Nöbetçi Eczaneler
26 Temmuz 2014 Cumartesi 03:00:00 Câbir b. Yezid b. El-Esved’in babası Yezîd’den naklettiğine göre (Yezîd şöyle) demiştir: “Rasûlullah (s.a.)’ın arkasında namaz kıldım. Selâmı verince (kıbleden sağma veya soluna) dönerdi.” ( Tirmizî, salât 112; Nesaî, imame 19.)
Tirmizî’nin bu mevzuda rivayet ettiği hadis-i şerifte ise, ifâde şöyledir; Resulullah (s.a.) bize imam olur ve namazdan sonra (kıbleden) her iki yanına da dönerdi.” Tirmizî’in rivayet ettiği bu hadis hasendir. İlim adamları bu hadis-i şerifle amel etmektedirler. İmam iki yanının herhangi birine dönebilir. Dilerse sağına, dilerse soluna her ikisi de Resûl-i Ekrem’den rivayet edilmiştir.
İmam Begavî bu hususta şunları söylemiştir: “Efdal olan (kıbleden dönerken) sağ tarafa dönmektir. Bununla beraber dönmek iki şekilde olabilir:
Sağına kıbleyi, Soluna da cemaati alarak. Nitekim Ebü Hanife bu görüştedir.
Soluna kıbleyi sağına da cemaati alarak. Kıbleden sağa veya sola dönmenin hikmeti ise, namaz kılındıktan sonra camiye gelen kimsenin, namazın kılındığının anlamasını te’min etmek ve yanlışlıkla cemaatin arasına katılarak imama uymasını önlemektir. (Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 2/470.)
Ömer Nasuhi Bilmen Efendi ise şöyle diyor:
“Hanefflere göre ise, “İmam selâm verince bakılır. Eğer namaz tamamlanmışsa, imam serbesttir. Dilerse sağ tarafına, dilerse sol tarafına döner. Böylece kıbleyi sağ veya sol tarafına alır ve öylece oturur. Dilerse çıkıp işine gidebilir. Eğer karşısında namaz kılan yoksa dilediği takdirde cemaate doğru döner. Namaz kılanın yüzüne karşı dönüp durmaz; Çünkü namaz kılanın yüzüne karşı oturmak mekruhtur. (Bilmen, Ö.Nasuhî, Büyük islâm ilmihali, s.172.; Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 2/470-471.)
Cemaat selamdan sonra: “Allahümme entesselâmü ve minkesselâm, tebarekte ya zelcelâli vel-ikram” cümlesi okununcaya kadar yerlerinde dururlar. Sonra yerlerinden kalkıp sünneti veya duayı başka uygun bir yerde tamamlarlar. Bundan ziyade yerlerinde durmaları kerahete girer. Farzdan sonra saffı bozmaları müstahabtır. Bunu yapmakla sonradan gelenler namazın tamamlanmış olduğunu anlarlar. (Ö.Nasuhi Bilmen, B.İ.İ. 171)
Hadisi şeriflerden ve ülemânın açıklamalarından anladığımıza göre imam namazın bitişinden sonra sağa ve ya sola dönerek oturması sünnettir. Efdal olanı ise kıbleyi sağına alarak oturmasıdır. Kıbleyi tam arkasına almak saygı bakımından uygun değildir.
İmamın farz namazdan önce mihraba geçmeden, mihrabın gerisinde oturması ve sünneti orada kılması farz namazın henüz kılınmadığının bir işaretidir. Farz namazdan sonra yer değiştirerek mihrabın sağ veya sol tarafında sünnet namazı kılması veya oturması da farz namazın kılınmış olduğuna işarettir. Camiye geç gelen bir Müslüman bu duruma bakarak farz namazın kılınıp kılınmadığını anlar.
