AİLE ŞİRKETLERİ

Türkiye’deki şirketlerin büyük çoğunluğu aile şirketidir. Çok yüksek beklentilerle ve heyecanla kurulan aile şirketlerinin bir kısmı kısa sürede gayri faal duruma gelmektedir. Bir kısmı ise bir süre çalıştıktan sonra çevreden gelen duygusal ve olumsuz etkenlerle sıkıntılı bir şekilde tasfiye olmakta veya devir edilmektedir.
Ne yazık ki memleketimizde “Birinci kuşak kurar, ikinci kuşak yönetir, üçüncü kuşak da batırır” diye büyük bir varsayım vardır. Hatta ortalama şirket ömrü 25 yıl olması da bu tezi doğrular niteliktedir… Japonya’da 100 yaşını aşmış şirket sayısı 23.000’i geçerken; Türkiye’de sadece 22’dir.
Asıl konuşulması gereken iktisadi konulardan biri budur. Ülkemizde çözülmesi gereken acil konulardan biridir. Çözülemediği taktirde uzun vadede büyük problemler yaşarız.
Şirket ömürlerinin kısa sürme sebeplerini özetle şöyle sıralayabiliriz;
– İnsanlar ortaklıklarda amatör ve duygusal düşüncelerle hareket etmektedirler. Başlangıçta karşılıklı güven ifadeleri ile yeterince yazılı evrak ve sözleşme yapılmamaktadır. Güven sarsıldıkça da kayıtta yetkiyi alan ortak diğerini etkisiz hale getirmeye çalışmaları huzursuzluğa sebep olmaktadır.
– Teknolojik yenilikleri ve modern işletmecilik anlayışını gerekli görmeyen veya bu gelişimlere ayak uyduramayan şirketler de küçülüp gitmektedir.
– Çevre, akraba, arkadaş ve aile faktörleri de şirket ortakları arasına nifak sokmaya yeterli olmaktadır.
– Hükümetlerin üretim, ticaret ve mesleki yoğunlaşmalar ile ilgili politikalarının da kalıcı ve dengeli olmaması şirket ömürlerini doğrudan etkilemektedir.
– Sermaye – makine teçhizat- kalifiye insan -risk alma – kayıt düzeni dengesinin yeterince kurulamaması da etkenlerden birisidir.
– En önemlisi de ortaklıkların yürümeyeceği ön yargısıdır. Bu çok tehlikelidir . Kötü örnekleri elbette vardır. Ancak iyi örnekleri de görmek lazım. İlimizde AFTAŞ (otogar Şirketi) ve AFSU (Minübüs Şirketi) çok ortaklı şirketleri iyi örneklerdendir.
Naçizane ben de serbest meslek ve ticaret hayatımın büyük bir kısmını hatta 30 yıldır aynı ortakla çalıştığımı bu konuda karamsar olan dostlara fayda sağlaması adına belirtmek isterim.
Bu yazı ticaret erbabını ilgilendirir gibi görünse de sonuçları açısından ülke ekonomisine yansıyacağından ve her şahsın ticarete atılma ihtimali olduğundan dikkate alınmasında fayda vardır diye düşünüyorum.