Osmanlı Dönemi’nde muhtelif cephelerde ve görevlerde şehiden vefat edenlerin bilgileri örneğin Genel Kurmay Başkanlığı (Askerlik Şubeleri)nda, Nüfus Müdürlükleri kütüklerinde yer almıştır. Muhtelif tarihlerde ve cephelerde şehit olanların bilgileri Genel Kurmay Başkanlığı’nca yayımlanan altı ciltlik eserde yar almaktadır. Afyonkarahisarlı şehitlerin bilgileri de bu eserin birinci cildinde yer almaktadır . Biz bu araştırmamızda çeşitli vesilelerle şer‘î mahkemeye intikal eden bilgilerden yola çıkarak şehitlerimizle kişiler ve mahkemenin işleyişi hakkında genel bilgiler sunmaya çalışacağız.
1. Şaban Dedeoğlu Hüseyin’in oğlu
Mehmet oğlu Ahmet Efendi [Kocaşaban]
Karaman Mahallesi ahalisinden asâkir-i şâhânenin 25. Alayının 1. Taburunun 3. Bölüğünün 10. Onbaşısının beşinci neferi iken 1328 senesi Teşrin-i sânînin 20. /3 Aralık 1912 günü Kaloz’da Kırk Kilise Civarında Şaban Dedeoğlu Hüseyin’in oğlu Mehmet oğlu Ahmet şehîden vefat etmiştir.
Bu bağlamdan olmak üzere şehit Ahmet Efendi’nin hanımı olan Çavuşbaşı Mahallesi’nden İbrahim kızı Hacer Hatun mahkemeye başvurarak kocasının cepheye gitmeden önce bir şahıstan 24 kuruş alacağı olduğunu bu paradan kendisine ve çocuklarına düşen hissenin alınarak kendilerine verilmesini talep etmiştir. Borçlu olan kişi borcunu vermeyi taahhüt etmiştir. Şehit Ahmet Efendi’nin hanımı Hacer Hatun eşinin asker arkadaşlarından olup 25. Alayının 1. Taburunun 1. Bölüğünün 1. Takım efradından olup terhîsen gelen Çavuşbaşı Mahallesi ahalisinden Yörükoğlu Ali Osman bin İbrahim bin Ali ve mahalle-i mezkûre ahalisinden asâkir-i şâhâne 25. Alayının 1. Taburunun 1. Bölüğü 4. Mangası neferâtından olup terhisen gelen Yağcıoğlu İbrahim bin Ahmet bin Halil ve Hacı Nuh Mahallesi ahalisinden Hacı Ali Çavuş-zâde Hacı Mehmet Ağa ibn-i Hacı Ali bin Hüseyin ve Kahil Mahallesi ahalisinden Nalbantoğlu Mustafa bin Mehmet Ali bin Abdullah şahitlik ederek Hacer Hatun’un eşi olan Karaman Mahallesi ahalisinden asâkir-i şâhâne 25. Alayının 1. Taburunun 2. Bölüğünde 13. Onbaşının beşinci neferi iken 1328 senesi Teşrin-i sânînin 20. /3 Aralık 1912 günü Kaloz’da Kırk Kilise civarında esnâ-yı muharebede ŞABAN DEDE OĞLU HÜSEYİN’İN OĞLU MEHMET OĞLU AHMET ŞEHÎDEN VEFAT EYLEDİĞİNE şahidiz demişlerdir. (Devamı Yarın)