BESMELE KUR’AN’DAN BİR ÂYETTİR – Kocatepe Gazetesi

Kur’an-ı Kerim’de iki türlü besmele vardır. Birisi sûre başlarında yazılan ve sûreden bağımsız olan besmele, diğeri Neml Sûresinin 30. âyetinde geçen: “innehû min süleymâne ve innehû bismillâhirrahmânirrahîm” “Mektup Süleyman’dandır, Rahmân ve Rahîm Allah’ın adıyla (başlamakta)dır.” ayetinde geçen besmeledir.
Bu besmelenin, Neml sûresinin bu âyetinin bir parçası olduğu açıkça bilinmektedir. Bundan dolayı besmelenin Kur’ân âyeti olduğunda şüphe yoktur ve bu durum, açık tevatür ile ve âlimlerin ittifakıyla kesin olarak bilinmektedir. Fakat sure başlarında yazılı olan besmelelerin Kur’an’dan olup olmadığında ihtilaf vardır.
Said ibni Cübeyr, Zühri ve Ata’ibni Mübarek hazretleri gibi âlimlere göre Kur’an’da 113 surenin başında ayrı ayrı yer alan besmeleler Kur’an’dan 113 âyetir. Bu bakımdan İmamı Şafi’ye göre sure başlarında 113 besmeleyi okumamak; Kur’an’dan 113 ayeti terk etmek olur.
Hanefî âlimlerine göre; Sûrelerin başındaki besmele başlı başına bir âyet olarak Kur’ân’dandır. Ve sûrelerin hiç birinin bir parçası olmayarak sûreleri birbirinden ayırmak ve sûre başında teberrük (mübarek) olunması için inmiştir. Hanefi âlimlerinin görüşlerinin daha isabetli olduğuna dair kuvvetli deliller vardır.
İbni Abbas (r.) diyor ki: Rasûlüllah (s.) Efendimiz Bismillâhirrahmânirrahîm ininceye kadar sûrelerin bölümünü bilmiyorlardı.
Bezzar buna ilaveten diyor ki: Bismillah inince, Peygamber (s.) Efendimiz surenin bununla bittiğini anladı. Böylece başka bir sureye başlayıp yöneldi. (Ebû Davud, Hâkim, Beyhâki, Bezzâr; İbni Abbas’tan)
İbni Abbas yine diyor ki: Daha önceleri Müslümanlar bir surenin bitiş kısmını bilmiyorlardı. Bismillah ininceye kadar bu böyle devam etti. Besmele inince, sûrenin nerede bittiğini bilmiş oldular. (Hâkim, İbni Abbas’tan)
İbni Mes’ud (r.) hazretleri diyor ki:
“Bizler, iki sûre arasındaki fasılayı, Bismillâhirrahmânirrahîm ininceye kadar bilmiyorduk.”
İmamı Âzam’a ve Ebu Yusuf’a göre namazda “Sübhaneke”den ve Euzü’den sonra her rekâtın başında Fatiha’dan önce okunması lazımdır. Fakat gerek namazda ve gerek namaz dışında her Kur’ân okunuşunun ve her önemli işin başında okunması sünnettir. Bunun için namazın her rekâtında, kıraatin (Fatiha’nın) başında okuruz, ortasında okumayız.
 “Şeytan’ın insanlardan çalmak istediği Kur’an-ı kerimdeki en büyük âyet Bismillâhirrahmânirrahîm’dir.” (Beyhâki, İbni Hüzeyme; Sa’d bin Cübeyr (r.a)dan)
Büyük sahabi Büreyde (r.) diyor ki: Resûlüllah (s.) Efendimiz bana: “Süleyman Peygamber’den başka bir peygambere inmeyen bir âyetten sana haber vermedikçe camiden çıkmayacağım. O âyet ancak bana inmiştir. Sonra da sordu:
– Namaza başlarken ne ile Kur’an’a başlarsın?
– Bismillâhirrahmânirrahîm ile…
– İşte o, işte o! Buyurdular.” (Dâre Kutnî, Taberani)