Ana Sayfa Arama Galeri Video Yazarlar
Üyelik
Üye Girişi
Yayın/Gazete
Yayınlar
Kategoriler
Servisler
Nöbetçi Eczaneler Sayfası Nöbetçi Eczaneler Hava Durumu Namaz Vakitleri Gazeteler Puan Durumu
WhatsApp
Sosyal Medya
Uygulamamızı İndir
Muharrem Günay
e-posta: YAZARIN TÜM YAZILARI

ZEKÂT KİMLERE FARZDIR? – Kocatepe Gazetesi

Muharrem Günay 15 Mayıs 2018 Salı 13:32:38
 

Bir Müslüman’a zekâtın farz olması için şu şartların bulunması gerekir:
 a) Mükellef olmak. Hanefîlere göre, zekâtla yükümlülük için, Müslüman olmanın yanında, akıllı olmak ve ergenlik çağına ulaşmış bulunmak da gereklidir. Çünkü gayri Müslimler, akıl hastaları ve çocuklar namaz ve oruç gibi ibadetlerle yükümlü olmadıkları gibi zekâtla da yükümlü değildirler. Zekât bir ibadettir. İbadetle sorumluluk ise ergenlik ve temyiz çağına ulaşmakla başlar. Hanefîler dışındaki mezhep imamlarına göre ise, zekâtın farz olması için ergen ve akıllı olmak şart değildir. Bu yüzden çocuğun ve akıl hastasının mallarından da zekât vermek gerekir.
b) Nisap miktarı mala sahip olmak. Temel ihtiyaçlardan ve borçtan başka nisap miktarı veya daha fazla bir mala sahip olmak gerekir. Zekât dışı tutulan temel ihtiyaçlar şunlardır: Mesken olarak oturulan ev, evin eşyası, giysiler, binit aracı, mesleği ifa amacıyla kullanılan kütüphane, iş âletleri, üretim için kullanılan fabrika binası, makine, tezgâh vb. aletler, yine kişinin kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerinin bir aylık- daha sağlam görülen başka bir görüşe göre bir yıllık- mutat harcamaları zekâttan muaftır.
Zekâtla yükümlü olmanın asgarî sınırı sayılan nisap miktarları, zekâta tâbi her mal için, Hz Peygamber tarafından belirlenmiştir. Bu asgarî miktarlar o dönem İslâm toplumunun ortalama hayat standardını ve zenginlik ölçüsünü gösterdiği gibi, sonraki dönemlerde de “zekât nisabı” adıyla aynen korunmuşlardır. Buna göre fakihler toprak ürünleri dışında, zekâta tâbi bütün mallarda nisabın şart olduğunda görüş birliği içindedirler.
 Müslüman, hür, akıllı ve buluğ çağında, borcundan ve asli ihtiyaçlarından fazla kazanç sağlayıcı nitelikte, asgari zenginlik ölçüsü (nisap miktarı) oranında mala sahip olanların yükümlü olduğu ibadette, kişinin zekat verebilmesi için 200 dirhem gümüş (595 g) 80.18 gram altın veya bunun tutarında para veya ticaret malı ile 40 koyun/keçi, 30 sığır/manda ve 5 deveye sahip olması ve bu malların üzerinden bir yıl geçmesi gerekir. Zekatta, oruç ve Hac için uygulanan Kameri ay hesabı uygulanır (354 gün). Zekat sahibinin 80.18 gram altının ya da diğer mallarının 40’ta birini (%2.5) zekat olarak vermesi gerekir. Zekat, gıda, giyim eşyası gibi aynî olarak ödenebileceği gibi, para, döviz ve altın gibi nakdi olarak ta ödenebilir.
Zekat bu mallar üzerinden verilebileceği gibi, bu malların değerleri üzerinden de verilebilir. Hangisi fakirin lehine ise onu tercih etmek gerekir.
Zekat verilebilmesi için belirli bir ayın ya da Ramazan ayının beklenmesi gerekmez. Zekat vermesi gerekenlerin Kameri ay olarak 354 gün dolduğu anda zekatını vermesi daha hayırlıdır.
