SAHİB-İ TERTİB OLMAK – Kocatepe Gazetesi

Beş vakitten fazla namazı kazaya kalmamış olan kimseye “sahib-i tertib/tertip sahibi” denir. Tertip sahibi olan kimsenin, kaza namazı ile vakit namazı arasında sıraya uyması yani öncelikle kılmadığı namazı/namazları kaza etmesi, daha sonra içinde bulunduğu vaktin namazını kılması gerekir (Mevsıli, İhtiyar, İstanbul, ts, I, 64).
 Zira Rasulüllah Hendek Savaşı’nda kılamadığı dört vakit namazı sırayla ve vakit namazından önce kılmıştır (Buhari, Meğazi, 29). Ayrıca Hz. Muhammed (s.a.v.), şöyle buyurmuştur: “Bir kimse bir namazı unutur da, imama uyarak kılmakta olduğu bir namazda iken hatırlarsa; imamla beraber kılmakta olduğu namazı tamamlasın ve unutmuş olduğu namazı da ondan sonra kılsın. Sonra imamla beraber kılmış olduğu namazı da yeniden kılsın” (Beyhaki, Sünen, Haydarabad, 1344, II, 221).
Öte yandan kazaya kalan namazların sayısı altı veya daha fazla olursa kişi sahib-i tertip niteliğini kaybeder. Böyle bir kimse kazaya kalan namazları ile vakit namazları arasında sıra gözetmek zorunda değildir (Mevsıli, İhtiyar, İstanbul, ts. I, 64). Kazaya kalan namazlarını kılmadan vakit namazlarını kılabilir. Tertip düştükten sonra kaza namazları için belirli bir vakit aranmaz; mekruh vakitler dışında her zaman kaza namazı kılınabilir.
Tertib Hangi Hallerde Düşer
Tertib üç durumda düşer: 1. Kazâya kalan namazların sayısının vitir dışında altı ve daha fazla olması,  2. Vaktin hem kazâ hem de vakit namazı kılmaya yertmeyecek kadar sıkışık ve dar olması (ikindi namazını kazaya bırakmış birisinin yatsı namazından önce sadece akşam namazını kılacak kadar bir vakte sahib olması gibi), 3. Vakit namazının kılınışı sırasında kazâya kalmış namazı olduğunun hatırlanması durumlarında tertib düşer.
Tertib düştükten sonra, kazâ için belirlibir vakit kalmaz; Mekruh vakitler dışında istediği zamanda kazâ namazı kılınabilir. Mekruh vakitlere girmemek şartıyla sabah namazından ve ikindi namazından sonra da kazâ namazı kılınabilir.