AFYONKARAHİSAR’DA YUNAN VAHŞETİ – Kocatepe Gazetesi

YUNAN MEZALİMİ HAKKINDA
ACI DOLU HATIRALAR
Yunanlıların işgal ettikleri yerlerdeki zulüm ve vahşette takip ettikleri yolu, Öğüt gazetesi 1920 yılında şöyle açıklanmıştır:1
“Yunanlılar ilk girdikleri yerde gayet yumuşak davranırlar, halkın işiyle gücüyle uğraşmasını; hiç kimsenin burnu kanamayacağını ilan ederler. Bir iki gün devriyeler sokaklarda önlerine bakarak geçerler. Halk zanneder ki refah devri başlamıştır. Ama; birkaç gün sonra silah toplanmaya başlanır. Şüphesiz ki bu da onun hakkıdır, kendisini emniyet altına almaya çalışıyor denilir. Bu işte bitti mi sıra aklı başında olan, önayak olacak olan aydın ve değerli kişilerin fesatçı, kışkırtıcı şüpheli adlarıyla tutuklanıp uzak yerlere sürülmelerine gelir. Bundan sonra türlü bahanelerle zenginler tutuklanarak beşer onar bin lira rüşvetle tekrar bırakılır. Bundan sonra da halka satır atmaya başlanır. Evvela bir iki çiftlik soyulur. Sonra bahçelerde teker teker adamlar öldürülür. Daha sonra köylere ve caddelerden geçenlere saldırılır. Nihayet sıra şehre gelir. İşte İzmir’de, Manisa’da, Aydın’da, Balıkesir’de her yerde yapılan bunlar.”
Millî Mücadele kahramanlarından Afyonkarahisarlı Salih Kesri işgal günlerini şöyle anlatır:
“335 yılı başında esaretten dönüşle Afyon’a geldim. Bir de ne göreyim? Bu doğum yerimde İngiliz, Fransız ve İtalyanlar tarafından işgal edilmiş, herkesin eli böğründe, boyunlar bükük, istiklâlinden ve istikbalinden ümitleri kesik ve tam bir ümitsizlik içinde sanki: can çekişiyor, elim bir vaziyet… bir de Ermenilerin, o yüzlerce yıldır koyunlarımızda beslediğimiz yılanların sağa sola sarkıntılıkları ve yanlarına aldıkları bir Fransız, bir İngiliz ve bir İtalyan neferleriyle güya silah aramak bahanesiyle Türk evlerine girmeleri ve ticarethaneleri basmaları ve türlü hakaret ve milli onuru kırmakta devamları sona varmıyordur…
İşgal kuvvetleri kumandanı ve Ermeni murahhasılebaşbaşa ve elbirliği ile Türk ahalisine saldırıyor ve elinden gelen her türlü kötülüğü yapıyordu…”2
Süleyman Gönçer, hatıratında 29 Ağustos 1922’de Afyon’a girerken gördüğü manzarayı şöyle tasvir eder: “gece yarısına doğru Afyon’a yaklaşıyoruz… Duman ve yanık kokuları. Sağımızda yanık evler… Eyvah diyoruz düşman şehri yakmış olmalı. …Bu gördüğümüz Hamidiye Mahallesi ile istasyon civarları ve çarşıdan bir kısmı yanmış. Kahraman askerimiz yetişip yangını bastırmış… Akviran köyü yanık evleri, yıkık minaresiyle kimsesiz ve sessiz…”3
Afyonkarahisar’ında Bir Gezinti4
“Afyonkarahisarımızı görmeden, oraya ait ihtisâsatımı tespit etmeden Bursa’ya geçmeyi münasip gördüm. Önünden bir rüzgâr gibi geçtiğimiz yerlerde, köylüler, düşman tahribatının (yıkımının) bir buçuk seneye yakın bir zamandır geçirdikleri kâbusun dehşetiyle gerilen sinirlerini yatıştırmağa çalışıyorlar. Yollarda harp kalıntılarından bazen tek bir matara, boş kovanlar, kırık kasatura ve sairlere rast geliyorduk. Bunları ben ve arkadaşlar birer hatıra diye topluyoruz.
İzmir İstasyonu’na doğru yol almağa başladım. Manzara, evvela kırık camlar, yarım binalardan başlayarak ilerledikçe bir harabe hali almağa başladı. İstasyon binası tamamen bomba ile atılmış, oteller, Hamidiye, Mecidiye Mahalleleri baştanbaşa yakılmıştı. Darü’l-Muallimin filan birkaç bina kurtulmuş, on iki vagon ahşap kısımları yanmış bir halde. Bir lokomotif bozuk olarak elde edilmiştir. Fakat az bir tamirle tekrar kullanılabilecektir.
Sonra Hükümetten yukarı çarşıya çıktım. Buradaki dükkânların birçoğu yanarak kül olmuş, sonradan öğrendiğime göre bunlar Yunan işgali altında iken zuhur eden bir yangında kurban gitmiştir.

1 Öğüt (Konya), gazetesi, 26 Eylül 1920’den nakil: Teoman Ergül, Kurtuluş Savaşında Manisa (1919-1920), İzmir 1991, s. 190-191.
2  Salih Kesri, “Acı Günlerimizden”, Taşpınar, nr. 31, 9 Mayıs 1935, s. 122,124.
3 Süleyman Gönçer, “Kurtuluşumuzun Hikayesi”, Taşpınar, nr. 22, 27 Ağustos 1934, s. 184.
 İkdam Gazetesi’den naklen AYZV., s. 132-134.