Ticaret mallarının zekâtı, malın değeri üzerinden hesaplanıp parayla ya da malın kendi cinsi üzerinden verilebilir. Geri döneceği kesin olan alacakların zekâtının da alacaklı tarafından ödenmesi gerekir. Alacak tahsil edilmeden önce o malın zekâtı verilmemiş ise, alacak tahsil edildikten sonra, geçmiş yıllara ait zekâtların ödenmesi gerekir. İnkâr edilen ve alınma ihtimali olmayan malların zekâtları verilmez. Şayet böyle bir alacak daha sonra tahsil edilirse, alacaklı bu tarihten itibaren zekât mükellefi olur. Ancak geçmiş yıllar için zekât ödenmesi gerekmez.
Hadislerde mal çeşitlerine göre belirlenen nisap miktarları şöyledir: Altının nisabı yirmi miskal, gümüşün nisabı iki yüz dirhem, koyun ile keçinin nisabı kırk, sığır ile mandanın nisabı otuz, devenin nisabı da beştir. Ebû Hanîfe dışında çoğunluğa göre, tarım ürünlerinden de beş vesk (yaklaşık 653 kg. Kûfeliler’e göre yaklaşık 1 ton) nisap olarak belirlenmiştir. Bu miktarlara ulaşmayan mallar için zekât gerekmez. Nisap miktarları, bu çeşit mallara sahip olanlar bakımından zenginlik sınırını ifade eder.
Nakit para, altın ve gümüş ve ticaret mallarının zekâtı ne kadardır?
Nakit para, altın, gümüş, döviz gibi değerleri olan bir aile reisi, bir aylık veya bir yıllık mutat aile masraflarını ve borçlarını düşüp, kesin alacaklarını ekledikten sonra elinde 80.18 gr. altın değerinden daha fazla meblağ kalır ve üzerinden de bir yıl geçmiş bulunursa yüzde iki buçuk üzerinden zekât vermesi gerekir.
Alıp satmak amacıyla elde bulunan mallara ticaret malı (urûz) denir. Bu amaçla elde bulunan tüm iplik ve tekstil ürünleri, gıda maddeleri, temizlik malzeme ve deterjanları, konfeksiyon ürünleri, market ve süper marketlerde satılan meşru bütün mallar, acente, distribütör ve galericilerin ellerinde kendi mülkiyetlerinde bulunan araçlar, yedek parça ve benzeri ürünleri satanlar zengin olarak üzerlerinden bir yıl geçince, sözü edilen ticaret mallarının ve ellerindeki nakit paranın yüzde iki buçuğu zekât olarak tahakkuk eder.
Bu zekâtı mal olarak verebilecekleri gibi, peşin bedeli üzerinden hesap çıkarmak suretiyle para karşılıklarını da verebilirler. O yıl zarar etseler bile ellerinde kalan mal, nisabın üzerinde olduğu sürece zekâtını hesaplayıp vermek gerekir. Buna göre zekât kârdan değil sermayenin bütünü dikkate alınarak verilir. Komisyon usûlü çalışan ve zengin durumunda bulunan emlâkçi, galerici, kabz-ı mal gibi esnaf, yıllık geliri üzerinden yine %2,5 zekâta tabi olur. Ancak sermaye ile emlâk veya müteahhitlik işi yapanlar kendi mülkiyetine aldıkları arsa, daire, dükkân vb. yerleri satışa arz etmiş durumda oldukları takdirde, bunlar da ticaret malı sayılır ve kıymeti üzerinden %2,5 zekât gerekir. Kirada olan daire, dükkân, arsa, işyeri, depo vb. akarlar veya otomobil, kamyon, tır, uçak, gemi vb. taşınırlar ise kira geliri üzerinden yıl sonunda elde ne kalırsa, bunun %2,5’u üzerinden zekâta tâbi olur.
Borsada alınıp satılan hisse senetlerine yatırım yapan kişilerin, değeri nisap miktarına ulaşması ve üzerinden bir Kameri yıl-354 gün- geçmesi halinde 40’ta bir oranında zekat vermeleri gerekir.

YAZARLAR

TÜMÜ

SON HABERLER