HALK BANKASI BİNASI YIKILIRKEN

Geçtiğimiz günlerde gazetelerde,TV’lerde bir haber dikkatimi çekti.’’Pandemi koşullarında bankaların yıllık karı yüzde 500’ü geçmiş’’
Zorlu ekonomik koşullardan geçtiğimiz bugünlerde en çok kâr elde kurumların başında bankalar geliyor. Gerçekleştirdiğimiz hemen her türlü işlemden yüksek ücretler alan bankalar topladıkları mevduatlarında maalesef çok az bir kısmını yüksek faizlerle kredi olarak kullandırıyorlar.
Bu mevzuuya nereden geldik derseniz;geçtiğimiz yıl İş Bankası’nın hizmet binasını tepeden tırnağa yenilediği sıralarda bankaların neden sık sık hizmet binalarını yeniledikleri aklıma takılmıştı ve bu konuda bir yazı yazmak istemiştim,ancak bir türlü fırsat bulamamıştım.Nasip bugüneymiş.
Bugünlerde Ordu Bulvarı’nın yukarı köşesinde Halk Bankası binasının yıkım çalışmaları var.Paravanla çevrilmiş alanda yapılan yıkım çalışmaları neticesinde şehrin neredeyse 60 yılına tanıklık eden bir bina daha ortadan kalkacak.2010 yılında Emek Binalarının yıkımıyla başlayan dönüşüm,2015 yılında Hükümet Konağı ile devam etti.Sonrasında 3.Vakıf işhanı derken sıra Halkbankası binası geldi.Şehrin tarihi semtlerinde eski Yukarıpazar Karakolu ile başlayan yıkım Gıda Kontrol Laboratuarı ve Hacı Paşa Hamamı ile devam etti.Aşağılarda okul binaları da yıkımdan kurtulamadı;Atatürk İlkokulu,Şemseddin Karahisari Ortaokulu,İmam Hatip Lisesi peşpeşe yıkıldı.
Bu saydığımız binaların elbette tarihi bir vasfı yok, hatta tarihi semtlerde ki binalar oradaki tarihi doku ile hiç uyumlu değil, netice de Belediye Çarşılarının da akıbeti er ya da geç böyle olacak diye tahmin ediyorum. Fakat üzerinde düşünülmesi gereken bir hususta neden mimarlarımız geleceğe miras kalacak eserler bırakmıyorlar. Yıkılan binaların neredeyse tamamı son 50-60 yılda inşa edilen yapılar. Halbuki ecdat yadigarı camiler, hanlar, hamamlar, okullar, evler ayakta dururken peşpeşe yıkılan okullarda, kamu binalarında eksik olan ne? Betonun kalitesizliği mi, demirin eksikliği mi, estetikten yoksunluğu mu? Yoksa hepsi mi? Bugün eski Devlet Hastanesi,Gar Binaları,Valilik Binaları ya da Kadınana İlkokulu,PTT binası,Afyon Lisesi,Zafer Müzesi tüm görkemiyle ayakta duruyor.Kimsenin de aklına buralar dayanıksız,yıkalım yeni binalar yapalım demek gelmiyor.Çünkü yapılar sağlam, ayakta duruyor.
Elbette bunlar uzun uzadıya yazılacak konular, zaman zaman değinmekte fayda var. Ancak biz Halk Bankası binası ile ilgili bir şeyler yazacaktık, nereden nereye geldik?
İlimizde Osmanlı döneminde Ziraat Bankası,Osmanlı Bankası ile başlayan bankacılık hareketleri Cumhuriyet döneminde Terakki Servet Bankası,Akşehir Bankası,İş Bankası ile devam etmiştir.
1950’li yıllarda başlayan ekonomik canlanma ile farklı kamu bankaları da ilimizde şube açmaya başlamışlardır.Fakat bir banka şubesi açılabilmesi için öncelikle belli bir mevduat toplanması gerekiyordu.Belediye,Özel İdare,ve halktan önde gelen isimlerin öncülüğüyle o günler için çok yüksek olan 150.000 TL gibi bir mevduat toplanarak ilk olarak 14 Ocak 1955 tarihinde Halkbank açılmıştır. Takip eden günlerde aynı yol izlenerek Emlak Kredi Bankası şubesi açılmıştır. Bankalar 10 yıla yakın bir süre kiralık binalarda hizmet verdikten sonra satın aldıkları arsalara hizmet binalarını yaparak şubelerini buralara taşımışlardır.
Bugün Bankalar Caddesi diye bildiğimiz caddede ilk olarak Ziraat Bankası Belediyeden satın aldığı arsaya 1949 yılında hizmet binasını yapmış onu 1950 yılı başlarında İş Bankası takip etmiştir. Halk Bankası ise uzunca bir süre şimdiki Bankalar Caddesi’nde İş Bankası yanında bugünkü Tuğba Kuruyemiş’in bulunduğu yerde kirada hizmet verdikten sonra 1962 yılında şimdiki Garanti Bankası’nın bulunduğu arsayı satın almış ve 1967 yılında burada kendi binasını yaparak hizmet vermeye başlamıştır.
Diyeceksiniz ki bugünlerde yıkılan yere ne zaman geçti?
Şimdilerde yıkılan Ordu Bulvarı köşesindeki Halk Bankası binası olarak bildiğimiz yer aslında Emlak Kredi Bankası binası olarak yapılmıştır. Afyon’da ilk şubesini 1956 yılında açan Emlak Kredi Bankası kendisine ait bir yer arayışına girmiş ve aynı sene Afyon Belediyesi’nin istimlâk ederek satışa çıkardığı köşe arsayı almıştır. Bankanın arsayı satın alışının üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen hizmet binasını yapmayışı zaman zaman tepkilere konu olmuş, bankanın şehrin en mutena yerindeki arsayı neden atıl beklettiği, ne zaman inşaata başlayacağı sık gündeme getirilmiş, belediye de Banka Genel Müdürlüğü’nü binayı yapmaya davet etmiştir.
Nihayet 1965 yılında başlayan inşaat 1966 yılı sonlarında bitirilmiştir.6 Şubat 1967 tarihinde açılışı yapılan ve zemin +4 kat olarak inşa edilen bina o günkü rayiçle 795.000 TL’na mal olmuştur.
2001 yılına kadar Emlak Kredi Bankası tarafından kullanılan bina bu tarihte yaşanan krizde bankanın kapanmasıyla Türkiye Halk Bankası’na devredilmiştir.
Bankaların kar oranından yola çıktık nerelere geldik?