“AMELLER NİYETLERE GÖREDİR”

“Yapılan işler niyetlere göre değerlenir. Herkes yaptığı işin karşılığını niyetine göre alır. Kimin niyeti Allah’a ve Resûlü’ne varmak, onlara hicret etmekse, eline geçecek sevap da Allah’a ve Resûlü’ne hicret sevabıdır. Kim de elde edeceği bir dünyalığa veya evleneceği bir kadına kavuşmak için yola çıkmışsa, onun hicreti de hicret ettiği şeye göre değerlenir.” (Riyazü’s-Salihin, Hadis No:1)
Dünya hayatındaki tek amaçları Allah’ın rızasını, rahmetini ve cennetini kazanmak olan ve Allah’a gönülden teslim olan müminler tüm hayatlarını Allah için yaşarlar. Kuran’ın “De ki: ” Gul innî Salâtî ve nüsükî ve mahyâye ve memâti lillâhi rabbil âlemîn (e) )Şüphesiz benim namazım, ibadetlerim, dirimim ve ölümüm âlemlerin Rabbi olan Allah’ındır.” (Enam Suresi, 162) ayetinde görüldüğü gibi, yaptıkları her işte, gösterdikleri her tavırda Allah’ın rızasını kazanmayı hedeflerler. Sahip oldukları her şeyi Allah’ın rızasını ve hoşnutluğunu kazanmaya adayan müminlerin sevgileri de yine ancak Allah içindir. Allah’ı tüm sıfatlarıyla tanıyan, O’nun gücüne ve kudretine her an şahit olan, Rabbimiz’in rahmetini, sevgisini ve şefkatini tüm hayatı boyunca her an hisseden bir müminin Allah sevgisi, hiçbir sevgiyle kıyaslanmayacak kadar güçlüdür.
İmamı Şafi ve Hanbele’ e göre, “İslamın temeli üç hadis üzerine kurulmuştur.
Birincisi ameller niyetlere göredir. (Bu hadisi 30 sahabe rivayet etmiştir mütavatirdir) “İkincisi helal ve haram bellidir.” Üçüncüsü ”Dine dinden ve sünnetten olmayan bir şeyi katmak merduttur; reddolunmuştur” hadisleridir.
İmamı Şafi bu hadisin fıkıhtan yetmiş ayrı bâba girdiğini ifade der. “Dinden olmayan bir şeyi dine katan reddolunur” hadisi ahiret işini , “Ameller niyetlere göredir” hadis de dünya işlerini tanzim etmiştir. Birincisi ihlâsı, ikincisi niyeti anlatır.
“Hâlbuki onlar, doğruya yönelerek, dini yalnız Allah’a has kılarak, O’na kulluk etmek, namazı kılmak ve zekâtı vermekle emrolunmuşlardı.”(Beyine: 5)
Yukarıda mealini verdiğimiz âyetle hadis, İslâm’ın temel prensibidir; dinin özüdür.
İbni Abbas (r.a.) diyor ki:
“Kişi niyeti oranında korunmuş olur.” Bir başkası ise “İnsanlara niyetleri ölçüsünde verilir” diyerek manalandırmıştır.
Sevgili Peygamberimiz niyet ve amel ilişkisi hakkında İbni Ömer (R.A.)in rivayetine göre şöyle buyurmuştur:
“Allah bir sözü ancak amelle kabul eder ve hiç bir sözü ve ameli de niyetsiz kabul etmez.” (Taberâni)
“Niyeti olmayanın hiçbir sevâbı (mükâfatı) da yoktur.”(İbnü’l-Mübarek-Müsned-i Firdevs)
– Rasulullah (s.a.v.) buyuruyor ki:
“Halis niyyet, Arşa asılıdır… Kul, niyyetine sadık kalınca Arş-ı Ala, o kul affedilinceye kadar sallanır.” (İmam Suyuti, Camiu’s-Sağir Ve Tercümesi, Aydın Yayınevi: ¼)
Rasulullah (s.a.v.) buyuruyor ki:
“Bir kimse toplum arasında, (aşikârda) namaz kıldığı zaman, namazını (farz, vacip ve sünneti¬ne riayet ederek) güzelce kılar, gizli kıldığı zaman da aynı şekilde namazını güzel kılarsa Yüce Allah: “Şü benim hakkıyla bir kulumdur, buyurur.” (İmam Suyuti, Camiu’s-Sağir Ve Tercümesi, Aydın Yayınevi: Niyet ve İhlâs bölümüm 1/4)