AFYONKARAHİSAR’DA YUNAN VAHŞETİ – Kocatepe Gazetesi

(Dünden Devamı)
Erkân-ı Harbiye Binbaşısı Sinoplu Cevdet Kerim İstiklal Savaşı sırasında yaşadığı ve gördüğü Yunan mezalimini şöyle anlatmaktadır:6
“Bu ser-levha; vicdan-ı beşeri sarsacak kadar dehşetli olan o silsile-i fecâ‘atı birden gözümün önüne getirdi. Olayların meydane gelişi sırasında yaşadığım ızdırap ve nefreti aynı şiddetle yaşattı. Bu fecâyii ancak millî ve insanî hislerinde zayıf olan insanlar unutabilirler…
Kara bir bela gibi Sakarya’ya kadar Anadolu’nun harîmine giren Yunan ordusu; Birinci ve İkinci İnönü hezimetlerinden sonra İnegöl ile Bursa arasındaki mıntıkayı, Kütahya ve Eskişehir Muharebeleri esnasında Altıntaş, Kütahya ve kısmen Seyidgazi mıntıkasını, Sakarya’dan bozguna uğrayarak Eskişehir-Afyon hattına dönerken bu mıntıkaları taş taş üstünde kalmayacak surette yakmış, eline geçirdiği halkı öldürmüş ve her türlü kötülüğü tatbik etmiştir. Ağustos-338 harekâtı sırasında ise Afyon’dan İzmir’e ve Eskişehir’den Mudanya ve Bandırma’ya kadar geçtikleri istikametlerde bütün köy ve kasabaları ilk önce yağma ve arkasından yakmışlardır. Bu hususla ilgili olarak Eskişehir, Karacabey, Bandırma, Karamürsel, Yalova, Uşak, Alaşehir, Takmak? Salihli, Ahmedli, Turgudlu, Kasaba, Manisa, Urla hemen hemen tamamen denecek derecede yakılmış, Afyonkarahisar ve Bursa’da ateşe verilmişse de kıtalarımız tarafından kurtulmuştur. Bundan başka halkın elindeki tek tavuğuna kadar bütün hayvanları ve araçları (atı, arabası vs.) gasp ve imha edildiği gibi hasat sonu olması sebebiyle zavallı köylünün harmanı başına yığdığı ve bir senelik çalışma mahsulünü teşkil eden erzakı tamamen yakılmış ve sağ kalanlar iki eli koynunda bırakılmıştır. Meydan savaşlarında cesaret edip kullanamadıkları süngülerini [Anadolu’dan] kaçarken zavallı halkımıza yönelterek pare pare öyle ya adi bir şerir gibi evvela soymuşlar ve sonra öldürmüşlerdir. Bazı güzel ve genç kadınları sırf milli sıfatımızı bozmak kasdıyla ailesinden zorla kopararak, askerlerinin kötü emellerinde zevk ve hevasında kullanmışlardır”.
Cevdet Kerim yine hatıratından yaşanan acı olayları şöyle anlatmaktadır: “Başkumandan Meydan Muharebesi’nin yapıldığı 30 Ağustos günü öğleden evvel İkinci Ordu Karargâhı’ndan Dumlupınar’a hareket sırasında Eğret batı sırtlarında bir ihtiyara rastlamıştık. Dünün gururlu ve serinkanlı olan bu ihtiyarı bugün benliğini saran yeis ve hüznünü gizlemeğe çalışarak bize yol gösteriyor ve solgun gözlerinden akıttığı iri yaş taneleriyle bizi geçiriyordu. Istırap sebebini sorduk, bugünü gördüm de sevindim cevabını verdiyse de bununla tatmin edilmeyen Fevzi Paşa (Çakmak) sen dertli görünüyorsun. Ne oldu anlat deyince (Olmayan kaldı mı efendi) diye hınçkırmaya başladı. (Olmayan kaldı mı?) Bu acı şikâyetin şumûlünü takdir edersiniz…
Döğer mıntıkasında bir köyde erkekleri kadınlardan ayırarak askerlerini bu kadınlarla günlerce serbest bırakmak suretiyle birçok yolsuzluklarda bulunmuşlardır. Zindan köyünde halkı köy mektebine doldurarak ateşe vermişler ve kaçanları zevkle kurşuna tutmuşlardır. Bu kadar hadise o kadar çoktur ki yazmakla bitmez…”7
Abdullah Mahir Erkmen felaket günlerini şöyle anlatmaktadır: “…Afyon’un felaketli işgal günleri böyle bir baharda başladı. Hayır, onlar (gün) değil, bin türlü kâbuslar içinde geçen dehşet ve korku dolu birer (şebiyelda)dır. Ölüm, yangın, soygun, basgın, hapis, işkence, sürgün… Bütün bunların tafsılatınıtamamiyle toplamak ve sayfalara sığdırmak mümkün değildir. Yalnız (Deper) faciası başlı başına bir büyük hikayedir ve bir bağda düşman neferlerinin şeni isteğine kahramanca karşı koyarak 10 süngü yarasını iffetine sürülecek lekeye tercih eden Afyonlu Türk kızının hikayesi tek başına müthiş bir faciadır.8   (Devamı Yarın)

6 Cevdet Kerim, Türk İstiklal Harbi, Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Talim ve Terbiye Dairesi yayını, İstanbul 1341, 219.
7  Kerim, age., s. 220.
8  A. Mahir, “Büyük İstiklâl Savaşında Afyon”, Taşpınar,nr. 22, 27 Ağustos 1934, s. 179)