(Dünden Devamı)
Bir Gazetecinin Gördükleri, Duydukları: Yunan soygunculukları18
“Beş yumurta bir tavuk, çabuk çabuk”
“Mektubumu Afyon’dan yazıyorum. Size buraya kadar olan gözlemlerimden ve işittiklerimden biraz malumat vereyim.
Çay İstasyonu’ndan sonra medeniyet ve insanlık düşmanı Yunanlıların yapmış olduğu tahribat başlıyor. Yer yer ordugâh yerleri görülüyor. Zalim düşmanın nasılsa gasp etmesinden kurtulan sürüler, çobanlarının kaval terennümlerini dinlerken insan bir taraftan da yakılmış köylerin harabelerini, yıkılmış minarelerin vaz-ı melâlini (sıkıntı veren halini) görüyor.
Çobanlar’dan sonra bilhassa Afyon civarında düşmanın meydana getirdiği siperler ve tel örgülerine tesadüf olunuyor. Düşmanın tel örgüleri tahrip edilmiş ve birçokları da toplanmıştır. İnsan bunları görünce hayalinde ve düşüncesinde kahraman askerlerimizin gösterdikleri yiğitlik ve kahramanlıklarını canlandırıyor. Afyon’a kadar insan, bu kahramanlık eserlerini büyük bir zevk ve sevinçle seyrediyor. Bu neşe ile istasyona kadar varıyor. O güzel istasyon ve civarındaki binalarla şehrin en güzel yerleri, çarşısının birçok yerleri tamamen kül olmuştur.
Medeniyet maskesini taşıyan bu namussuzluk kahramanlarının yaptığı tahribat, insanlık ve medeniyet için kara, pek kara ve silinmez bir leke olarak kalacaktır.
Afyon şehri çeşitli tarihlerde birkaç yerinden yakılmıştır. Bu son fecaatlerinde şehri tamamen yakmak ve yağma etmek üzere müfrezeler düzenlemişlerse de topçularımız bu müfrezeler üzerine atılan top atışları, onları çil yavrusu gibi dağıtmıştır. Yağmaya hazırlanan palikaryalar sırtlarında çantalarını atarak zor kaçmışlardır.
Düşman şehirde bir tek Ermeni ve Rum bırakmayarak beraber götürmüştür. Zaten o götürmese dahi oradaki Ermeni ve Rumların artık bu güzel memlekette kalmaya yüzleri kalmamıştır. Zira Yunan idaresinden, Yunan askerlerinin süngüsünden cesaret alarak Müslüman halka her türlü hakaret ve fenalığı, kötülüğü yapmışlar ve senelerden, asırlardan beri sevinçle beslendiği ve temiz havasını teneffüs ettiği memlekete ve memleket halkına karşı ihanetler göstermişlerdir.
Şehir, Yunanlıların her giriş ve çıkışında az çok yağma olmuş ve her yağmaya oradaki yerli Rum ve Ermeniler önderlik ederek yol göstermişlerdir.
Atina’dan gelen çingenelerin teşviklerine kapılan Ermeni ve Rumların yaptığı kötülükleri ahali anlata anlata bitiremiyor.
Aç Yunan askerleri kapı kapı dilenirlermiş:
“Beş yumurta bir tavuk, çabuk çabuk” sözü Afyon’da en çok söylenilen kelimeler olmuştur. Ahali gece gündüz angarya altında ezilmiştir. Birçok insanın beli kırılmış, sakat kalmıştır. Şehrin ahalisini sıra ile siper yapmaya götürmüşlerdir. Siperlerin büyük bir kısmı ahaliye zorla yaptırmıştır.
Şu haller bize dost ve düşmanı pek âlâ anlatıyor ve istikbal için ne gibi bir yol takip etmemizi gösteriyor. A. Hâmî”
Çivril yakınında Hamaydan? [Haydan-Yeşilyaka]köyünden ordumuza sığınan onsekiz yaşlarında Ali oğlu Halil İbrahim diyor ki: Bizim köyün bütün halkı[nı] sopa ve işkence altında her gün angaryaya götürüyorlar, ömrümüz istihkam kazmakla geçiyor. Bir taraftan böyle çalışırken köydeki küçük, koyun, yiyecek ne varsa aldılar. Bundan başka kadınlara da tecavüz ediyorlar. Ahali aç ve sefildir. Ben dayanamadım kaçtım. Yakınımızdaki 30 haneli Caber köyünü tamamen yaktılar19.
Afyonkarahisar’ın Selimiye köyünden hicret edenlerden ve Aziziye’de Gözü?[Güney] Saray köyünde oturan muhacirlerden 22 yaşında Reis Hasan oğlu Bekir 57 yaşında, Safer oğlu Mürsel, Çoşkundan oğlu …mesi Ali, zevcesi İsmat Hanım köylerinin büyük ölçüde yağma edildiğini, kendilerinin canlarını kurtardıklarını 18 Teşrin-i sani 1337’de kaçtıklarını söylüyorlar20.  (Devamı Yarın)

18  AYZV., s. 295-296
19 Anadolu’da Yunan Mezalimi, III. kısım, Garp Cephesi İstihbarat Şubesi, cüz:3, Ankara 1338, s. 16; Yalazan, age., II, s. 58
20 Anadolu’da Yunan Mezalimi, III. kısım, s. 14