İNSAN YAŞAT Kİ DEVLET YAŞASIN

Eski Türk töresinin değişmez temel esaslarından birisi de “iyilik“ tir. Eski Türkler insanlara ayırım yapmadan iyilikte bulunmayı Türk olmanın gereklerinden sayarlardı. Hunlar zamanından başlayarak Osmanlılara kadar kurulan Türk devletleri istisnasız birer hizmet devleti idiler. Eski Türk devletinin ve devlet başkanlarının en başta gelen görevleri de halka hizmettir. Açları doyurmak, çıplakları giydirmek, az milleti çok, fakir milleti zengin kılmak Türk devletinin ve Türk hakanlarının en temel görevleri idi. Bu düşünceler tarihi kaynaklarda açık bir şekilde yer almaktadır.
Az milleti çok kılmak, açları beslemek, çıplakları giydirmek, fakir milleti zengin kılmak atalarımızın en güzel adetlerindendir. Dede korkut hikâyelerinde “Türk hakanlarının aç görsem doyurdum, yalıncak görsem giydirdim, tepe gibi et yığdım…” sözleriyle halka hizmetleri ve cömertlikleri anlatılır.
Yabancı kaynaklarda, Osmanlılar ve Selçuklular döneminde Türkiye’den “Şefkat Diyarı” diye söz edilir. Yine Şeyh Edebali’nin damadı Osman Gazi’ye vasiyetinde “İnsan yaşat ki devlet yaşasın” sözleri insana ve insanlara hizmete verilen değeri göstermesi açısından çok önemlidir.
Eski Türk kültüründe “Kişilikli insan” başkalarına faydalı olan insan demektir. Kutadgu Bilig’de insanın tanımı şöyle yapılır: “Kişi (insan) derler,  insan kimdir? İnsan başkalarına faydalı olan ve onların işlerini gören kimsedir.” (Kutadgu Bilig, 3269. Beyit) Türk Töresine göre “Beylik almakla değil vermekle olur.” Yine eski Türk töresine göre “Zenginliğin başı tok gözlü olmaktır.” Yusuf Has Hacip’in ‘Kutadgu Bilig’ adlı eserinde “Fakir derler, fakir olan kimdir? Fakir, istediği kadar zengin olsun, aç gözlü olan kimsedir” (5387.beyit) denilmektedir.  
Pîri Türkistan hoca Ahmet Yesevi’ye göre de Yüce Allah katında “En büyük, en yararlı ve en çabuk erdirici ibadet, insana hizmettir” ama ihtiyaçlı olana yani “garip, fakir, yetim olan insana hizmettir”  der.
Sevgili Peygamberimiz: “İnsanların hayırlısı, insanlara faydası olandır” buyuruyor. (Binbir Hadis 1. Cilt, Hadis No: 426 Mehmet Arif Tercüman 1001 Temel Eser ),
Resûlullah (s.a.v.) buyuruyor ki:
“Mü’minin benzediği bir ağacı söyleyiniz, o öyle bir ağaçtır ki yaprakları hiç dökülmez, meyvaları bir vakit yok olmaz. O işte hurma ağacıdır.” (Mü’min de her yönüyle başkalarına faydalı olmalı ve özviyle meyvasını dağıtmalı)  (İmâm Suyuti, Camiu’s-Sağir ve Tercümesi, Aydın Yayınevi: 1/34)
“Yaradılmışların hepsi Allah’ın ailesidir. Bunların içinde Allah’ın en fazla sevdiği halka faydalı olandır.” (Binbir Hadis, Hadis No: 434 M. Arif)