Nöbetçi Eczaneler
Hayatı filmlere konu olan bir Türk MillÎ kahramanı da “İngiliz Kemal” namıyla bilinen Ahmet Esat Tomruk’tur. Bu kahraman Türk öylesine önemli başarılara imza atmıştır ki, onun hayatına enine boyuna inceleyenler, onun için “kurtuluş savaşının seyrini değiştiren kişilerdendir” demişlerdir.
İngiliz kemal, 1892 yılında, beş yaşında iken kaybettiği babası Mehmet Raşit Bey ile annesi Sıdıka Hanımın oğlu olarak İstanbul’da dünyaya geldi. Babası vefat edince annesiyle birlikte dayısı Sezai beyin yanına yerleştiler.
Çocukluk yıllarında güreşmeyi severdi ama daha sonrasında Boks sporuna yöneldi ve başarılı ve ünlü bir Boksör oldu.
İlköğretimini Emirgan` daki mahalle mektebinde; orta öğrenimini Galatasaray Lisesinde tamamladı. O yıllarda yabancı dil öğrenmeye başladı ve Fransızcasını geliştirdi. Bu dilde yaptığı yazışmalarla, yurt dışından arkadaşlar edindi.
Bir gün Ahmet Rıza imzasıyla gelen bir kartpostalın arkasında şu yazılıdır: “İstibdadın hür çocukları, sizi tebrik eder, ihtiyatlı olmanızı tavsiye ederim! AhmetRıza”
Bir başka gün postaneye gittiğinde yaka paça yakalanır ve Yıldız Sarayı’na götürülür, göz altına alınır. Bir haftalık tutukluluğun ardından serbest bırakılır. Dayısı güvenliğinin sağlanması amacıyla, onu bir gemiye bindirip ile İngiltere ` ye gönderir. Gemide şans eseri 1.Kaptan ile tanışır ve samimiyet kurar, kaptanın adı Mr.Henry Wildom` dur,
Çocuğu olmayan ve Wildom, Ahmet Esat’ı kendi çocuğu gibi görmeye, sevmeye başlar ve ona Körli adını verir.
İngiltere`ye vardıklarında Henry Wildom A.Esat’ı Navy College`e yazdırır. Yurt dışında yaşadığı yıllarda ingilizcesi çok gelişmiştir.
İstanbul’a döndüğü zaman bir arkadaşı aracılığı ile boks maçlarına katıldı. Dönemin gözde sporu boks, İngiliz ve Türk boksörlerini her fırsatta karşı karşıya getirdi. İşte o maçlardan biri Ahmet Esat ile İngiltere ordu şampiyonu arasındaydı.
Ahmet Esat, o maçı şöyle anlatmıştı; “Babi denen herif benim bir buçuk mislimdi. yapmak için haldır – huldur tek yumruk sallıyordu. Ben de o yumrukları eskiv edip böğrüne gömülüp duruyordum. Bir ara ringde ağzını bozdu. Ben de ona en kenar mahalle küfründen ve en sunturlusundan İngilizce giydirdim. Dangalak şaşırdı. Yedinci rauntta patlak lastik gibi soluyordu. Midesine iki dirsek, çenesine bir sağ kroşe çakınca suratıma nefretle baktı ve yere düştü. Ringden ayakta bile inemedi. Şampiyonu salla sırt götürdüler…”
A.E.Tomruk, O arada ve işgalci İngiliz Ordusundaki bazı askerler ile dostluk ilişkisi kurdu. Bu işgal kuvvetleri ve Osmanlı Sarayının oluşturduğu yönetim sistemine karşı davranışlarda bulunmasından dolayı birçok kez tutuklandı, ama her seferinde ya firar etti ya da serbest bırakıldı.
Firar ettiği bir gün, bir köye varır, vardığı yerde köyün ağası ile samimiyet kurmak için Kuvay-i Milliyeden olduğu yalanını söyler, bu sayede köyde sevilen ve sayılan bir kişi haline gelir. Kısa bir süre sonra da gerçekten bir Kuvvacı olur ve bir istihbaratçı olarak Millete hizmet eder.
*Esat tutuklu İttihatçılar’ı kurtarmak için çabalarken, İngiliz istihbaratı tarafından tutuklanarak Beyoğlu’ndaki İngiliz hapishanesine atılır. Daha sonra Anadolu’ya kaçar. Önceleri Kuvay-i Milliye emrinde, düşman arasında faaliyet gösterir. Sarışın, mavi gözlü ve İngilizce’yi İngiliz aksanı ile konuştuğu için “Balıkesir Reddi İlhak ve Kuvay-i Milliye Cemiyeti İdare Heyeti’ tarafından kendisine İngiliz Kemal denilir
*Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın onayı ve emri ile İngilizce, Fransızca, İtalyanca ve Rumca bildiği için, Genelkurmay İstihbarat Şubesinde çalışmaya başlar. Görevli olarak İzmir’e gönderilir.
