Nöbetçi Eczaneler
Yekta Güngör Özden, Tokat’ın Niksar ilçesinde öğretmen bir babanın ve ev hanımı bir annenin oğlu olarak 5 Haziran 1932’de dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Niksar’da, (Ulucan İlkokulu ve Niksar Ortaokulu’nda) liseyi Samsun, Tokat, Kayseri ve Sivas’ta tamamladıktan sonra; girdiği Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Yüksek öğrenim yaptı.
Öğrencilik yıllarında Ankara Üniversitesi Talebe Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği ile Türkiye Milli Talebe Federasyonu Yayın Komisyonu Başkanlığı’na getirildi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Levazım Şefliği’nde ve Karayolları Genel Müdürlüğü Personel Dairesi’nde çalıştı. Ankara Barosu’nda değişik görevlerde bulunduktan sonra 1965-66’da genel sekreterlik, 1972-74’te başkanlık görevlerini yürüttü. 13 yıl öğretmen ve öğretim görevlisi olarak çalıştıktan sonra 1958-1959 yıllarında İstanbul Boğazı Müstahkem Mevki-i Komutanlığı Muhabere Bölüğü’nde Yedek Subay olarak askerlik hizmetini ifa etti.
1979 yılına kadar serbest avukat olarak çalışan Yekta Bey, CHP, Ulus gazetesi, ODTÜ gibi kuruluşlarla İsmet İnönü ve Bülent Ecevit gibi Devlet büyüklerinin avukatlığını üstlendi.
1988’de Anayasa Mahkemesi Başkan Vekilliğine, 1991’de ilk kez, 1995’te ikinci kez Anayasa Mahkemesi Başkanlığına seçildi.
Özden, 1 Ocak 1998’de emekli olduktan sonra aynı yıl Atatürkçü Düşünce Derneği Genel Başkanlığına, 2000’de Türk Hukuk Kurumu Başkanlığına, 2002’de CDP Genel Başkanlığına seçildi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde yüksek lisans ve doktora düzeyinde “Anayasa Sorunları” ve “Siyasal Sistemler” ile Ufuk Üniversitesi’nde “Anayasa Yargı” ve “Türk Devrim Tarihi” derslerini verdi. Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu, Atatürkçü Düşünce Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Türk Hukuk Kurumu, Edebiyatçılar Derneği ve Türkiye Felsefe Kurumu üyesidir.
Düzyazı ve şiirlerini Ulus, Milliyet, Cumhuriyet, Akşam, Barış, Ankara Ekspres, Yeni Asır, Sesimiz, Tokat Postası, Öğretmen, Niksar’ın Sesi, Dünya, Bugün, Varlık, Devrim Gençliği, Devrimci, Kemalist Ülkü, Devinim, Yeni Adalet, Sanat Çevresi, Türk Dili, Çağdaş Türk Dili, Yazko, Karşı, Aykırı Sanat, Yeni Adana, Türk Solu, Düşün, Devlet, Yankı, Mülkiyeliler Birliği, SSK, Noterler Birliği, Abece, Yeni Adalet, Devinim, Hukukçu, Atatürkçü Düşünce gibi gazete ve dergilerde yayımladı. Kendisi de 1975’te 4 sayı olarak Türkiye Hukuk Dergisi’ni çıkardı. Ankara Barosu Dergisi’nin yazı kurulu üyeliğini yaptı.
Güfteleri Özden’e ait olan on şarkı, iki marş ve bir senfoni bulunmaktadır. Avukatlık Yasası’ndaki “Avukatlık Andı” ve KKTC’nin “Bağımsızlık Andı”nın yazarıdır.
Çeşitli kuruluşlardan onlarca ödüle değer görülen Özden, birçok kez Yılın Hukukçusu seçildi. Atatürk adına verilen birçok ödülün sahibi oldu. Aralarında ODTÜ, Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi gibi üniversitelerin bulunduğu birçok üniversite Özden’e onursal doktora ünvanı verdi. 1988’de Türk Dili Onur Ödülü’ne, 1995’te Ankara Rotary Kulüpleri tarafından Uluslararası Rotary Paul Haris Dostluk Madalyası’na, 1998’de Sanat Kurumu Onur Ödülü’ne, 2009’da Dil Bayramı Onur Ödülü’ne layık görüldü. 2001’de Ankara Batıkent’teki bir parka, Çorlu’da, Turhal Ulutepe’de birer caddeye, Ayvalık Küçükköy’de bir sokağa adı verildi.
Eşi emekli öğretmen Fatma Necla Özden’i Mayıs 2019’da kaybeden Yekta Güngör Özden’in psikolog bir kızı ve uzman hekim bir oğlu bulunmaktadır.
