Zekâtın Farz Olmasının Şartları Ve Sadakanın Önemi

Bir hadis-i Şerifte ise: “Sadakanın en değerlisi; fakirin gücü nispetinde gizlice başka bir fakire verdiği sadakadır” buyrulmuştur.“İnanan insanın zekât ve sadaka vermede acele etmesi gerekir, zira bela sadakanın önüne geçemez.” (Feyz’ül Kadir, 3/195)

Yeter ki sadaka sadaka olsun. Verilen sadakaya gösteriş ve riya karışmasın, Allah Rızası için verilmiş olsun, helal maldan verilmiş olsun, sol elin verdiğini sağ el görmesin. İşte böyle bir sadakanın önüne belanın geçmesi mümkün değildir.

Sevgili Peygamberimiz: “Başka bir gölgenin bulunmadığı kıyamet gününde Allah Teâlâ yedi insanı Arşın gölgesinde barındıracaktır. (Bunlardan biri de), sağ elinin verdiğini, sol elinin bilmeyeceği kadar sadaka veren kimsedir.” (Buhari, Ezan 36, Zekât 16; Müslim, Zekat 91)

Zekâtın Farz Olmasının Şartları

Bir kimsenin zekât vermekle mükellef olması için, kendisinde ve sahip olduğu mallarda bir takım şartların bulunması gerekir.

Mal Sahibinde Bulunması Gereken Şartlar

Müslüman olmak.

Ergenlik çağına gelmiş olmak.

Akıllı olmak.

Hür olmak

Mal tutarı kadar borcu olmamak veya borcu çıktıktan sonra, kalan malı nisap miktarından az olmamak.

Müslüman olmayanlara, ergenlik çağına gelmemiş çocuklara, delilere ve hürriyeti elinde olmayan kölelere zekât düşmez. Şafilere göre çocukların ve delilerin mallarından zekât vermek gerekir. Bu görevi, velileri yerine getirir.

Malda Bulunması Gereken Şartlar

Malın, nisap miktarı olması.

Malın, artırıcı olması.

Nisap miktarı malın üzerinden bir kameri yıl (354 gün) geçmiş olması. Malın senenin başında nisap miktarında olması gerektiği gibi sene sonunda da nisap miktarınca olması gerekir. Sene ortasındaki değişmeler dikkate alınmaz.

Nisap Miktarları

Altın: 80.18 gr. (20 miskal)

Gümüş: 561 gr. (200 dirhem)

Para: Altın veya gümüş nisabı tutarında para.

Ticaret malı: Altın veya gümüş nisabı değerinde mal.

Koyun ve keçi: Kırk koyun ve kırk keçi.

Sığır: Otuz sığır.

Deve: Beş deve.

Aslî İhtiyaçlar

Bir insanın ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin muhtaç olduğu temel ihtiyaç maddelerine “Havaic-i asliye=Aslî ihtiyaçlar) denir.

Oturulan evler, lüzumlu ev ve giyim eşyası, binek vasıtaları, ticaret için olmayan kitaplar, sanatkârların aletleri, bir yıllık nafaka, temel ihtiyaçlardır. Bunlar için zekat verilmez.

Altın ve gümüş dışındaki ticari olmayan elmas, inci, zümrüt gibi mallar için zekat verilmez. Bir kimseye ait olduğu halde elden çıkan ve geri dönme ihtimali olmayan mallar için de zekat verilmez.

İnkar edilen alacaklar, kaybolan mallar günün birinde tekrar ele geçerse üzerinden bir yıl geçtikten sonra zekatları verilir.