılın sonlarına doğru Friglerin egemenliği bitmiş ve bu bölge Pers hakimiyetine geçmiştir. Pers egemenliği, MÖ 333 yılında Makedon Kralı III. Aleksandros’la (Büyük İskender) yapılan İssos Savaşı’nda alınan yenilgiyle son bulmuştur. MÖ 30 yıllarından itibaren yerleşiminde içinde olduğu bölge Roma İmparatorluğu egemenliğine girmiştir. Romalılar döneminde yerleşim “Akroenos” adını almıştır. Roma İmparatorluğu’nun MS 395 yılında bölünmesiyle yerleşim Bizans İmparatorluğu topraklarında kalmış ve yerleşime “Akronion” ismi verilmiştir

12. yüzyıl sonlarına doğru Afyonkarahisar ve çevresi Türk egemenliğine geçmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kösedağ Muharebesi’nde aldığı yenilgi sonucunda Afyon’un da içerisinde olduğu bölge vezir Sâhib Ata Fahreddin Ali denetimine verilmiş ve 1275 yılında Afyonkarahisar’ın başşehri olduğu Sâhib Ataoğulları Beyliği kurulmuştur. 1341 yılında Germiyanoğulları Beyliği topraklarına katılan yerleşim 1390 yılında Germiyanoğullarından Osmanlı egemenliğine geçmiştir. 1402 Ankara Savaşı sonucunda Afyonkarahisar yeniden Germiyanoğulları’nın eline geçmiştir. II. Yakub Bey’in vasiyeti üzerine yerleşim 1429 yılında yeniden Osmanlı egemenliğine katılmıştır.

Osmanlı döneminde ilk önceleri “Karahisar-ı Devle”, “Karahisar” ve “Karahisar-ı Sahib” adıyla sancak merkezi olarak anılan yerleşim, 1684 yılındaki belgelerde ise “Afyonkarahisar” adıyla da anılmaya başlamıştır. “Yerleşim 1833 yılında Kavalalı İbrahim Paşa kuvvetlerince ele geçirilmiş, ancak aynı yıl içerisinde tekrar Osmanlı egemenliğine geçmiştir.

Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren ilin adı Afyonkarahisar olarak kayıtlara geçmiştir. 1970’li yıllardan itibaren kullanım kolaylığı nedeniyle Afyon olarak kullanılmaya başlanan ilin ismi, 2005 yılında TBMM’ye sunulan bir yasa önerisi ile resmen yeniden Afyonkarahisar olmuştur. Bugün halk arasında Afyon ismi yine kullanılırken, ilin resmi ismi Afyonkarahisar’dır.