Yüce kitabımızın ilk suresi olan Fatiha, Cenâb-ı Hakka şükretmenin en güzel ifadesi olan “Elhamdülillah” ile başlar. Şükür kelimesi, Arapça şe-ke-ra fiilinden türetilmiş bir kelime olup, nimet ve iyiliği anmak, sahibini övmek, mükâfat vermek manalarına gelir. Dilimizde şahsımıza karşı yapılan iyiliklere memnuniyetimizi belirtmek açısından “Teşekkür ederiz.” şeklinde kullanılır.
“Eş-Şekur” Allah’ın güzel isimlerinden birisidir. Anlamı, kendisinin rızası için amel edenlerin çabalarını zayi etmeyen, bilakis kat kat fazlasıyla karşılık veren demektir. Allah (c.)’ın şekûr olmasının manası; kullarını şükür etmelerinden ötürü mükâfatlandırır demektir. (Risale-i Kuşeyri, Şükür Bahsi, s. 223, Mütercim. Ali Arslan, İstanbul 1980)
Fatır Suresi 30. Ayette “Çünkü (Allah), onların mükâfatlarını eksiksiz öder ve lütfundan onlara fazla fazla verir. Çünkü O, çok bağışlayandır, şükrün karşılığını bol bol verendir.” buyurulur. Allah’u Teâlâ, Kuran’ı Kerim’de Al-i İmran suresi 144. Ayette, verdiği sayısız nimetlere karşı Allah’ı öven, O’na iman edip itaat ile birlikte sâlih ameller işleyen kullarının vasfı olarak, “şakir” kelimesini ‘ve se yeczîllâhuş şâkirîn’ şeklinde kullanır.
Dini bir terim olarak şükürü Ragıp El İsfehâni şöyle tarif eder:
“Allah’ın kullarına verdiği nimetlerin etkisinin onların dilinde övgü olarak, kalbinde sevgi olarak, organlarında da itaat etme/boyun eğme olarak ortaya çıkmasıdır.” (İsfehani, Rağıp, el-Müfredat fi Garibi’l-Kur’ân, s.265. Mısır,1961. İbn Manzur, Lisanü’l-Arab, Daru’l-Maarif Mısır, ts. IV,.2305.)
Şükür, nimeti vereni bilmektir. Şükür, nimeti değil, vereni görmektir. Şükür, şükür etmekten aciz olmanın bilinmesidir. Şakir, verildiği zaman, şekür geciktirildiği zaman şükredendir. Şükür bir anlamda nimetin artmasını istemektir. Şükrün yararı, onu yapanadır. Şükür, insana hem bu dünyada hem de ahrette menfaat sağlar, hem de insanın Allah (c.) katındaki değerini yükseltir. Nitekim Allah (c.):
“Her kim şükrederse kendi iyiliği için şükretmiş olur. Kim de nankörlük yaparsa bilsin ki Rabbinin hiçbir şeye ihtiyacı yoktur ve O kerem sahibidir” (Neml, 27/140); “Kim gönülden iyilik yaparsa karşılığını görür. Doğrusu Allah şükrün karşılığını verendir ve bilendir.” (Bakara, 2/158) buyurmuştur.