(Cumartesiden Devam)
Enes (r.a.)den:
“Peygamber (a.s.v.) mescide gelmişti ki iki direk arasına gerilmiş bir ip gördü. “Bu da ne?” Diye sordu. Bu, Zeynep (r.a.)’in ipidir, namaz kılarken uykusu gelince buna takılıyor (ip onun düşmesini önlüyor)” dediler. Hz. Peygamber (a.s.v.):
“Hayır, (olmaz öyle şey) çözün ipi. Şevkiniz varken namaz kılın, uykunuz gelince de yatın” (diye)emretti.” (Buhari, teheccüd 18; Müslim (784), E. Davud (1312), Nesai 3, 218)
“Ne söylediğini bilmez, sarhoş halde namaza yaklaşmayın!” (Nisâ 43) âyet-i celîlesinde “Dünya sevgi ve meşgalesiyle sarhoş olduğunuz halde, namaza yaklaşmayın” mânâsı da verilmiştir.
Besa’ir-ül Kur’an tefsirinde Ali Küçük Nisa suresi 43. Ayetin tefsirini yaparken şöyle diyor:
“İçkili olan, ya da namazda uyuklayan kişi ne dediğini bilmez bir vaziyette Allah’a teslimiyet bildirirken belki isyan içine düşebilir. Sar¬hoşken Allah’ı övecekken belki de Allah’ın gazabını celp edecek sözler söyleyebilir. İşte insan eğer namazda ne dediğini, ne okudu¬ğunu bilemeyecek kadar sarhoşsa namaza yaklaşmayacak. Namaz kılamayacak kadar aklı olmayan kişi namaza duramaz. Böyle bir adamın namaz kılması caiz olmadığı gibi ona bir şey de anlatılamaz. Tıpkı uyuyan bir kimseye bir şeyler anlatmaya benzer buna anlatmak. Zira sarhoştur o.
Namaza başlarken “Allahu ekber”derken, “Elhamdü lillahi rabbil âlemin” derken, “Sübhanallah” derken, “İyyake nabudu ve iyyake nesteiynu” derken bunların ne anlama geldiği bilmeden bir namaz kılıyorsa bir Müslüman, onun kıldığı namaz sarhoşun kıldığı namazdan farksızdır.” (Ali Küçük, Besa’ir-ül Kur’an)
Namazda okunan her kelimenin bilinmesi gereken bir hakikati vardır. Sözgelimi Allahu ekber; “Allah enbüyüktür” demektir. Namaz kılan bunu bilmiyorsa cahildir. Bilir, fakat bildiği halde kalbinde Allah’tan başka büyük bir şey bulunuyorsa, sözü doğru değildir. Ona:
“Bu söz doğrudur, fakat sen yalancısın!” denilir. Bir insan bir şeye veya bir kimseye Allahu Teâlâ’dan daha çok muti olur ve severse, onun yolundan giderse, o şey ve peşinden gittiği kişi ona göre Allah’tan daha büyüktür. Bunun için Yüce Allah Casiye suresinde:
“Kendi arzularını kendine ilah yapan kimseyi gördün mü?” (Casiye:23) buyurmuştur.
“Cenâbı Hakk; “Beni anmak için namaz kıl!” (Tâhâ:14) buyuruyor.
Bu emrin zahirinden Allah’ı anmanın vâcib olduğu anlaşılır. Gaflete dalmak ise, anmaya zıt düşmez mi? (o halde huzur şarttır.)
Namaz boyunca gaflet içerisinde bulunan kimse, nasıl olur da Allah’ı anmak için namaz kılanlardan sayılabilir?
“Sarhoşken, ne söylediğinizi bilinceye kadar, namaza yaklaşmayınız” (Nisâ: 43)
Bu hüküm, sarhoşun namazdan niçin menedildiğinin illet ve hikmetinin beyânıdır. Dünya düşüncelerine dalıp vaktini vesveselerle geçiren ve dünya sarhoşu, mal sarhoşu olan her gafil hakkında bu hüküm câri ve mer’îdir. (geçerlidir )” (İ. Gazali İhya 1)
Bu konuya aşağıdaki ayet son noktayı şöyle koyuyor:
“Hem onlar ki, Rablerinin ayetleri (kendilerine) hatırlatıldığında, onlara karşı sağır ve kör kimseler olarak (münkirler gibi, anlamadan) yüzleri üzerine kapanmazlar. (Bilakis o hakikati idrak ederek secdeye kapanırlar.)” (Furkan: 73)
Namazda okuduğu surelerin ve duaların manasını bilmeden namaz kılanların durumuna gelince;
Yukarıdaki açıklamalardan bunların namazları kabul olmaz gibi bir manayı çıkarmak yanlıştır. Sure ve duaların manasını bilerek namaz kılmak namazın fazileti ile ilgilidir. Bilerek, anlayarak ve tefekkür ederek namaz kılan birisinin alacağı sevap, manasını bilmeden ve tefekkür etmeden namaz kılanın alacağı sevaptan elbette fazladır. Ve namazda hedefimiz anlayarak ve tefekkür ederek namaz kılmak olmalıdır. (Son)