GÖNÜL ADAMI KUSUR ARAMAZ

Git Kusurunu Başkasına Sor.
Hz. Ali’ye bir dostu: “Bana kusurlarımı söyle” der. Hz. Ali:
-Sen benim dostumsun, her hâlin bana hoş görünüyor, git kusurlarını başkasına sor” der. Gönül adamı hoşgörülü ve ayıb örtücüdür. Ayıp örtmede Mevlâna hazretlerinin deyişiyle gece gibi olur. Gönül adamı fedakârdır, kendisinden çok başkaları için yaşar. Gönül adamı aynı zamanda ülkü adamıdır. Planlı proğramlı çalışır. Hedefsiz ve plansız  yaşayamaz.. Gönül adamı, gönülden konuşan ve insanlarla bakışıyla anlaşan insandır.
Eşrefoğlu Rûmî’nin dediği gibi: Ol dost içün âğûları şeker gibi yutmak gerek. Yine Eşrefoğlu da şöyle der:
Dil dudak deprenmeden sözden anlayan gelsin.
Gönül adamı “ben”i lügatinden çıkarıp biz diyebilen insandır.
Gönül adamı incinmez, incitmez, kırılmaz, yorulmaz ve darılmaz hizmete devam eder. Bir hizmetten öbürüne koşar. Her işi Allah rızası için yapar, insanlardan ne bir taltif ne de bir övgü bekler.
Gönül adamı gönül yıkmaz, gönül yapar. Yunus’un dediği gibi: “Gönül Çalab’un (Allah’ın) tahtı. Çalap gönüle baktı. İki cihan bedbahtı kim gönül yıkar ise.”
Gönül adamı kendisini hesaba çeker ve  “Bugün Allah için ne yaptın?” diye sorar.
Gönül adamı gönlü Allah ile olandır.  Çünkü Allah kuluna şah damarından daha yakındır.
Önemli olan kulun Allah ile beraber olmasıdır. Çünkü Yüce Allah kuluna şah damarından daha yakındır. Namaz hali, özellikle secde hâli ise kulun Allah’a; Allah’ın da kuluna en yakın olduğu haldir.
Hz. Mevlânâ Allah ile bir olmanın önemini şöyle ifâde eder: “Tevbesiz ömür, can çekişmekten ibârettir. İnsanı yaşayan ölü hâline sokan ölüm ise Allah’tan habersiz olmaktır. Allah ile olunca ömür de hoştur, ölüm de… Fakat Allahsız olan kişiye âb-ı hayat bile ateştir.
Bilgeliğin İlk Şartı Gönül Adamı Olmaktır
Yusuf Has Hacip’in deyişiyle:
Bilgeliğin ilk şartı gönül adamı olmaktır. “İnsan gönlünü çıkarıp, avucuna koyarak, başkaları önünde, mahcup olmadan dolaşabilmelidir.” (Kutadgu Bilig, 864. b.) Yine Yusuf Has Hacip’in deyişiyle gönül sahibi olmayan insan insan değildir:
“Gönülsüz insan yalnız bir şekil ve kalıptan ibarettir; gönülsüz insan adını kaybeder.” (Kutadgu Bilig 2798. beyit)