Nöbetçi Eczaneler
Müderris, Mutasavvıf Halk Şâiri Dehşetizade Salih Efendi’nin oğlu olan A. Nebil Efendi, 1876 yılında Afyonkarahisar’da doğdu. İlk tahsilini burada yaptıktan sonra, Konya ve İstanbul-Fatih Medreselerinde öğrenimini sürdürdü. İcazetname ile müderrislik belgesi aldı ve babasına ait olan medresede bir süre müderrislik yaptı. Özellikle, fıkıh ilmi üzerinde ihtisas ve ün yaptı.
İttihat-Terakki Cemiyetine girmek suretiyle fiilen politikacı olan Nebil Efendi, son Osmanlı Mebusan Meclisi’ne Afyonkarahisar Mebusu olarak seçildi. Ancak, bu meclisin toplantılarına katılmak imkânını bulamadı.
Yunan işgali üzerine Afyonkarahisar’da Kuvay-i Milliye’nin teşkilinde, teçhizat ve asker toplanması işlerinde önemli çalışmalar yaptı. Bu arada Sivas’ta toplanan Kongreye Afyonkarahisar Üyesi olarak seçildi. Ne var ki bu kongreye de iştirak edemedi ve yerine Gümüşzade Bekir Efendiyi gönderdi. Bu kez gidemeyiş nedeni, Millî kuvvetlerin oluşturulması ile ilgili görevlerinden ayrılmayışı idi.
Ulusal Kurtuluş Savaşı ve Mustafa Kemal’in başlattığı heyecan bütün yurdu ve ulusu sararken, İstanbul’da Padişah’ın cellâdı durumundaki Nemrut Mustafa vatanserler için idam fermanları çıkarıyordu. Başta Atatürk olmak üzere Nebil Efendi de dahil, pek çok kişi idama mahkûm edilmişlerdi. Fakat artık Anadolu’nun, İstanbul’u dinlememesi üzerine, idam fermanları da kâğıt üzerinde kalmıştı.
Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Afyonkarahisar Milletvekili olarak giren Nebil Efendi Şer’iye, İktisat ve dahili Nizamname Komisyonlarında görev yaptı.
Meclisin, muhalif (2. Grup) grubuna dahil olduğu için İkinci Dönem Milletvekili seçimini kaybeden Nebil Yurteri, bir süre Ağır Ceza Mahkemesi Üyeliği yaptı; sonra da devlet hizmetinden ayrılarak Serbest ticaret ve ziraatle meşgul oldu.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Afyonkarahisar’da İaşe Tevzi Komisyonu Başkanlığı yaparken gösterdiği dürüstlük ve adil davranışlarla hemşehrilerinin gönüllerini fetheden Nebil Efendi, Ulusal Kurtuluş Savaşındaki kahramanlıkları nedeniyle TBMM tarafından İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.
Soyadı kanunu çıkınca, “Yurteri” soyadını alan bu kahraman hemşehrimiz 18 Eylül 1943 tarihinde vefat etti. Nebil Efendinin çok zengin olan kütüphanesi varisleri tarafından Gedik Ahmet Paşa Kütüphanesine verildi..
Nebil Efendi’nin Babası
DEHŞETİ
Dehşeti mahlası ile, Afyonkarahisar tarihinde yer alan müderris, âlim, şair, din bilgini muhterem zatın adı Salih olup, 1813 yılında Afyonkarahisar’da doğdu. İlk tahsili doğduğu kentte almış olup, Uşak ve Konya gibi komşu kentlerde de değişik hocalardan feyz aldı.
Sadettin N.Ergun “Türk Şairleri” adlı eserinde Dehşeti hakkında şöyle yazar: “Saz şairlerinden Zarîfî’nin “elifbâ” adlı bir manzumesi şâyi olur; bunu Nazîfî adlı bir âşık tanzir eder. Bunları gören Dehşetî de bir nazire kaleme alır. Konyalı meşhur Şem’î bu son nazireyi çok beğenir ve “bu çocuğu” görmek merakını izhar eder. Bunu işiten Dehşetî derhal Konya’ya gider, fakat Şem’î’nin öldüğünü haber alınca kabrini ziyaret ederek memleketine geri döner. Tahsilini ikmalden sonra memleketine dönen Dehşetî saçı sakalı uzamış bir hâlde sokaklarda dolaşmağa başlar, onun bu hâlini görenler bir kaçı “şu çapkına bakın Bektaşilik taslıyor” derler. Bilahare bu isnaddan haberdar olan Dehşetî yahu der, benim o zaman saç sakal uzatmaklığım Bektaşilikten değil parasızlıktandı. Denizli ile Cal arasında bir arazi nizaı çıkar, bu meseleyi halle memur edilen Dehşetî vazifesinde muvaffak olur. Hududa bir taş dikilir; ve adına “Dehşetî taşı” denilir.”… Ergun’un verdiği bilgilerin aksine Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi’nde de;
“Dehşetî’nin varlıklı bir zat olduğu, çağdaşı olan birçok şairi koruduğu, onlara yardımcı olduğu belirtilmektedir…Hece ile söylenmiş şiirleri bulunduğu gibi, divan şiiri yolunda söylenmiş şiirleri de olan Dehşetî’nin özellikle fıkıh ve feraizde ihtisas sahibi olduğu söylenmektedir…”
Nebil Efendi’nin Oğlu
ENVER YURTER
Nebil Efendi’nin kuzeni olan Dehşetizade Enver Yurter 1909 yılında Afyonkarahisar’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Afyonkarahisar’da yaptıktan sonra Devlet Demir Yolları (DDY) Meslek Okuluna girdi ve mezun oldu.
DDY’nın çeşitli kademelerinde Gar Şefliği ve İstasyon Müdürlüğü gibi önemli görevlerde de bulundu. Spora da meraklı idi ve Demirspor Klübünde uzun yıllar yöneticilik yaptı.
Merhum Ender Yurter de, dedesi Nebil Efendi gibi, şairdi. Yaşadığı dönemdeki Afyonlu gençler için, bakınız şu şiirinde ne diyor:
YAYLA ÇOCUKLARI
Bu diyarda boy verir yiğitler deste deste;
Göğe baş vermiş dağlar çalar maziden beste,
Nasıl suyu coşkun, havası sertse yaylanın,
Benliği böyle serttir görünse de aheste.
Granit kal’asının granit gölgesinde,
Korku göremezsiniz gurur yoktur sesinde;
Gözü ufku gözetler içi vatanla dolu
Mertliğini tüketmez bir kadın busesinde.
Nasıl baş döndürürse çağlayanın akışı,
Doldurur her tarafı bizim yaylanın kışı,
Yürekleri eritir, hem de can verir içe
Afyon’lu yiğitlerin sıcak ve sert bakışı.
