ABD'de Alarm… O Hastalık Artış Gösteriyor!
ABD'de boğmaca vakaları alarm seviyesinde yükseldi. 2025'in ilk 4 ayında tespit edilen vaka sayıları, bir önceki yılın neredeyse 2 katına ulaştı. Aşı tereddütü ve azalan bağışıklama hizmetlerinin yükselişte etkili olduğunu belirten uzmanlar, vatandaşları uyardı.
Tıbbi olarak pertussis olan yani halk arasında bilinen ismiyle boğmaca, bakteriyel bir solunum yolu enfeksiyonudur. Özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda hayati risk taşıyan bu hastalık, şiddetli öksürük nöbetleriyle kendini göstererek solunum durması, zatürre ve nöbet gibi ciddi komplikasyonlara yol açabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre her yıl dünya genelinde 5 yaş altı çocuklarda 160 binden fazlası ölümle sonuçlanan yaklaşık 24 milyon boğmaca vakası görülüyor.
COVİD-19 SONRASINDA VAKA SAYILARINDA ARTIŞ
Pandemi dönemiyle alınan tedbirler, sosyal mesafenin korunması, maske kullanımı ile 2020-2022 yılları arasında oldukça düşüş yaşanan boğmaca vakalarında, tedbirlerin kaldırılması ile son 2 yılda hızla yükselişe geçti. 2024’te 35 binden fazla vaka bildiren ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) verilerine göre pandemi öncesi vakaların neredeyse 2 katı olması dikkat çekti. Bunun yanı sıra, 2024 Ekim ayı ile 2025 Nisan ayları arasında ABD’de 2’si bebek, 1’i çocuk olmak üzere 4 kişi boğmaca vakası nedeniyle hayatını kaybetti.
AŞI ORANLARINDAKİ DÜŞÜŞ DEVAM EDİYOR
1914’ten bu yana etkili bir aşı ile önlenebilen boğmaca, son dönemlerde aşı oranlarındaki düşüş ile yeniden artış göstermeye başladı. ABD’de 2019-2020 döneminde yüzde 95 seviyelerinde olan anaokulu çağındaki çocuklarda boğmaca aşısı oranı, 2023-2024 döneminde bu oran yüzde 92’ye düştü. Ayrıca ergenlerdeki hatırlatma dozu oranları ise çok daha düşük seviyelerde.
1990’lı yıllarda tam hücreli aşılardan, daha az yan etkiye sahip fakat daha kısa süreli koruma sağlayan aşılara geçiş, uzmanlara göre bağışıklık süresinin azalmasına neden oldu. Tam hücreli aşılarda bağışıklık 10 ila 12 yıl sürebiliyorken, hücresiz aşılarda bu süre 3 ila 5 yıl olarak belirtiliyor.
KİMLER BOĞMACA RİSKİ ALTINDA?
Aşılanmamış kişilere bulaştığında yüzde 80 oranında enfeksiyon riski taşıyan boğmaca hastalığı, özellikle 6 haftalıktan küçük bebekler için yüksek risk oluşturuyor. Gebelik döneminde yapılan aşıyla annenin bağışıklığının bebeğe geçebileceğini belirten uzmanlar, böylelikle doğumdan itibaren korunma sağlanacağını vurguluyor.
Çocuklara 2, 4, 6, 15 ay ve 4 yaşlarında olmak üzere toplam 5 doz boğmaca aşısı yapılmasını öneren ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), 11-12 yaşlarında 1 hatırlatma dozu, yetişkinlikte ise en az 1 ek doz tavsiye ediyor. Ayrıca CDC, 65 yaş üstü yetişkinler ve bebeklerle temas edecek kişiler, ebeveynler ve bakıcıların da hatırlatma dozlarının önemli olduğunu belirtiyor.
AŞININ ETKİ SEVİYESİ
80 yıldan fazla süreçte yapılan çalışmalarla güvenliğini kanıtlayan boğmaca aşısı sonrasında hafif ateş, kızarıklık ve şişlik gibi yan etkiler görülebilirken, ciddi yan etkiler yüzde 1’in altında kalıyor. Öte yandan tüm dozlarını tamamlayan çocukların yüzde 98’i ilk yılda boğmaca hastalığına karşı korunuyor.
5 yıl sonra bu oran yüzde 65’e düşse de, ergenlik ve gebelik döneminde yapılan hatırlatma dozları, hastaneye yatışların yüzde 90’ının önüne geçiyor. Sağlık uzmanları, aşı takvimini tamamlamanın ve düzenli hatırlatma dozlarını yaptırmanın hem insanları hem de toplumu korumada büyük önem taşıdığının altını çiziyor.
Bakmadan Geçme
