(Dünden Devam)
Yunanlılar kaçarken Afyonkarahisar’ından 1 kulüp binasını, 2 askeri şubesine ait bina, otel, 107’si muhacirlere ait olmak üzere 122 ev, 3 gaz deposu, 1 mescit, 55 dükkan, 10 kahvehane, 1 ekmekçi fırını tamamen yakmış ve 23 evi harap etmişler, hükümet binası dairesini de kısmen harap etmişler ve eşyasını götürmüşledir .
Afyonkarahisarî Mutasarrıflığı’nın Yunan mezalimine ait 16 Teşrin-i evvel 38 tarihli raporunda: “…Karahisar’ı terk ederken Hükümet binası çevresini, İzmir ve İstanbul İstasyonları çevresinde bulunan binaları ve istasyonları ateşe vermişler ve Karahisar kasabasını yakmak üzere bir tahrip müfrezesi düzenlemişlerdir. Bu Yunan Yangın Müfrezesi Afyon’u yakmağa vakit bulamamıştır.”  İşbu mahalle ve köylerde 250 şehit, 50 yaralanma, 132 esir, 500 hapis, 3.600 kişiyi dövme, ve çeşitli şekillerde işkence edilmiş, ve 2079 evin yakılarak harap edildiği anlaşılmıştır.” .
Yunanlıların Afyonkarahisar’a yaptıkları tahribat aşağıda sunduğumuz hatıratlarda şöyle nakledilmektedir:
Süleyman Gönçer, 29 Ağustos 1922’de Afyon’a girerken gördüğü manzarayı şöyle tasvir eder: “Gece yarısına doğru Afyon’a yaklaşıyoruz… Duman ve yanık kokuları. Sağımızda yanık evler… Eyvah diyoruz düşman şehri yakmış olmalı. …Bu gördüğümüz Hamidiye Mahallesi ile istasyon civarları ve çarşıdan bir kısmı yanmış. Kahraman askerimiz yetişip yangını bastırmış…” .
Hüseyin Fikri, Afyonkarahisar’da gördüğü faciayı İkdam gazetesinde şöyle dile getirmiştir: “İzmir İstasyonu’na doğru yol almağa başladım. Manzara, evvela kırık camlar, yarım binalardan başlayarak ilerledikçe bir harabe hali almağa başladı. İtasyon binası tamamen bomba ile atılmış, oteller, Hamidiye ve Mecidiye Mahallesi baştan başa yakılmıştı… Sonra Hükümetten yukarı çarşıya çıktım. Buradaki dükkanların bir çoğu yanarak kül olmuş, sonradan öğrendiğime göre bunlar Yunan işgali altında iken zuhur eden bir yangında kurban gitmiştir” .
Cumhuriyet kurulduktan sonra Afyon’un en büyük yangını İmaret Mahallesi’nden çıkmıştır. Bu yangında 15 kadar evle birlikte iki kişi yanmıştır. 1928 yılında Ordu Bulvarı’nda vukubulan bir yangında altı kişilik bir aileden bir kişi kurtulabilmiştir. Bir subayın evinde çıkan yangında evde olan benzin ve patlayıcı maddelerin olması, birbirlerine bitişik olan on blok yanmasına sebep olmuştur .
Afyonkarahisar’da Cumhuriyetin ilanı yıllarından itibaren Haber adıyla gazete çıkaran Avukat Abdullah Mahir Erkmen, 1928 yılında yayımladığı bir inceleme yazısında tarih belirtmeden, bir yangında Tâc-Ahmet Mahallesi ile birlikte mescidin de yandığını nakletmektedir .
12 Teşrin-i sani/Kasım 1944’te Adliye binası tamamen yanmış, hiç bir eşya kurtarılamamıştır .
1945 yılında beş altı birimli meşhur Turunçzade Ali Bey Konağı ve bir kaç ev yanmış, konağın çok az bir bölümü kalmıştır .
Sonuç olarak deriz ki; yukarıda ifade etmeye çalıştığımız bu acı olaylardan başta halkımız, şehrimiz büyük ölçüde etkilenmiş, imar hareketlerinde şüphesiz duraklamalara ve gecikmelere, ayrıca nüfusun azalmasına sebebiyet vermis, acılar yaşanmıştır. Her acı olaydan ders almak dileğiyle…
             (Son)

23  Anadolu’da Yunan Zulüm ve Vahşeti, İkinci Kısım, Ankara 1338, s. 129.
24  Anadolu’da Yunan Zulüm ve Vahşeti, s. 129-132.
25  Süleyman Gönçer, “Kurtuluşumuzun Hikayesi”, Taşpınar, nr. 22, 27 Ağustos 1934, s.184.
26  İkdam Gazetesi’den naklen Anadolu’da Yunan Zulüm ve Vahşeti, s. 132-134.
27  Ali Türk, agm, aynı yer.
28  A. M.[Abdullah Mahir Erkmen], “266 Sene Evvel Karahisar”, Son Haber(Afyon), tefrika no: 4, nr. 239-519, Teşrin-i sani 928.
29  Atabek, age., s. 253; Haber Gazetesi (Afyonkarahisar), nr. 2615, 6 Eylül 1945.
30  Haber, nr. 2616, 13 Eylül 1945.