Türk Dünyasının Unesco’su Türksoy

Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan Kültür Bakanlarının Ankara’da biraraya gelerek oluşturdukları proje, 23 Temmuz 1993 tarihinde, Kazakistan’ın o tarihteki başkenti olan Almatı kentinde TÜRKSOY adı ile son derece önemli bir kuruluş haline dönüşmüştür,
TÜRKSOY 1993 Yılından bu yana Türk halklarının gönül birlikteliğini ve kardeşliğini güçlendirmek, Türk kültürünü gelecek nesillere aktarmak ve dünyaya tanıtmak için çalışmaktadır.
Başlangıçta, salt bağımsız Türk Cumhuriyetlerinin yer aldığı bu oluşuma daha sonra KKTC, Rusya Federasyonu’na bağlı Altay, Başkurdistan, Hakasya, Saha Yeri (Yakutistan), Tataristan, Tıva Cumhuriyetleri ile Moldova’ya bağlı Gagauzya da dahil edilmiştir.
Bilindiği üzere Birleşmiş Millet Teşkilatına bağlı olan UNESCO teşkilatı vardır ve bu teşkilat, Dünyanın bütün ülkelerindeki tarihi ve kültürel konularla ilgilenmektedir. TÜRKSOY ise, Türk tarih ve kültürü ile meşgul olmaktadır. Örneğin, her yıl Türk Devletlerinin başkentlerinden birisi, “Türk Dünyası Kültür Başkenti ilan edilmektedir. 2012-2025 yılları arasında başkentimiz olan ülke ve kentler şunlardır:
2012 ASTANA (Kazakistan)
2013 ESKİŞEHİR (Türkiye)
2014 KAZAN (Tataristan R.F.)
2015 MERV (Türkmenistan)
2016 ŞEKİ (Azerbaycan)
2017 TÜRKİSTAN (Kazakistan)
2018 KASTAMONU (Türkiye)
2019 OŞ (Kırgızistan)
2020 HİVA (Özbekistan)
2022 BURSA (Türkiye)
2023 ŞUŞA (Azerbaycan)
2024 ANEV (Türkmenistan)
2025 AKTAU (Kazakistan)
TÜRKSOY’un başlatıp, sürdürmekte olduğu bir başka etkinlik de, Dünya’daki ünlü Türkler’in önemli doğum yıldönümlerinde anılmakta oluşudur. 2010-2023 yılları arasında anılan kişiler şunlardır:
2010: Doğ. 120. yılında Ahmet Velidi Togan Yılı (Başkurdistan)
2011: Doğ. 125. yılında Abdullah Tukay (Tataristan)
2012: Doğ 150. Yılında Nikolay Katanov Yılı (Hakasya)
200. Yılında Mirza Fetali Ahundzade (Azerbaycan)
2013: Doğ. 100. Yılında Mukan Tölebayev Yılı (Kazakistan)
2014: Doğ. 150. Yılında Toktogul Satılganov Yılı (Kırgızistan)
290. Yılında Mahdumkulu Feraği Yılı (Türkmenistan)
2015: Doğ. 100. Yılında Haldun Taner Yılı (Türkiye)
130. Yılında Semen Kadışev Yılı (Hakasya)
2016: Doğ. 1000. Yılında Yusuf Has Hacib Yılı (Kırgızistan)
2017: Doğ. 300. Yılında Molla Penah Vagif Yılı (Azerbaycan)
2018: Doğ. 90. Yılında Cengiz Aytmatov Yılı (Kırgızistan)
100. Yılında Gara Garayev Yılı (Azerbaycan)
125. Yılında Mağcan Cumabayev Yılı (Kazakistan)
2019: Doğ. 125. Yılında Âşık Veysel Yılı (Türkiye)
650. Yılında İmadeddin Nesimi Yılı (Azerbaycan)
2020: Doğ. 175. Yılında Abay Kunanbayev Yılı (Kazakistan)
2021: Doğ. 750. Yılında Yunus Emre Yılı (Türkiye)
2022: Doğ. 600. Yılında Süleyman Çelebi Yılı (Türkiye)
100. Yılında Fikret Emirov Yılı (Azerbaycan)
100. Yılında Toktobolot Abdumomunov Yılı (Kırgızistan)
2023:Doğ. 150. Yılında Mehmet Akif Ersoy Yılı (Türkiye)
100. Yılında Baken Kıdıkeva Yılı (Kırgızistan)
125. Yılında Temirbek Jürgenov Yılı (Kazakistan)
TÜRKSOY’un ilk Genel Sekreteri, Azerbaycan Kültür Bakanlığı da yapmış olan Polat Bülbüloğlu idi. Sonra Kazakistanlı Düsen Kasainov uzun yıllar bu görevi üstlenmiştir. Bu önemli görevi halen Kırgızistanlı Sultan Raev sürdürmektedir.
Bu Sayın Genel Sekreterlerin yardımcılıklarını Türkiye’den akademisyen kültür insanları yaptılar. Ne var ki bu zevat içerisinde, Türk Dünyasını bilen ve tanıyanların sayıları bir-ikiyi geçmez. Ama şu anda Genel Sekreter Yardımcısı olan Sayit Yusuf, Türk Dünyasını adım adım gezerek görmüş, kim kimdir öğrenmiş bir değerli kişidir. İtiraf etmeliyim ki, son yıllarda gördüğüm atamalar içerisinde böylesine bir isabet kaydedilmemiş idi…Bu değerli bürokratımız kendisini şöyle tanımlamaktadır:
Sayit Yusuf’u bu göreve atamış olan Kültür ve Turizm Bakanımıza ve bu atamayı onaylayan, Cumhurbaşkanımıza ne kadar teşekkür etsem azdır. Değerli dostuma görevinde başarılar diliyorum.