Deneme ve inceleme ve eleştirel yazıları da bulunan Özden, ilk şiiri “Yeşil Yeşil”i 1949 yılında Yeni Her Hafta dergisinde yayımladı. Daha sonra Hakikat ve Hürses gazetelerinin sanat sayfalarında çıkan şiirleri, Varlık, Türk Dili, Çağdaş Türk Dili, Antoloji, Söylem, Karşı, Aykırı Sanat, Kemalist Ülkü, Yeşilay, Eğitim, Nilüfer, Kaynak, Hisar, Ilgaz, Mülkiye, Kırkmerdiven, Kıyı ve Çağdaş başta olmak üzere çok sayıda dergi ve antolojide yer aldı. Özden, ilk şiir kitabı olan Dilek’i 1953’te yayımladı. Bu kitabı 1960’ta Taş Ayna, 1981’de Bir Gün Belki ve Atatürk İçin Şiirler, 1991’de Çağrı Barışa, Özgürlüğe, Mutluluğa ve Yüreğim Güneş, 2001’de Kendine Tutsak Yürek, 2009’da Dünden Kalan ve 2011’de Kırık Çizgiler adlı şiir kitapları izledi. Bununla birlikte önceki şiirlerinden oluşturduğu seçkileri 1994’te Tançiçeği adı altında topladı. Atatürk ile ilgili şiirlerini ise 1994’te Atatürk Şiirleri adı ile yayımladı. 1999’da yayımlanan Aşkımız Şiirimiz ve 2004’te yayımlanan Şiirlerle Atatürk adlı kitaplarda onlarca şairden derlediği şiirlerle Atatürk şiirleri seçkisini meydana getirdi.
Şiirlerinde Atatürk sevgisi, geçmişe özlem, yalnızlık, çocuk, aşk sevgi, mutluluk, bağımsızlık, adalet, ölüm karşısındaki çaresizlik, acı, özgürlük gibi temaları sade bir dille işlemeyi tercih etti. Hukukçu kişiliğinden sıyrılarak sanatçı kişiliğini ve duygusal yönünü yansıttığı şiirlerinde çok geniş bir yelpaze içinde toplumsal temaları işledi. Yüreği insan, çocuk, doğa ve yurt sevgisi ile dolu olan Özden, şiirlerinde toplumun farklı kesimlerinden insan manzaralarına yer verdi. Ekmek derdinde olan dilenci, boyacı, hamalın sıkıntılarına ortak oldu. Şiirlerinde yer yer anılarına sığındı, dış dünyayı, tabiat unsurlarını sıklıkla kullandı.
Şiirlerinde Atatürk’ü ve onun önderliğindeki devrimleri işaret etti. Aydınlık bir Türkiye’ye kavuşmanın özlemini dile getirdi. Bu bağlamda bireye görev ve sorumluluklarını anımsattı. Şiirlerinde sıkça geçen bağımsızlık, egemenlik, özgürlük, aydınlık, Cumhuriyet, bayrak, bayram gibi kavramlar onun aydınlık ülkesinin anahtarları oldu. Çağrı” şiirinde insanları barış ve özgürlüğe davet etti.
Şair ve Yazar Yekta Güngör Özden’in kitap bütünlüğünde yayımlanan eserlerinden:
KİMİ ŞİİR KİTAPLARI: Dilek (1953), Taş Ayna (1960), Bir Gün Belki (1981), Atatürk İçin Şiirler (1981), Çağrı Barışa, Özgürlüğe, Mutluluğa (1991), Yüreğim Güneş (1991), Tançiçeği (1993),
Atatürk Şiirleri (1998), Kendine Tutsak Yürek (2001).
DENEME-İNCELEME: Devrimci (1960), Hukukun Üstünlüğüne Saygı (1990), İnsan Hakları, Laiklik, Demokrasi Yolunda (1994), Her Zaman Atatürk (1994), Her Zaman Atatürk’le (1995), Atatürk Sizsiniz (1995), Atatürk Türkiye’dir (1997), Atatürk Ölümsüzdür (1997), Atatürk ve Din (1999), Hukuk ve Demokrasi Savaşımı (2001), Cumhuriyetçi Demokrasi (2001), Atatürk ve Atatürkçülük (2003), Laiklik İçin (2004), Müdafaa-i Hukuk Ruhu, Kuva-yı Milliye Ateşi (2004).
DERLEME: T.C. Anayasası (1971), Atatürk ve Hukuk (1982), Başveren Bir İnkılâpçı (Falih Rıfkı Atay’dan, 1983), T.C. Anayasası, Anayasa Mahkemesi Kuruluş Yasası ve İçtüzüğü (1987), Hukuk Rehberi (1967, 7. bas.1987), Anayasa Yargısı (1996).
ANTOLOJİ: Aşkımız Şiirimiz (1999).
***
Aziz ve muhterem dostum Yekta Güngör Özden’in şairliğinden söz edip de, şiirlerinden örnek vermeden yazıya son noktayı koymak, elbette doğru olmayacaktır. Uzun bir şiirini vermek de onun şairlik yönünü yeterince yansıtmayacağı için, kısa birkaç şiirini sunacağım…
ATATÜRKÇÜ OLMAK
Sağduyumuz bilincimiz onurumuz
Devrimimizin, ilkelerimizin özü
Güvencemiz, benliğimiz, umudumuz
Soyut somut değerlerimizin tümü
Yapıtlarıyla, kurumlarıyla yaşatmak
Ulaşmak çağdaş düzeye, hızıyla
Budur Atatürkçü olmak
İSTEMEM
Bir mavi akşam mıydı üstümüze düşen
Ya da dalları mı anıların
Yaprak yaprak dökülen.
Bilmeyiz nerde başlar, nerde biter
Bu zehir zemberek karanlık,
ve öldürülen yalnızlık
SU
Su yok, toprak çatlıyor
Çekti elini bulutlar,
Gökyüzü taş
Korkusu büyüyor karanlığın
Düştükçe içimize
Yeryüzü kum
Dert İstediğim kadar
Ağlatmaya yetiyor gördüklerimiz
Boyacı, hamal, dilenci, hasta
Aynı su, aynı ekmek, aynı zaman
Ayrı düşüyor avuçlarımıza…
