AFYONKARAHİSAR’DA YUNAN VAHŞETİ(2)-1 – Kocatepe Gazetesi

9.İŞGAL VE MEZALİME AFYONKARAHİSAR’DAN TEPKİLER
Anadolu’nun düşman işgalini özüne sindiremeyen Afyonkarahisar halkı, kadını erkeği ile bu menfur hareketi reddederek mücadeleye başlamış, bu arada çeşitli makamlara protestolar göndermişlerdir.
Afyonkarahisar’da İngilizlere tercümanlık yapan Ermeni milletinden Hem adlı kişinin İngiliz, Ermeni ve Türkler arasında nifak soktuğu ve İngiliz General Milen’in onun sözlerine kandığı, bundan dolayı adı geçen Hem isimli kişinin tercümanlık görevinden alınması talebinde bulunulmuştur. Halk tarafından yazılan iki bin imzalı protesto dilekçesi İngiliz ve Osmanlı makamlarına telgrafla arz edilmiş, bu arada telgrafların Afyonkarahisar-Halk Sözü Gazetesi’nde neşredilmesi bahane edilerek, Karahisar-ı Sâhib’de Dârü’l-muallimîn ve Mekteb-i İdadi ve sâirmekatib-i ibtidaiyeyi ihtiva eden okul binaları, İngilizler tarafından 9 Eylül 1335/1919’dan kısa bir süre önce işgal edilmiştir1.
İzmir’in işgali haberi Afyonkarahisar’a ulaşınca Umur Bey Paşa Camii önünde, (kanaatimize göre 15 Kasım 1919 günü) bir miting düzenlenerek işgal protesto edilmiş, işgâl ordularından İngiliz, Fransız, İtalyan askeri kumandanlarına, kendi hükümetlerine gönderilmesi için Afyonkarahisar Mudafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından üç kıta protestoname hazırlanarak belirtilen tarihte ilgili makamlara verilmiştir2.
“Dâhiliye Nezâret-i ‘Âlî’sine
Numero 19
Devletlü Efendim Hazretleri
Neşriyât-ı müfsidet-kârânesini takip etmek maksadıyla şimdilik (Halk Sözü) unvanı altında intişar etmekte bulunan buranın Selâniklileri gazetesinin fi Eylül sene 35 nüshası nef’en takdim olunur. nüsha-i mezkûre- menzûr-ı ‘âlî buyurulacağı vechle- buranın İngiliz mümessil-i siyasinin tercümanı “Hem” aleyhinde takrîzatta bulunmuş olmasıyla mümessil, mezkûr gazetenin müdür-i mes’ûlü Selanikli Selim Sırrı Efendinin hemen nezdine giderek bundan dolayı izahat vermesi lüzûmunu bildirmiş ve merkûm ise katiyyen İngiliz mümessilinin yanına giremeyeceğini beyandan sonra temâruz ederek hanesinde kapanmış ve İngiliz ise celb ve nezdine cebren ihzârında şiddetle ısrar etmiş ise bundan vahim bir uygunsuzluk zuhuru İttihatçıların hal ve tavrından istilâl edilmiş olduğundan İngiliz mümessili münasip bir hile ile ısrarından vazgeçirilerek hadise kapanmış ise de iki gün sonra Cenaral Milen buraya uğrayarak hâl-i infi‘âlde bulunduğu (kontrolör Oksiye) ve tercümanın tahrikleriyle şehrin -şimdiye kadar işgalden masun kalmış ve buranın ibtidâî, rüşdî, idâdî ne kadar mektepleri var ise cümlesini ihtiva etmekte bulunmuş olan-yegane cesîm-i müessese-i ilmiyesinin işgali için sûret-i kat‘iyede emir vermiştir ki bu netice ittihatçıların ta‘diyâtına mukabeleden başka bir şey değildir-fermân fî 9 Eylül sene 1335
                 Karahisar-ı Sâhib Mutasarrıfı
            Mahmut Mahir
                İmza”
Halk Sözü gazetesinde neşrolunarak İngilizler tarafından, Afyon’daki okulların işgal edilmesine sebep olan dilekçelerden, İngilizlerin Afyonkarahisar temsilciliğine yazılan yazının sureti şöyledir:3
“Afyonkarahisar İngiliz Devlet-i Fahîmesi Mümessil-i Siyâsîliği’ne
Ma‘iyet-i ‘aliyelerinden müstahdem Hem nâm tercümanın tayini gününden beri kalıp Osmaniyeyi rencide edecek hâlâtda bulunduğu ve anâsır-ı beynine nifâk ve şikâk sokmaktan hâlî kalmadığı ve irtikâb ve tenzilden de fâriğ bulunmadığı cihetle merkûmun buradan kaldırılması hususi liva eşraf ve muteberanı tarafından iki bin imzalı ve sureti merbût bir mazbata ile Der-Sa‘âdet İngiliz Mümessil-i Siyasiliği’ne telgraf arz kılındığı … ma‘lûmât arz olunur.” (Devamı Yarın)

1 BOA, DH. KMS, nr. 55-2/45.
2  Yusuf İlgar, Karahisar-ı Sâhib sancağı Müftilik Kurumu ve Afyonkarahisar Müftileri, s. 84-85. Aynı makama çeşitli yörelerden 81 protesto telgrafı gönderilmiştir. (Ayhan Öztürk, Millî Mücadele’de Gaziantep, Geçit yayınları, Kayseri, 1994, s. 55-58).
3  BOA., DH. KMS, 55-2/45-3, lef 2.