Milattan önceye uzanan tarihiyle Afyonkarahisar ilimizin bir çok tarihi ve kültürel değere ev sahipliği yaptığını biliyoruz. Geçtiğimiz günlerde camilerimizden, kervansaraylarımızdan bahsettik. Peki ilimizde büyük tarihi önemi olan kayalara oyulmuş tarihi kiliseler bulunduğundan da haberdar mıyız?
İşte Afyonkarahisar’daki kiliselerden bazıları:
AYAZİNİ KİLİSESİ:
Ayazini Köyü’ndeki bu kilise tüf sarp kayalık içinde, kayaya oyulmuş bir kilisedir. Kilise yapısının özelliği dış cephe olarak kaya yüzeyine oyulmuş apsisli ve kubbeli olmasıdır. Apsisinin yanlarında küçük apsis özelliğinde çıkıntılar vardır. Ana bölüm haç tonozlu, orta kubbeli olup, dört ayakla taşınmakta olduğunu gösteren izler vardır. Çevresine bitişik kaya odalarıyla birlikte M.Ö. 1000’li yıllarda yapılmış manastır yapısıdır.
AĞIN KAYA KİLİSESİ :
Ağın Dağı Mevkii/Olukpınar Köyü/İscehisar’da bulunan bu kilise tüf sarp kayalık yüzeyine oyulmuş kaya kilisesidir. Ayaklar üzerinde tonoz yapılı olup, yan duvarlarda birbirine bitişik kemerli nişler bulunmaktadır. Çevresine bitişik kaya odalarıyla birlikte M.Ö.8.-10. Yüzyıllar arasında yapılmış manastır yapısıdır.
KIRKİNLER KAYA KİLİSESİ:
Afyonkarahisar-Ankara karayolu 32.km. Seydiler Kasabası/İscehisar İlçesi’ndeki bu kilise Kırkinler Kaya Yerleşimi içerisindedir. Tüf kaya kütlesinin doğu yarısının içi tamamen oyularak çok sayıda odalar ve kiliseler yapılmıştır. Bu kiliselerden büyük olanının duvarları ve tavanlarında kabartma haç ve geometrik şekiller bulunmaktadır. Tabanda ise irili ufaklı oyulmuş mezar yerleri vardır. Ayrıca duvarlarda kırmızı boya ile yapılmış süslemeler görülmektedir. Çevresine bitişik kaya odalarıyla birlikte M.Ö.730-843 yılları arasında yapılmış bir manastır yapısıdır.  
MEMEÇ KAYA KİLİSESİ :
İhsaniye ilçesi, Döğer kasabasının 4 km. kadar güneydoğusunda Emre Gölü yolu üzerinde bulunan bu kilise tüf sarp kayalık yüzey ortasına oyulmuş kilisedir. Kilisenin ön bölümünün dış duvarı yıkılmış ve açık olarak görülmektedir. Çevresine bitişik kaya odalarıyla birlikte M.Ö.8.-10. Yüzyıllar arasında yapılmış manastır yapısıdır.
EĞERLİ KAYA KİLİSESİ:
Bayat ilçe merkezi ile İscehisar ilçesinin Doğlat köyü arasında, Eyerli Dağı’nın batı yamaçlarındaki bu kilise Afyonkarahisar ilinde bulunan kaya kiliselerinin içinde en sağlam ve eksiksiz olanıdır. Kilise içinde kiremit renkli kök boya ile işlenmiş desenler vardır.
BÖCÜ İNLERİ KİLİSESİ :
Kıyır Köyü/ İhsaniye İlçesi’ndeki bu kilise tüf sarp kayalık yüzeylere oyulmuş aralıklı üç kilise bulunmaktadır. Kiliseler tonoz yapılıdır ve yan duvarlarında birbirine bitişik kemerli nişler bulunmaktadır. Çevresindeki kaya odalarıyla birlikte M.Ö. 8.-10.yüzyıllar arasında yapılmış manastır yapısıdır.
YEDİKAPILAR MANASTIRI:
Yedikapılar mevkii Kemerkaya köyü/Bolvadin İlçesi’ndeki bu kilise tüf sarp kayalık yüzeye oyulmuş, birbirine bitişik tonoz tavanlı kilise ve odalardan oluşan, M.Ö.8.-10.yüzyıllar arasında yapılmış manastır yapısıdır