*Kutül Amare’de İngilizlerin başındaki komutan General Townshend’den birtakım gizli bilgiler edinmeyi başarması Ahmet Esat’ın casusluk alanındaki ilk adımlarında biriydi.
*Rodos’ta Kendisini Amerikalı bir gazeteci olarak tanıtan Ahmet Esat, kısa sürede yüksek düzeydeki Yunan komutanlarıyla yakınlaştı. Adada kısa sürede kendisini sevdiren ve gece hayatının müdavimlerinden biri olan Ahmet Esat, böylece Yunan generallerle arkadaş olma fırsatı yakaladı.
*Millî Mücadele hareketine çok mühim katkılar sağlayan Ahmet Esat, Rodos Adası’nda Anadolu’nun işgaline ilişkin edindiği gerekli istihbaratı zaman kaybetmeden ivedilikle Mustafa Kemal Paşa’ya ulaştırdı.
*İngiliz Kemal’in görevlerinden biri de İngilizlerin desteğiyle başında Anzavur Ahmet’in bulunduğu, başlattıkları ayaklanmayla Ege Bölgesi’ndeki halkı Kuva-yı Milliye’ye karşı kışkırtan Anzavur Çetesi’nin içine sızmaktı. Amerikalı biri gibi Anzavur Çetesi’ne katılarak çetenin planları ve silah gücü hakkında edindiği bilgileri Köprülülü Kazım Bey’e raporladı. Kuva-yı Milliye, edindiği istihbaratların da yardımıyla Anzavur Çetesi’ni çökertmeyi başardı.
*İngiliz kemal İkinci Dünya Savaşı sırasında da Balkan ve Avrupa ülkelerinde istihbarat görevi yapmak üzere tekrar göreve çağrılır. 1919’da Arap çöllerinde başlayan kariyerini 1950’lerin sonlarında yaşanan Kıbrıs sorununa kadar sürdürür.
Yaşlılık döneminde geçim sıkıntısı çeken Ahmet Esat Tomruk’a 26 Haziran 1964’te kabul edilen kanunla Vatana Hizmet Tertibi’den 500 lira maaş bağlandı.
Maceralı bir hayat sürdüren Ahmet Esat Tomruk, 14 Şubat 1966’da hayata veda eder.
Birçok isimsiz kahraman sayesinde düşman işgalinden kurtulan ve bugünlere gelen vatanımızı “İngiliz Kemal” lakaplı Ahmet Esat Tomruk gibi isimlere borçluyuz.
***
O’nun casusluk hayatı ile ilgili kitapların yanısıra, kitaplarda konu edilen olayların perdeye yansıtıldığı filmleri çocukluk yaşlarda ilgiyle seyrederdim. Okuldan arkadaşım olan Merhum Yılmaz Oruç vasıtasiyle Şafak Sinemasında teşrifatçılık yapardım. Dolayısiyle bir hafta süreyle gösterilen bir İngiliz Kemal filmindeki birçok diyaloğu ezberlerdim. Burada ilk kez itirafta bulunmalıyım ki, benim askerlik mesleğini seçmemde, o yıllarda seyrettiğim Millî Mücadele filmlerinin rolü büyüktür. Bu cümleden olarak, şu filmleri defalarca seyretmiştim:
Özellikle şu iki filmi hiç unutmadım.
“İngiliz Kemal Lawrense Karşı”. Senaryosunu Osman F.Seden’in yazdığı ve Ömer Lütfi Akad’ın yönettiği bu filmde Ayhan Işık, Gülistan Güzey, Muzaffer Tema, Pola Morelli gibi dönemin en ünlü ve usta sanatçıları rol alıyorlardı… İkinci film “İngiliz Kemal: Atatürk’ün Alnından Öptüğü Türk” adıyla Senaryosunu Burhan Bolan’ın yazdığı ve Ertem Eğilmez’in yönettiği ve Kartal Tibet, Sema Özcan, Hüseyin Baradan, Yılmaz Köksal gibi ünlü sanatçıların rolleri paylaştıkları film.
Yazar Recai Senay, bizzat Esat Tomruk’un anlattığı gerçek hikayeleri roman tarzında kaleme alarak, şu isimlerle yayımladı ve tamamına yakını filme alındı.
* Türk Casusu İngiliz Kemal
* İngiliz Kemal’in Dünya Harbi Maceraları
* İngiliz Kemal Milli Mücadele’de
* İngiliz Kemal Yunan Zindanları’nda
* İngiliz Kemal İkinci Dünya Harbi’nde
* İngiliz Kemal Milli Mücadele Dönemi Hatıraları
*Türk Casusu İngiliz Kemal Lawrense Karşı
*Türk Casusu İngiliz Kemal Ortadoğu’da
*Türk Casusu İngiliz Kemal Kıbrıslı Çetecilere Karşı
*Türk Casusu İngiliz kemal İsrail Macerası
YORUMLAR